Ukazała się polska edycja najnowszego raportu „Fakty o tworzywach sztucznych 2015”, wydawanego co roku przez europejskie stowarzyszenie producentów tworzyw sztucznych PlasticsEurope. Publikacja zawiera aktualne informacje o europejskim przemyśle tworzyw sztucznych wraz z podstawowymi danymi na temat rynku tworzyw oraz najnowszymi analizami dotyczącymi zagospodarowania odpadów tworzyw sztucznych w Europie.
Raport zawiera informacje dotyczące produkcji, zużycia i odzysku tworzyw sztucznych, bilans handlowy, a także informacje o zatrudnieniu i obrotach w branży tworzyw sztucznych. Opracowanie daje również obraz tego, jak przemysł tworzyw sztucznych przyczynia się do rozwoju ekonomicznego i dobrobytu Europy, z uwzględnieniem całego cyklu życia materiału.
Dane przedstawione w raporcie zgromadzono dzięki współpracy PlasticsEurope (Europejskiego Stowarzyszenia Producentów Tworzyw Sztucznych) oraz EPRO (Europejskiego Stowarzyszenia Organizacji Recyklingu i Odzysku Tworzyw Sztucznych). Danych na temat produkcji i zapotrzebowania na tworzywa sztuczne (wykorzystywane jako surowce do przetwórstwa) dostarczyła Grupa Badań i Statystyki Rynku Tworzyw Sztucznych PlasticsEurope (PEMRG). Pomoc w ocenie danych dotyczących powstawania i odzysku odpadów zapewniła firma Consultic Marketing & Industrieberatung GmbH. Wiele danych wykorzystanych w raporcie pochodzi z oficjalnych statystyk instytucji europejskich i krajowych, jak również od organizacji zajmujących się gospodarką odpadami.
Korzystny efekt mnożnikowy
Przemysł tworzyw sztucznych to ważny dział gospodarki europejskiej, zatrudniający ponad 1,45 mln pracowników w blisko 62 tys. firm, z czego większość stanowią małe i średnie przedsiębiorstwa, które zajmują się zarówno produkcją, jak i przetwórstwem tworzyw. Branża ta z rocznymi obrotami na poziomie 350 mld euro generuje także istotny wkład do finansów publicznych; co więcej, zapewnia tzw. efekt mnożnikowy – jedno nowe miejsce pracy w tym sektorze generuje aż 3 miejsca pracy w innych działach gospodarki. Wart podkreślenia jest również fakt, że europejski przemysł tworzyw sztucznych wypracowuje dodatni bilans handlowy z krajami spoza kontynentu. Nadwyżka handlowa wyniosła w 2014 r. blisko 18 mld euro. W zakresie handlu tworzywami w formach podstawowych było to 12,2 mld euro, zaś w przypadku wyrobów z tworzyw sztucznych 5,43 mld euro. Największa (pod względem wartości) część europejskiej produkcji tworzyw trafia z UE do: Turcji (14%), Chin (12%), Stanów Zjednoczonych (11%), Rosji (8%) i Szwajcarii (6%); z kolei import przez kraje europejskie jest zasilany głównie tworzywami z USA (24% wartościowo), Arabii Saudyjskiej (14%), Korei Płd. (12%), Szwajcarii (7%) i Japonii (6%).
Europa drugim producentem tworzyw
Światowa produkcja tworzyw sztucznych w roku 2014 wyniosła 311 mln ton, z czego w Europie wyprodukowano 59 mln ton, co czyni ten kontynent drugim pod względem wielkości producentem tworzyw na świecie. Największym są Chiny (26%), a kolejnymi – po Europie – kraje NAFTA (19%), Azja bez Chin i Japonii (16%), Afryka i Bliski Wschód (7%), Ameryka Południowa (5%), Japonia (4,5%), kraje WNP (3%). Świat wyprzedza Europę pod względem tempa wzrostu tworzyw: w 2011 r. wyprodukowano na świecie 279 mln ton tworzyw, w Europie zaś 59 mln ton; w kolejnych latach (do 2014 r.) światowa produkcja osiągała poziom 288 mln, 299 mln i 311 mln ton (wyraźna tendencja zwyżkowa), a w Europie ustabilizowała się na poziomie 57 mln, 58 mln i 59 mln ton.
Trzy czwarte europejskiego zapotrzebowania na tworzywa do przetwórstwa pochodzi z 5 krajów (Niemiec – 24,9%, Włoch –14,3%, Francji – 9,6%, Wielkiej Brytanii – 7,7% i Hiszpanii – 7,4%). Polska w tym zestawieniu zajmuje szóste miejsce, zużywając 6,4% tworzyw sztucznych przetwarzanych w Europie. Największe ilości – 39,5 % – wykorzystywane są do produkcji opakowań, natomiast udział drugiego w kolejności sektora budowlanego wynosi nieco ponad 20%, a motoryzacji – 8,6%.
Najczęściej stosowane typy tworzyw to polipropylen (19,2% zużycia w Europie), polietylen niskiej gęstości i polietylen liniowy niskiej gęstości (17,2%), polietylen wysokiej gęstości (12,1%), polichlorek winylu (10,3%), PUR (7,5%), PET (7%), polistyren i polistyren ekspandowany (7%).
Odzysk: można osiągnąć więcej
Nowe europejskie dane o zagospodarowaniu odpadów tworzyw sztucznych, zawarte w tegorocznej edycji raportu „Fakty o tworzywach”, wskazują na stałe zwiększanie się stopnia odzysku odpadów tworzyw sztucznych. Europejskie wartości średnie poziomów recyklingu i odzysku energii w 2014 roku wyniosły odpowiednio 29,7% oraz 39,5%; najmniej ekologiczne rozwiązanie w postaci składowania na wysypiskach dotyczyło 30,8% odpadów z tworzyw. Ta ostatnia metoda jest – niestety – nadal popularna w Polsce, gdzie w roku 2014 na składowiska trafiło blisko 56% odpadów tworzyw sztucznych. Tymczasem w krajach takich jak Niemcy, Szwajcaria czy Holandia składuje się zaledwie ok. 1% tego typu odpadów. Raport pokazuje też, że gorzej niż nasz kraj gospodarują tego typu odpadami tylko: Węgry, Rumunia, Łotwa, Chorwacja, Bułgaria, Grecja, Cypr i Malta.
Od 2006 r. poziomy recyklingu i odzysku energii stale wzrastają. Średnia roczna ilość pokonsumenckich odpadów tworzyw sztucznych wytwarzanych w latach 2006-2014 wyniosła 25 mln ton. W tym czasie składowanie obniżyło się z poziomu 12,9 mln ton w 2006 r. do poziomu 8 mln ton w 2014 r. Odzysk energii wzrósł z 7 mln ton do 10,2 mln ton, zaś recykling z poziomu 4,7 do 7,7 mln ton.
Składując tworzywa sztuczne na wysypiskach Europa pozbywa się rocznie blisko 8 mln ton wartościowych zasobów, ważnych dla gospodarki działającej według modelu obiegu zamkniętego, który jest obecnie silnie popierany w czołowych instytucjach Unii Europejskiej. Tworzywa sztuczne można ponownie wykorzystać w wielu dziedzinach gospodarki; przydatne są np. w produkcji obuwia i odzieży (tu sprawdzają się butelki PET), toreb i akcesoriów czy opakowań. Chętnie korzysta się z nich w budownictwie, np. do budowy dróg (zużyte opony i butelki PET), w motoryzacji i przemyśle meblarskim.
Opracowanie: TK
