Sałata, bukiet kwiatów, obierki ziemniaków czy fusy z kawy – odpady organiczne to w kuchni normalność. Można z nich wytworzyć bogaty w substancje odżywcze kompost, ale najpierw odpady te muszą zostać oddzielnie zebrane, co dla wielu konsumentów jest czynnością uciążliwą i niehigieniczną.
Jeśli odpady organiczne wrzuca się bezpośrednio do pojemnika, to po jego opróżnieniu pozostają przyklejone do ścianek resztki o nieprzyjemnej woni. Włożone do pojemnika papierowe worki miękną i rozrywają się. W konsekwencji wiele odpadów nadających się do kompostowania ląduje w niesortowanych odpadach komunalnych i przy użyciu dużych nakładów energii spala się je w spalarniach. Czasami odpady organiczne wrzucane są do kontenerów w konwencjonalnych foliowych workach, które następnie trzeba mozolnie przebierać w kompostowni.
Aby tego uniknąć, można skorzystać z worków wykonanych z Ecovio FS – biodegradowalnego tworzywa sztucznego firmy BASF, które w ciągu czterech tygodni ulega biologicznej degradacji w przemysłowych kompostowniach. Jak twierdzi producent, torby na odpady z tworzywa Ecovio FS są stabilne i wytrzymałe na rozrywanie – nawet, gdy ich zawartość jest mokra. Przez worki nie przesiąkają płyny z torebek herbaty lub resztek owoców. Dzięki temu powstaje mniej nieprzyjemnych zapachów i można wyeliminować uciążliwe szorowanie ścianek kuchennego pojemnika na odpady. Gdy worek jest zapełniony, można go po prostu wrzucić wraz z zawartością do kontenera na odpady organiczne.
W wielu projektach pilotażowych w Niemczech, Kanadzie i Australii wyczerpująco przetestowano zachowanie się tego tworzywa sztucznego w kompostowniach. Czy jednak nowe worki na odpady organiczne sprawdzą się także w szerokim użyciu? Aby się o tym przekonać, firma BASF wspólnie z partnerami przeprowadziła w okresie od kwietnia do czerwca 2011 roku test praktyczny w powiecie Bad Dürkheim (Nadrenia-Palatynat). Około 65 tys. gospodarstw domowych otrzymało po 10 bezpłatnych toreb z Ecovio FS na odpady organiczne. W razie potrzeby można było dokupić następne torby. Firma konsultingowa IBK-Solutions GmbH badała kompost: Wyniki były absolutnie pozytywne – mówi Erhard Freunscht, przewodniczący rady powiatu Bad Dürkheim odpowiedzialny za gospodarkę odpadami. Oferta została bardzo dobrze przyjęta przez mieszkańców. Mogliśmy to stwierdzić na podstawie liczby toreb, które znalazły się w kontenerach na odpady organiczne. Ponadto worki te po upływie około trzech tygodni uległy biologicznej degradacji. Z naszego punktu widzenia jest to pełny sukces.
Dobrą zdolność do kompostowania uzyskuje się dzięki składowi Ecovio FS, którego elementem jest wytwarzane z ropy naftowej, nadające się do kompostowania tworzywo sztuczne Ecoflex FS. Innym składnikiem jest polilaktyd uzyskiwany ze skrobi kukurydzianej. Ten, całkowicie oparty na odnawialnych surowcach, materiał jest w stanie czystym dość kruchy. W połączeniu z Ecoflex tworzy jednak elastyczne tworzywo sztuczne, z którego można na przykład wytwarzać torby. W przemysłowej kompostowni w kontrolowanych warunkach – wysoka temperatura i wilgoć, określona zawartość tlenu – materiał ten razem z odpadami organicznymi pod działaniem mikroorganizmów, takich jak grzyby i bakterie, ulega rozkładowi na wodę, dwutlenek węgla i biomasę, a więc cenny kompost.
Ecoflex i polilaktyd, oba składniki Ecovio, ulegają biodegradacji – mówi profesor Andreas Künkel, szef badań biopolimerów w firmie BASF. – Dla biodegradacji nie jest istotne, czy materiał został wykonany z surowców roślinnych, czy z ropy naftowej. Decydująca jest struktura cząsteczek. Ponieważ polimer syntetyczny został specjalnie zoptymalizowany pod kątem podatności na biodegradację, mikroorganizmy mogą go bez problemu przetrawić. Dobra podatność na biodegradację Ecovio FS jest uznawana na całym świecie. Produkt spełnia wszystkie odpowiednie normy dla tworzyw nadających się do kompostowania i ulegających biodegradacji zarówno w Europie, jak i w Ameryce Północnej i Azji.
Worki na odpady organiczne nie są jedynym zastosowaniem tego tworzywa. Kubki papierowe można powlec cienką warstwą Ecovio FS i dzięki temu nie będą one przepuszczać cieczy. Także te kubki można kompostować. To samo stosuje się do opakowań zbiorczych butelkowanych napojów owiniętych folią. I nie tylko torby na odpady, ale także torby na zakupy mogą być wykonane z Ecovio. Innym zastosowaniem dla ulegających biodegradacji tworzyw sztucznych są mulcze foliowe dla rolnictwa, stosowane jako zamiennik dla konwencjonalnych folii z polietylenu. Mają one tę zaletę, że rolnik po zebraniu plonów nie musi ich mozolnie zbierać: może je po prostu zaorać.
Czym są biologiczne tworzywa sztuczne?
Pojęcie „ekologiczne tworzywa sztuczne” obejmuje dwie różne grupy produktów: tworzywa sztuczne „na bazie biologicznej” i tworzywa sztuczne ulegające „biodegradacji”. Tworzywami na bazie biologicznej nazywa się materiały częściowo lub całkowicie uzyskiwane z surowców odnawialnych. Są to na przykład polilaktyd, polihydroksyalkanolany, skrobia, celuloza, chityna lub żelatyna. Tworzywa sztuczne na bazie biologicznej mogą ulegać biodegradacji – ale nie zawsze tak jest. Do tworzyw sztucznych na bazie biologicznej nie ulegających biodegradacji należą tworzywa sztuczne wzmacniane naturalnymi włóknami i materiały kompozytowe z drewna i tworzywa sztucznego.
Tworzywa ulegające biodegradacji: specjalne bakterie wydzielają enzymy, które rozkładają na małe części długie łańcuchy polimerów materiału. Są one następnie trawione przez bakterie, a produktami trawienia są woda, dwutlenek węgla i biomasa. Aby materiał można było nazwać „biodegradowalnym” zgodnie z europejską normą DIN EN 13432, musi on najpóźniej po 180 dniach w określonych warunkach (wysoka temperatura, wysoka wilgotność, określona zawartość tlenu) ulec rozkładowi przynajmniej w 90 procentach. Produkty spełniające tę normę mogą zostać oznaczone logo „kiełka”, oznaczającym, że nadają się one do kompostowania. Tworzywa sztuczne ulegające biodegradacji nie muszą być produkowane z surowców odnawialnych, mogą być one również pochodnymi ropy naftowej. Podatność na biodegradację nie zależy od surowców, lecz od struktury chemicznej tworzywa sztucznego.
Kiedy rozsądne jest stosowanie tworzyw sztucznych na bazie biologicznej i/lub ulegających biodegradacji?
Nie ma generalnych wad i zalet surowców kopalnych czy odnawialnych. Dla każdego zastosowania z osobna należy zbadać ekologiczność, efektywność gospodarczą i skutki społeczne danego produktu w całym jego cyklu życia. Przeprowadzane przez BASF analizy efektywności ekologicznej wykazują, że tworzywa sztuczne na bazie roślinnej nie są generalnie bardziej efektywne ekologicznie niż tworzywa na bazie petrochemicznej. Jeśli zapotrzebowanie na wodę i nawozy jest stosunkowo niskie, a drogi transportowe są krótkie, wtedy użycie surowców roślinnych może być korzystne dla środowiska. Jeśli jednakże przy przetwarzaniu stosowane są energochłonne procesy, to efekt ekologiczny łatwo staje się odwrotny do zamierzonego.
Tworzywa sztuczne ulegające biodegradacji nie są generalnie bardziej od innych przyjazne dla środowiska. Dla określonych zastosowań są one jednak najlepszym rozwiązaniem, choćby w przypadku nadających się do zaorania mulczów foliowych stosowanych w rolnictwie, możliwych do kompostowania opakowań artykułów spożywczych lub toreb na zakupy.
Opracowano na podstawie informacji firmy BASF
