Nowa Ustawa o opakowaniach i odpadach opakowaniowych – Karol Suski

26 Feb 2013 13:12

W dniach 12-14 lutego br. w Warszawie odbyła się konferencja pt. „Nowa Ustawa o Odpadach. Rewolucyjne zmiany, nowe obowiązki. Nowe kary i sankcje” organizowana przez firmę Movida Conferences. Wśród omawianych zagadnień znalazł się projekt nowej Ustawy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych. Konieczność zmian dotychczas obowiązującej ustawy wynika z braku jej zgodności z wymogami UE. Ponieważ obecnie obowiązująca ustawa wymagałaby wprowadzenia licznych zmian, zrezygnowano z procesu jej nowelizacji na rzecz utworzenia nowej ustawy. Przepisy w niej zawarte mają na celu uszczelnienie systemu gospodarowania odpadami opakowaniowymi. Projektowi nowej Ustawy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych został poświęcony ostatni, „specjalny dzień” konferencji, podczas którego prelekcje wygłosili Konrad Nowakowski, kierownik Zakładu Ekologii Opakowań w Centralnym Ośrodku Badawczo-Rozwojowym Opakowań oraz Paweł Wójcik, doradca z zakresu naliczania opłaty produktowej oraz gospodarki opakowaniami i odpadami opakowaniowymi. Nowa Ustawa o opakowaniach i odpadach opakowaniowych po wprowadzeniu w życie będzie zastępowała Ustawę z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej, jak również Ustawę z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych. Wśród głównych propozycji zmian zawartych w nowej ustawie, a dotyczących gospodarowania odpadami opakowaniowymi można znaleźć: wprowadzenie rejestru przedsiębiorców; wprowadzenie nowej dokumentacji stosowanej przy wywozie odpadów opakowaniowych poza terytorium kraju; wprowadzenie nowych wymagań w stosunku do organizacji odzysku; rezygnację z kaucji na opakowania środków niebezpiecznych oraz dopuszczenie do dobrowolnych porozumień ministra właściwego ds. środowiska z przedsiębiorcami wprowadzającymi na terytorium kraju produkty w opakowaniach wielomateriałowych oraz środki niebezpieczne w opakowaniach, w zakresie utworzenia i utrzymania systemu zbierania, transportu i odzysku, w tym recyklingu odpadów opakowaniowych odpowiednio po opakowaniach wielomateriałowych lub po środkach niebezpiecznych. W kwestii prowadzenia rejestru przedsiębiorców projekt ustawy zakłada, że marszałek danego województwa będzie prowadził rejestr następujących przedsiębiorstw: wprowadzających produkty w opakowaniach; prowadzących recykling (lub inny niż recykling proces odzysku); eksportujących odpady opakowaniowe; dokonujących wewnątrzwspólnotowej dostawy odpadów opakowaniowych; będących organizacjami odzysku opakowań. Rejestr ma być prowadzony w systemie teleinformatycznym. Dane w nim zawarte będą jawne i dostępne w siedzibie urzędu marszałkowskiego lub za pomocą środków komunikacji elektronicznej. Wprowadzenie do obrotu produktów w opakowaniach będzie możliwe dopiero po uzyskaniu wpisu do rejestru. Przedsiębiorcy, którzy będą prowadzili jedną z wcześniej wymienionych działalności, a nie wpiszą się do rejestru, będą podlegać karze od 5 tys. do 500 tys. zł. Projekt ustawy zakłada również zwolnienie z obowiązku zapewnienia poziomu odzysku recyklingu odpadów opakowaniowych przedsiębiorców, którzy w danym roku kalendarzowym wprowadzili do obrotu niewielkie ilości opakowań, o łącznej masie nieprzekraczającej 1000 kg. Wiąże się to jednak z wyłączeniem z powyższego obowiązku dużej grupy przedsiębiorców. Aby Polska uzyskała wymagane poziomy odzysku i recyklingu, o których mowa w dyrektywie 94/62/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 1994 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych, pozostali przedsiębiorcy będą mieli podwyższone wymagania w stosunku do poziomu odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych. Istotną, a zarazem niepokojącą informacją dla organizacji zajmujących się odzyskiem i recyklingiem odpadów opakowaniowych jest fakt, że projekt nowej ustawy zakłada rezygnację od 2014 r. z tzw. nadwyżki odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych. W projekcie ustawy pojawił się także zapis propozycji podniesienia kapitału zakładowego organizacji odzysku opakowań do wysokości co najmniej 5 mln zł od roku 2016. Proponowane rozwiązanie ma zwiększyć możliwość egzekucji ewentualnych zobowiązań organizacji odzysku. Ponadto na organizacje odzysku opakowań ma zostać nałożony obowiązek przeznaczania 5% przychodów pochodzących z odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych na publiczne kampanie edukacyjne. Wydatki poniesione na ten cel będą musiały być udokumentowane. Sejm zaproponował również nałożenie obowiązku prowadzenia publicznych kampanii edukacyjnych przez przedsiębiorców wprowadzających na rynek produkty w opakowaniach. W tym przypadku wysokość przeznaczonych na ten cel środków miałaby wynosić 2% ceny opakowań. Proponuje się również, aby organizacje odzysku opakowań uwzględniały w osiągniętym poziomie łącznego odzysku i łącznego recyklingu, do końca 2020 r. i w latach kolejnych, docelowo co najmniej 50% odpadów opakowaniowych pochodzących z gospodarstw domowych. Celem tego działania jest rozwój selektywnego zbierania odpadów z gospodarstw domowych oraz wypełnienie zobowiązań unijnych przez Polskę. Minister właściwy ds. środowiska określi, w drodze rozporządzenia, roczne poziomy odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych pochodzących z gospodarstw domowych w łącznym odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych, jakie przedsiębiorcy wprowadzający produkty w opakowaniach będą zobowiązani uzyskać w poszczególnych latach do 31 grudnia 2020 r. Projekt nowej ustawy zawiera także nowe obowiązki, które będą spoczywały na marszałkach województwa. Przewiduje on m.in. nałożenie na marszałków województw obowiązku sprawowania kontroli przestrzegania i stosowania przepisów ustawy w zakresie objętym jego właściwością. Zgodnie z propozycją Sejmu kontrola będzie musiała być przeprowadzana co najmniej raz na trzy lata zarówno w przedsiębiorstwach zajmujących się odzyskiem i recyklingiem, jak i w przedsiębiorstwach zajmujących się wywozem odpadów do odzysku i recyklingu. Z upoważnienia marszałka kontrolę będą mogli przeprowadzać pracownicy urzędu marszałkowskiego. Aspekt nietypowych odpadów medycznych i niebezpiecznych w odniesieniu do założeń nowej Ustawy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych szeroko omówił Paweł Wójcik. W myśl nowej ustawy terminem odpadów nietypowych medycznych określa się wszystkie odpady, które służą do opakowania wyrobów medycznych i artykułów farmaceutycznych zawierające ołów, kadm, rtęć i chrom sześciowartościowy. Wszystkie tego typu odpady powinny posiadać badania laboratoryjne opakowań lub materiałów wykorzystywanych do produkcji, certyfikat, nazwę producenta i importera badanego opakowania, identyfikację i opis badanego opakowania lub materiału wykorzystywanego do produkcji, wyniki i datę przeprowadzonego badania oraz podpis osoby wykonującej te badania. Oznakowanie powinno być umieszczone na etykiecie lub, gdy jest to niemożliwe, na dołączonej informacji. Regulacje prawne zawarte w nowej Ustawie o opakowaniach i odpadach opakowaniowych mają doprowadzić do zwiększenia liczby przedsiębiorców wywiązujących się z obowiązku recyklingu i odzysku. Wiąże się to z redukcją ilości odpadów opakowaniowych zagospodarowywanych w nienależyty sposób – mniej odpadów tego typu powinno trafiać na składowiska. Rezultatem wprowadzenia nowej ustawy ma być systematyczna poprawa stanu środowiska naturalnego w Polsce. Zdaniem Konrada Nowakowskiego realnym terminem wprowadzenia w życie nowej Ustawy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych jest czerwiec 2013 r. Nowe wdrożenie natomiast planowane jest na dzień 1 stycznia 2014 r., zaś pełne wdrożenie ustawy na dzień 23 stycznia 2016 r.