Na początku czerwca Innovia Films, jeden z czołowych światowych producentów specjalistycznych folii polipropylenowych BOPP i folii celulozowych, zaprosił grupę dziennikarzy do swej brytyjskiej centrali w Wigton. Cel spotkania tłumaczyła nazwa imprezy: „Wewnątrz Innovia Films”, czyli prezentacja tego, co firma ma najlepszego do zaoferowania: fabryki oraz bogatego portfolio materiałów dla branży opakowaniowej.
Droga z Manchesteru do Wigton, niewielkiego miasteczka w północno-zachodniej Anglii, wije się sennie między zielonymi wzgórzami. Innovia ulokowała się w hrabstwie Cumbria, kilkanaście kilometrów od granicy ze Szkocją, i jest głównym pracodawcą w okolicy. Jej nazwa stanowi zbitkę angielskich słów oznaczających „innowacje”, „nowości” oraz „wartości”.
Innovia Films powstała w 2004 r. w następstwie przejęcia firmy UCB Group przez konsorcjum kierowane przez Matthew Manna oraz grupę kapitałową Candover Partners Ltd. Dzisiaj należą do niej cztery fabryki: oprócz angielskiej także belgijska (w Merelbeke, produkuje folie OPP), australijska (Melbourne, folie OPP) oraz amerykańska (Tecumseh, folie celulozowe). Firma posiada 15 lokalnych biur sprzedaży i wsparcia technicznego na całym świecie oraz rozległą sieć dystrybutorów sprzedających wyroby firmy do ponad 110 krajów. Innovia, dla której pracuje 1350 osób, jest jednym z czołowych światowych dostawców materiałów dla producentów etykiet, folii zabezpieczających, opakowań laminowanych, folii do owijania pudełek oraz folii nadających się do kompostowania (wytwarzanych z surowców odnawialnych). Roczne obroty firmy przekraczają 400 mln euro, zaś całkowita zdolność produkcyjna wszystkich fabryk sięga 120 tys. ton (30 tys. ton folii celulozowych i 90 tys. ton folii BOPP).
O silnych stronach Innovii mówili podczas spotkania z dziennikarzami przedstawiciele firmy, z Davidem Beeby, dyrektorem generalnym Innovia Films, na czele. Naszym klientom dostarczamy innowacyjne materiały najwyższej jakości, tworzone nowoczesnych laboratoriach i produkowane w najnowocześniejszych fabrykach. Jesteśmy rynkowym liderem w tym segmencie również dlatego, że gwarantujemy doskonałą obsługę i bliską współpracę z odbiorcami naszych produktów – tłumaczył zgromadzonym.
O potencjale firmy świadczy fakt, że jest ona największym dostawcą folii celulozowych dla branży opakowaniowej na świecie i folii BOPP do produkcji etykiet, opakowań na papierosy oraz banknotów (środki płatnicze wykonane z polimerów serii Guardian, Sentri oraz Sentinel są używane w ponad 30 krajach świata). Zajmuje też drugie miejsce na liście producentów folii powlekanych BOPP. W jej portfolio znajdują się uznane marki folii celulozowych Cellophane i NatureFlex (ta druga po debiucie w 2003 r. zyskała opinię najbardziej fundamentalnego odkrycia w tym sektorze w ostatnim czterdziestoleciu) oraz folii dwuosiowo orientowanych BOPP: Propafilm, Propaream, Rayoface oraz RayoForm. W fabryce w Wigton na oddzielnych liniach odbywa się produkcja obu rodzajów folii.
Folie celulozowe
Nie ma chyba takiej osoby, która nie zetknęłaby się w dzieciństwie z cukierkami owiniętymi w szeleszczący celofan. Nazwę materiału stworzył jego wynalazca, Szwajcar Jacques E. Brandenberger. Łącząc greckie słowa oznaczające „drzewo” oraz „być widzianym”, podkreślił charakterystyczne cechy produktu: obecność celulozy i jego wysoką przezroczystość. Brandenberger, inżynier pracujący w przemyśle włókienniczym, wpadł na pomysł nowego materiału w 1908 r. przez przypadek, obserwując kelnera zmieniającego zalany winem obrus. Gdyby powlec tkaninę wodoodporną folią, utrzymanie czystości byłoby dużo łatwiejsze – uznał i zabrał się do tworzenia chemicznej formuły przezroczystych arkuszy folii z regenerowanej celulozy
– czyli właśnie celofanu. Współcześnie wyłączne prawo do użytkowania tej nazwy posiada Innovia Films.
Od tego czasu folie celulozowe przeszły długą drogę. Dzisiaj, ze względu na swoje doskonałe właściwości sytuujące je na pograniczu papieru (wysoka zdolność obróbki maszynowej) i folii z tworzyw sztucznych (świetna przezroczystość i połysk), są chętnie używane jako materiał opakowaniowy. Charakteryzują się również bardzo dobrą barierowością na przenikanie tlenu i gazów oraz regulowaną dla wilgoci, możliwością metalizacji i barwienia w masie, doskonałymi właściwościami skrętnymi, świetną zgrzewalnością, możliwością zginania oraz odpornością na wysoką temperaturę. Na dodatek – dzięki zdolności do biodegradacji i możliwości kompostowania – są przyjazne dla środowiska.
Integralną i najciekawszą częścią odwiedzin dziennikarzy w Wigton była wycieczka po halach produkcyjnych: najpierw folii celulozowych, a następnie folii BOPP. Uczestnicy mogli się w jej trakcie dowiedzieć, że do produkcji celofanu wykorzystuje się surowce naturalne bogate w celulozę (m.in. konopie i len), ale najwięcej włókien celulozowych znajdziemy w drewnie i dlatego to właśnie ścier drzewny jest najlepszym źródłem masy celulozowej. Innovia Films odbiera drewno od dostawców posiada-jących certyfikat FSC (Rady Zarządzania Zasobami Leśnymi) gwarantujący, że nie pochodzi z rabunkowej gospodarki leśnej.
Wielkie ryzy arkuszy przypominające papier czerpany, ustawione w magazynowej części fabryki w czasie naszego spaceru, były wykonane z eukaliptusa: rośliny charakteryzującej się bardzo dużym przyrostem masy ścieru drzewnego. Specjalna maszyna rozciera je na miazgę i miesza z sodą kaustyczną, w wyniku czego powstaje zawiesina przypominająca owsiankę. Za dalszy fizyczny rozkład celulozy odpowiadają rozmaite związki chemiczne dodawane w procesie; powstały w efekcie roztwór to wiskoza, czyli zabarwiony na pomarańczowo gęsty płyn, który następnie poddawany jest kilkakrotnemu filtrowaniu dla zmniejszenia ilości odpadów oraz uzyskania materiału o maksymalnej czystości.
Wiskozę tłoczy się przez płaską szczelinę do wanny odlewniczej, gdzie ulega koagulacji i zamienia się w folię (jeśli przed ekstruzją do wiskozy dodany zostanie jeden z barwników nieorganicznych, otrzymamy folię białą lub kolorową, jednak na ogół wylewana folia jest przezroczysta). Kolejne etapy produkcji to płukanie (oczyszczanie) folii i jej zmiękczanie (plastyfikacja) dla nadania jej właściwości wymaganych przez klienta.
Gotowa folia jest kondycjonowana, suszona i nawijana na duże role przemysłowe; często jest ona jeszcze powlekana lakierami – w procesie opracowanym i wdrożonym przez Innovia Films – dla nadania jej termozgrzewalności oraz barierowości względem wilgoci. Folia celulozowa opuszczająca fabrykę zawiera 75 proc. celulozy, 7 proc. wody oraz 18 proc. środka zmiękczającego, który decyduje o jej właściwościach. Jej ogromną
zaletą jest kompostowalność, czyli rozkład do nawozu organicznego zachodzący w warunkach odpowiedniej temperatury i wilgotności oraz przy dostępie mikroorganizmów.
NatureFlex, oprócz wszystkich zalet „tradycyjnych” folii celulozowych, posiadają także nową warstwę zgrzewalną nadającą się do kompostowania, która zapewnia bardzo szeroki zakres temperatur zgrzewu, a także specjalną powłokę zapewniającą dobrą barierę wobec wilgoci. Zwolennicy ochrony środowiska docenią również fakt, że po wykorzystaniu ulega ona całkowitemu rozpadowi w przydomowym kompostowniku, w ciekach wodnych, ciągach kanalizacyjnych oraz na wysypiskach śmieci.
Folie dwuosiowo orientowane BOPP
Widok ukazujący się oczom gości zwiedzających część fabryki Innovii, która zajmuje się produkcją polipropylenowych folii orientowanych BOPP ((Biaxially Oriented Polypropylene), jest imponujący i można go ujrzeć wyłącznie w fabrykach tej firmy. Ze szczytu 40-metrowej, 10-piętrowej wieży, spływa ku dołowi rękaw z płynnego, podgrzanego do 240°C. polipropylenu, który po wdmuchaniu do jego wnętrza gorącego powietrza rozciąga się w gigantyczny
balon.
Zamiast standardowej metody produkcji folii orientowanych OPP, polegającej na rozciąganiu uprzednio wytłoczonej masy polipropylenowej najpierw w kierunku podłużnym, a następnie poprzecznym, w Wigton wykorzystuje się tzw. technologię rozdmuchu. Oznacza to, że szczelina, przez którą z ekstrudera tłoczona jest masa tworzywa, jest okrągła, a ekstruder jest na górze (w efekcie folia przesuwa się z góry na dół). Dmuchane do wnętrza rękawa powietrze powoduje, że folia rozciąga się w obu kierunkach równocześnie, zaś parametry rozdmuchu i prędkości przesuwu balona są tak dobrane, by rozciąganie było równomierne (8-krotne) w obu kierunkach. Tak otrzymana folia posiada właściwości niedostępne dla produktów otrzymywanych przy użyciu konwencjonalnej technologii – ma zrównoważone naprężenia wewnętrzne, większą sztywność i wytrzymałość na rozciąganie, mniejsze wydłużenie przy zerwaniu, a także większą przejrzystość i barierowość.
Dzięki użyciu technologii rozdmuchu możliwe jest nadanie folii właściwości niewielkiej kurczliwości bez przepuszczania jej przez tunel grzewczy (dlatego świetnie nadaje się do pakowania paczek papierosów, nośników audiowizualnych, kosmetyków, farmaceutyków czy cukierków); produkowanie folii o zrównoważonych naprężeniach wewnętrznych (doskonała do produkcji etykiet samoprzylepnych), otrzymywać folie przezroczyste o doskonałej przejrzystości. Ta technologia jest również wykorzystywana do produkcji unikatowego podłoża polimerowego do produkcji banknotów i papierów wartościowych, które są bardzo wytrzymałe na rozdarcie, nieprzepuszczalne dla wilgoci i nawet 4-5-krotnie trwalsze od tradycyjnych banknotów papierowych (Innovia Films produkuje je jako jedyna na świecie).
Uzupełnieniem spaceru po halach produkcyjnych były odwiedziny w laboratoriach badawczych. Dział badawczo-rozwojowy firmy jest wyposażony w najwyższej jakości aparaturę do opracowywania nowych i kontrolowania już istniejących folii. Współpracuje on na bieżąco z naukowcami i partnerami handlowymi Innovii na całym świecie.
Dziękuję Andrzejowi Kornackiemu (Innovia Films) za udostępnienie materiałów nt. technologii produkcji folii celulozowych i BOPP
