Z opublikowanych w ostatnim roku raportów wynika, że nawet 50% całej żywności produkowanej na naszej planecie nigdy nie trafia do ludzkich żołądków. Wśród przyczyn tej zatrważającej statystyki wymienia się m.in. błędy podczas przechowywania i transportu żywności oraz beztroskę panującą we wszystkich ogniwach łańcucha produkcji: od zbiorów i produkcji, przez transport i przechowywanie, aż po zwyczaje konsumentów, szczególnie tych z krajów rozwiniętych. Wśród metod, które mogą doprowadzić do odwrócenia tego niekorzystnego trendu, wymienia się m.in. właściwe pakowanie żywności.
Dr Carol Lawrence, członkini australijskiego instytutu ds. opakowań AIP, specjalistka ds. środowiska i zrównoważonego rozwoju, UPM Raflatac Oceania: Właściwości ochronne opakowań zostały znacznie udoskonalone w ciągu ostatnich lat, co w połączeniu z przechowywaniem w niskich temperaturach i zmodyfikowanej atmosferze może zminimalizować rozwój drobnoustrojów powodujących psucie się żywności. Opakowania mają coraz większe znaczenie w ograniczaniu marnotrawienia żywności, a dzięki nowym rozwiązaniom technologicznym umożliwiają transport artykułów spożywczych na duże odległości, od producenta do konsumenta, z zachowaniem jakości produktów.
Bez względu na to, czy żywność jest puszkowana, butelkowana czy pakowana w plastikowe pojemniki, celem zaawansowanych i bardziej funkcjonalnych opakowań jest wydłużenie jej przydatności do spożycia. Poza tym współcześni konsumenci oczekują od opakowań i etykiet szczegółowych informacji o składnikach i wartościach odżywczych – bez tego produkty zwyczajnie nie znajdą nabywców. Coraz większego znaczenia nabierają dodatkowe funkcje opakowań takie jak możliwość śledzenia produktów, wygoda stosowania oraz uwidocznienie prób manipulacji.
Jak na ironię, korzyści płynące z postępu w dziedzinie opakowań są blokowane przez niską wydajność łańcucha dostaw i skłonności konsumentów do marnotrawstwa. Wciąż borykamy się z problemem marnowania ton żywności w krajach rozwiniętych – ilości te mogą wynosić tyle, ile całkowita produkcja żywności na obszarach rozwijających się na całym świecie.
***
Ann Lorentzon, mgr inż., menedżer projektu, Miljöpack trade and industry group, instytut badawczy Innventia, Szwecja: Opakowania odgrywają ważną rolę w zmniejszaniu ilości marnowanej żywności. Głównym zadaniem opakowań z punktu widzenia ochrony środowiska jest zabezpieczenie produktu. Uszkodzenia powstałe podczas transportu i dystrybucji powodują zniszczenie zarówno opakowania, jak i jego zawartości.
Funkcje, jakie musi spełniać opakowanie, są zróżnicowane w zależności od kraju. W gospodarkach rozwijających się największym problemem jest dystrybucja – niewłaściwe opakowania i warunki transportu sprawiają, że żywność nie nadaje się do sprzedaży użytkownikom końcowym. Rozwiązaniem są tanie opakowania, które przetrwają warunki transportu i magazynowania podczas dystrybucji i będą wystarczająco chroniły produkt.
W krajach rozwiniętych najwięcej odpadów powstaje na końcowym etapie łańcucha – wśród detalistów i konsumentów. Wywiera to jeszcze gorszy wpływ na środowisko, ponieważ na końcu łańcucha marnowany jest już nie tylko sam produkt, lecz także środki zainwestowane w jego dystrybucję – transport, magazynowanie i obsługę, a czasami nawet przygotowanie do spożycia.
Oprócz ochrony produktu opakowanie spełnia też inne funkcje, które zapobiegają marnowaniu żywności. Opakowanie powinno być zaprojektowane w taki sposób, aby dostarczyć ilość produktu dopasowaną do poziomu konsumpcji użytkowników końcowych, którzy nie będą musieli kupować więcej niż potrzebują. Ważne jest także, aby opakowanie umożliwiało zużycie całej zawartości, a w przypadku przechowywania po otwarciu –mogło zostać ponownie zamknięte. Kolejną znaczącą kwestią jest umieszczenie istotnych informacji na opakowaniu. Badania wykazują, że w większości przypadków żywność jest marnowana w wyniku niewłaściwego użycia produktu lub zbyt długiego przechowywania w spiżarni.
***
Prof. mgr inż. Derek Whitney, prof. em., Mohawk College, Brantford, Ontario, Kanada: Opakowania są jednym z podstawowych narzędzi, jakimi dysponują producenci i konsumenci w walce z marnowaniem żywności. Są one w stanie wydłużyć okres trwałości produktu od jednego dnia do kilku tygodni czy miesięcy, a nawet dłużej. Technologia umożliwiająca przechowywanie żywności przez lata jest dostępna już dziś: wojsko używa do tego celu elastycznych folii oraz elastycznego, laminowanego papieru. Popyt na produkty oraz ich ceny są zwykle czynnikami decydującymi o rodzaju stosowanego opakowania. Producenci żywności krępowani są ograniczeniami kosztowymi oraz popytem rynkowym, z którymi organizacje wojskowe zmagać się nie muszą.
Firmy wykorzystują technologię pakowania w atmosferze kontrolowanej do przechowywania produktów, np. owoców, w środowisku niskotlenowym przez kilka miesięcy. Na dzień lub dwa przed dotarciem do punktu sprzedaży są one ponownie umieszczane w normalnej atmosferze, by mogły dojrzeć. Dzięki opakowaniom ze zmodyfikowaną atmosferą takie produkty, jak świeże ryby lub czerwone mięso, można przechowywać przez dwa-trzy tygodnie. Produkty te są zazwyczaj umieszczane na styropianowych tackach i pakowane w cienką folię. W celu utrzymania świeżego wyglądu żywności i przedłużenia okresu jej przydatności do spożycia do opakowań wtryskiwany jest gaz.
Można także stosować specjalne wskaźniki na opakowaniach do monitorowania artykułów spożywczych na różnych etapach łańcucha dostaw. Umożliwiają one kontrolę temperatury i szczelności opakowania podczas transportu, by mieć pewność, że produkty są przewożone w sposób bezpieczny. Monitorują one również stan samej żywności, ponieważ pomagają w identyfikacji zepsutych produktów, zanim te trafią na półki sklepowe. Zapobiegawcze usuwanie artykułów z łańcucha dostaw znacznie zmniejszyłoby ilość żywności wycofywanej z rynku. Obecnie marnuje się setki, tysiące lub nawet miliony produktów, by wyodrębnić jedynie kilka uszkodzonych artykułów. W rezultacie technologia może pomóc w zmniejszeniu ilości marnowanej żywności przy jednoczesnym zwiększeniu bezpieczeństwa konsumentów.
Opracowano na podstawie materiałów firmy UPM Raflatac
