Stale rosnące wymagania klientów, dotyczące atrakcyjności wyglądu i fun-kcjonalności produktów poligraficznych powodują, że większość druków jest następnie uszlachetniana. Najczęściej stosuje się do tego celu metodę lakiero-wania powierzchni lub laminowanie folią.
Paleta dostępnych na rynku lakierów stale się powiększa, a producenci udoskonalają swoje produkty nie tylko w zakresie właściwości ich stosowania, ale także atrakcyjności i różnorodności efektów wizualnych, jakie zapewniają.
Rozwój w zakresie technologii lakierowania i powszechna dostępność możliwości technicznych spowodowały, że proces lakierowania odbywa się niemal w każdej drukarni.
Podstawowym zadaniem lakierowania druków jest przede wszystkim:
n zabezpieczenie ich przed czynnikami mechanicznymi (ścieranie, zadrapania, zarysowania),
n uatrakcyjnienie efektu wizualnego (połysk, matowość, efekt perłowy, metaliczność),
n zapewnienie dalszej prawidłowej obróbki.
W druku offsetowym arkuszowym stosuje się 3 główne grupy lakierów:
n lakiery dyspersyjne wodne,
n lakiery olejowe,
n lakiery utrwalane promieniowaniem ultrafioletowym.
Wybór odpowiedniego rodzaju lakieru zależy przede wszystkim od oczekiwań wobec właściwości gotowych druków. Każdy z lakierów gwarantuje uzyskanie innych efektów i odporności, posiada swoiste wady i zalety, a także wymaga innej metody aplikacji.
Lakiery dyspersyjne na bazie wody
Do uszlachetniania powierzchni druków najczęściej stosuje się lakiery dyspersyjne.
Umożliwiają one nadanie powierzchni druków różnorodnych efektów, zarówno wizualnych, jak i funkcjonalnych.
W ostatnich latach znacznie wzrosła popularność stosowania tego typu lakierów, a także spektrum ich zastosowań. Wcześniej lakierowaniem zajmowały się wyspecjalizowane lakiernie, natomiast rosnąca ilość maszyn z zespołami lakierującymi spowodowała, że dziś uszlachetnianie druków odbywa się najczęściej bezpośrednio na maszynie drukującej w linii.
Wymagania jakościowe dotyczące lakierów odnoszą się zarówno do ich właściwości, warunków aplikowania, jak i charakterystyki utrwalonej warstewki.
Od lakierów dyspersyjnych w stanie płynnym przed drukowaniem oczekuje się:
n lepkości dostosowanej do warunków aplikacji,
n stabilności właściwości podczas całego procesu lakierowania,
n korzystnej charakterystyki rozcieńczania wodą,
n niskiego napięcia powierzchniowego,
n wysokiej zawartości ciał stałych.
Lakiery dyspersyjne posiadają wiele zalet, które niemal całkowicie przewyższają ich wady.
Zalety lakierów dyspersyjnych:
n szybkie tworzenie i schnięcie warstwy lakieru,
n wysoka gładkość i elastyczność tworzonej powłoki,
n odporność warstwy lakieru na zarysowania, zadrapania i ścieranie,
n bardzo dobre efekty połysku lub matu, również w drukowaniu mokro na mokro,
n możliwość lakierowania z dużą prędkością,
n duża odporność na sklejanie w warunkach stosu,
n możliwość drukowania na wysokie stosy przy lakierowaniu mokro na mokro,
n ograniczenie konieczności proszkowania,
n brak zrywania powierzchni podłoża lub jego zabarwiania,
n bezwonność, brak negatywnego wpływu na smak i zapach produktów w przypadku druku opakowań żywności,
n doskonały efekt połysku w przypadku stosowania lakierów metalicznych i perłowych,
n brak zjawiska żółknięcia kontaktowego i żółknięcia druków,
n rozcieńczalność i zmywalność wodą,
n szeroki zakres zastosowań, w tym wiele specjalnych.
Wady lakierów dyspersyjnych:
n konieczność stosowania farb odpornych na alkalia (wyjątek stanowi triadowa magenta),
n możliwość negatywnego wpływu na stabilność wymiarową podłoży o niskiej gramaturze (poniżej 90 g/m2),
n utrudniona kontrola przenoszonej ilości lakieru,
n konieczność stosowania płyt fotopolimerowych,
n trudność usunięcia zaschniętej warstwy lakieru.
Rodzaje lakierów dyspersyjnych
Dobierając rodzaj lakierów do produkcji należy zawsze uwzględnić przeznaczenie końcowe druków i kolejne planowane etapy technologiczne. Ważne są również odporności, jakie powinna posiadać utrwalona warstwa lakieru.
Producenci lakierów oferują szerokie ich spektrum do różnych zastosowań.
Lakiery ochronne i odporne na ścieranie
Lakiery tego typu są stosowane najczęściej. Służą do zabezpieczenia warstwy farby lub podłoża przed ścieraniem i zabrudzeniem.
Lakiery odporne na ścieranie nigdy nie gwarantują zbyt wysokiego efektu połysku z powodu dużej zawartości wosków. Cząstki wosków gromadząc się na powierzchni lakieru powodują jej szorstkość. cdn.
Fragment książki Ewy Rajnsz pt. „Barwy druku. Offset arkuszowy”
