Produkcja opakowań stanowi coraz istotniejszą gałąź światowego przemysłu, zaś innowacje na rynku opakowaniowym to niewątpliwie jeden z kluczowych elementów decydujących o dynamice współczesnego sektora FMCG. Coraz powszechniejsze stają się rozwiązania takie jak redukcja masy opakowania – związana z jednej strony z ograniczeniem zużycia surowców, z drugiej zaś dążeniem do ograniczania ilości odpadów – ale także rozwój opakowań aktywnych oraz inteligentnych, zastosowanie nanotechnologii, dbałość o wygodę i komfort użytkowania czy wreszcie wykorzystanie mediów społecznościowych. Służyć mają one z jednej strony ścisłemu dopasowaniu do konkretnych potrzeb konsumenta, z drugiej zaś – wyraźnemu wyróżnieniu się na coraz bogatszym rynku towarów konsumpcyjnych.
1. Redukcja masy
Wdrażane przez wiodących producentów towarów konsumpcyjnych programy redukcji masy opakowań zaowocowały zmianą stosunku przemysłu do innowacyjnego i efektywnego ekonomicznie wykorzystywania materiałów – w niektórych przypadkach ograniczenie zużycia materiałów sięga nawet 50%. Ciekawy wydaje się tu przykład przedsiębiorstwa Kraft Foods, które w roku 2011 zapowiedziało ograniczenie kosztów materiałów o 150 milionów funtów w porównaniu z rokiem 2005. Środkiem do osiągnięcia tego celu miały być efektywniejsze projekty opakowań oraz wybór materiałów opakowaniowych o mniejszej masie. Dodatkowo Kraft Foods postawiło na materiały produkowane zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju oraz rozwój systemu zagospodarowania odpadów. Postępowanie koncernu jest przykładem istotnej tendencji widocznej w działaniach wiodących producentów towarów konsumpcyjnych z tego sektora: całościowego spojrzenia na kwestię ochrony środowiska, pozyskiwania materiałów, zrównoważonego rozwoju i ochrony zasobów Ziemi.
Podobne stanowisko prezentują inni najważniejsi gracze na rynku towarów konsumpcyjnych. W roku 2011 Unilever opublikował swój Sustainable Living Plan – plan dotyczący życia zgodnego z zasadami zrównoważonego rozwoju, w którym znalazły się słowa ówczesnego wiceprezesa Global Packaging i szefa działu prac badawczo-rozwojowych Jaya Gouliarda: …zrównoważony rozwój to otwarcie się na innowacje i okazja zademonstrowania wspólnej siły innowacji koncernu Unilever. Unilever dołączył również do grona producentów z tzw. grupy zero landfill (zero odpadów na składowiskach) w Wielkiej Brytanii: 11 fabryk koncernu nie przekazuje już na składowiska żadnych odpadów nieklasyfikowanych jako niebezpieczne. Swój plan zrównoważonego rozwoju Sustainability Vision opracowało również Procter and Gamble. Procter and Gamble, które zobowiązało się ograniczyć do roku 2020 zużycie opakowań o 20%, a o 25% zmniejszyć stosowanie materiałów ropopochodnych. Docelowo planowane jest wytwarzanie produktów i opakowań wyłącznie ze źródeł odnawialnych lub materiałów z recyklingu.
Także Coca-Cola uruchomiła nowe międzynarodowe Biuro ds. Zrównoważonego Rozwoju (Office of Sustainability). Ma ono koordynować inicjatywy dotyczące ochrony zasobów wodnych i klimatu, opakowań, recyklingu oraz lokalnych społeczności. W grudniu 2011 koncern Nestlé ogłosił wprowadzenie na rynek najlżejszych w Wielkiej Brytanii butelek na wodę, do wyprodukowania których potrzeba 25% mniej materiału niż poprzednio. W opublikowanym w roku 2011 raporcie dotyczącym zrównoważonego rozwoju i odpowiedzialności społecznej (Sustainability and Responsibility) Diageo, jeden z największych na świecie producentów napojów, stwierdza, iż zgodnie z planem Sustainable Packacking Targets zamierza do roku 2015 zredukować masę opakowań o 10%, zwiększając jednocześnie średnio do 42% udział materiałów z recyklingu we wszystkich opakowaniach. Przedsiębiorstwo zadeklarowało również, że do 2015 roku 100% opakowań napojów będzie przydatne do recyklingu lub będą to opakowania wielokrotnego użycia.
W kontekście efektywnego wykorzystania materiałów oraz redukcji masy opakowań wspomnieć należy także o inicjatywach dotyczących zagospodarowania odpadów i recyklingu. Opublikowany przez koalicyjny rząd brytyjski w czerwcu 2011 przegląd polityki w dziedzinie odpadów (Review of Waste Policy) stanowi próbę przejrzystego określenia celów w tym zakresie. Jest on jednocześnie także dobrym przykładem współpracy zainteresowanych stron dla realizacji zakładanych celów. W dokumencie omówiono między innymi kwestie korzyści związanych z recyklingiem, odzyskiem energii z odpadów oraz efektywnym wykorzystaniem zasobów surowcowych. Zwrócono także uwagę na fakt, iż ślad węglowy opakowań jest stosunkowo niewielki w porównaniu ze śladem węglowym zapakowanych w nie produktów. Również tzw. Porozumienie Courtauld –Faza 2. (Courtauld Commitment – Phase 2), zawarte w Wielkiej Brytanii pod auspicjami pozarządowej organizacji Program Działalności w zakresie Odpadów i Zasobów (Waste & Resources Action Programme, WRAP) za cel postawiło sobie redukcję CO2. W przypadku opakowań z udziałem materiałów z recyklingu wskazuje się na konieczność zwiększenia ich zawartości w całym łańcuchu dostaw, zaś autorzy zachęcają do wytwarzania opakowań przydatnych do recyklingu, między innymi poprzez stosownie rozwiązań jednorodnych materiałowo. Istotna jest także kwestia możliwości sortowania i wtórnego przetwarzania dla tworzyw polimerowych innych niż stosowane w produkcji butelek. Problem ten stanowi poważną przeszkodę na drodze do zwiększenia poziomu recyklingu opakowań z tworzyw sztucznych, dlatego też istotne jest zaangażowanie organów rządowych w system dofinansowania dla przedsiębiorstw prowadzących działalność w tym zakresie.
Istotne znaczenie mają inicjatywy takie jak Globalny Projekt Opakowaniowy (Global Packaging Project), zmierzające do ujednolicenia pojęć związanych z analizami kwestii zrównoważonego rozwoju. W Globalnym Projekcie Opakowaniowym udział bierze kilku czołowych producentów towarów konsumpcyjnych z całego świata, a jego struktura opiera się opracowaniach Europejskiej Organizacji ds. Opakowań i Środowiska (European Organisation for Packaging and the Environment, Europen). We wrześniu 2011 w ramach tego projektu wydano dokument Globalny Protokół dotyczący Zrównoważonego Rozwoju Opakowań (Global Protocol on Packaging Sustainability, GPPS), który umożliwia branży towarów konsumpcyjnych lepszą ocenę zasad zrównoważonego rozwoju w odniesieniu do opakowań. Celem GPPS jest pomoc przedsiębiorstwom w ograniczaniu wpływu opakowań na środowisko poprzez wprowadzenie systemu ujednoliconych pojęć obejmujących podstawy oraz metody obliczeń odnoszących się do szerokiego zakresu ekonomicznych aspektów zrównoważonego rozwoju w sektorze opakowań.
Szczególnej uwagi wymaga kwestia zagospodarowania odpadów. Zgodnie z opublikowanym w roku 2008 przez organizację WRAP raportem Odpady Żywnościowe (Food Waste) w Wielkiej Brytanii konsumenci wyrzucają 23,4% (wartościowo) produktów spożywczych, co stanowi 18,4% w ujęciu wagowym. Jak wskazują wyniki badań przedstawione przez Szwedzki Instytut Żywności i Biotechnologii (SIK) na odbywającym się w maju 2011 w ramach targów Interpack w Düsseldorfie kongresie Save Food, w skali globalnej jedna trzecia wytworzonych produktów żywnościowych staje się odpadem. W krajach rozwijających się odpady żywnościowe powstają głównie w początkowych ogniwach łańcucha produkcyjnego, w krajach rozwiniętych natomiast przede wszystkim na etapie konsumpcji. Widać więc wyraźnie, iż w dziedzinie zrównoważonego rozwoju oraz postępowania z odpadami pozostaje jeszcze wiele do zrobienia. Biorąc ten fakt pod uwagę, we wrześniu 2011 brytyjskie Ministerstwo Żywności, Obszarów Wiejskich i Rolnictwa (Department for Food, Rural and Agricultural Affairs, DEFRA) oświadczyło, iż będzie rekomendowało usuwanie z opakowań daty przydatności do sprzedaży (sell-by – należy sprzedać przed) oraz daty
wystawienia do sprzedaży (display-until – można wystawiać do). Zdaniem ministerstwa, wprowadzają one klientów w błąd i służą jedynie do ułatwienia pracownikom sklepów obrotu towarami.
Zalecenie nie dotyczy terminu przydatności do spożycia (use-by – należy spożyć do…) oraz daty trwałości (best-before – najlepiej spożyć przed…), które to oznaczenia powinny pozostać w niezmienionej formie.
2. Nowości na rynku opakowań giętkich
Zgodnie z badaniami przeprowadzonymi w sierpniu 2011 przez Smithers Pira International, na światowym rynku wartość sprzedaży opakowań giętkich w roku 2011 wyniosła 58,3 miliardów dolarów. Smithers Pira przewiduje, iż do roku 2016 skumulowany roczny wskaźnik wzrostu (CAGR) wyniesie 4,1% – dla porównania w poprzednich trzech latach wskaźnik ten wynosił prawie 6% rocznie. Na rynku panuje tendencja do ograniczania w opakowaniach giętkich liczby warstw. Ograniczenia w stosowaniu opakowań w powiązaniu z wspomnianymi inicjatywami wiodących producentów towarów konsumpcyjnych zmierzającymi do ograniczania stosowania opakowań będą miały w przyszłości wpływ na ilościowe zużycie tych ostatnich. Zgodnie z prognozami, w Stanach Zjednoczonych popyt na przetworzone opakowania giętkie w roku 2011 miał przekroczyć 16 miliardów dolarów. Wzrost ten wiąże się z cenowymi, wydajnościowymi i technicznymi zaletami tych materiałów w porównaniu z rozwiązaniami alternatywnymi, takimi jak opakowania sztywne. W raporcie z roku 2011 Europejski rynek opakowań giętkich (European Flexible Market Report) Stowarzyszenie PCI Consulting oszacowało wartość rynku europejskiego na 11 miliardów euro.
Do ważnych innowacji produktowych w sektorze opakowań giętkich w rozpatrywanym okresie należą opakowania z systemem uwalniania pary wodnej (steam venting systems). Najistotniejsze walory tych rozwiązań to wygoda i komfort użycia, a zapotrzebowanie na nie w różnych zastosowaniach na rynku żywności szybko wzrasta. Jeden z przykładów systemu z uwalnianiem pary wodnej stanowić może rozwiązanie koncernu Heinz w Stanach Zjednoczonych: właściwości uwalniania pary wodnej z opakowania zamrożonego puree ziemniaczanego uzyskano w wyniku zastosowania wysoko funkcjonalnego środka wiążącego we wnętrzu folii wielowarstwowej. Opakowanie zostało wykonane przez Alcan, obecnie część koncernu Bemis. Istotą rozwiązania jest technologia laserowej perforacji, zapewniająca samoistne uwalnianie pary wodnej. Wykorzystany przez przedsiębiorstwo Amcor system z zaworem zabezpieczającym (Protect Valve System) umożliwia gotowanie produktu w kuchence mikrofalowej bez potrzeby wcześniejszego rozrywania folii. Obecnie zaobserwować można wiele rozwiązań dotyczących opakowań do gotowania warzyw na parze w kuchenkach mikrofalowych. Zastosowania te stały się bardzo popularne ze względu na opłacalność, wygodę i łatwość gotowania bez konieczności wcześniejszego otwierania opakowania. Zalety stosowania w laminacie technicznie zaawansowanych środków wiążących umożliwiają użycie tego rodzaju materiału opakowaniowego w szerokim przedziale temperatur, od najniższych, występujących podczas dystrybucji mrożonej żywności, po gotowanie w kuchence mikrofalowej.
Rozwiązanie Sealed Air Cryovac Simple Steps Microwavable Vacuum Skin Packaging (proste podejście dla wykorzystania próżniowego opakowania typu skin-pack przydatnego do gotowania w kuchence mikrofalowej) to kolejny przykład zastosowania systemu uwalniania pary wodnej, dzięki któremu żywność można włożyć do kuchenki w opakowaniu, bez potrzeby wcześniejszego nakłuwania folii. Przypadku innego rozwiązania, opracowanego z wykorzystaniem wspomnianej technologii dla francuskiego producenta żywności Meralliance, marynowane surowe filety rybne można ugotować na parze w ciągu 90 sekund. Wytwarzający się w opakowaniu pęcherz ciśnieniowy umożliwia zachowanie charakterystycznego smaku i wymaganej wilgotności w daniu rybnym, a zapakowany produkt zachowuje trwałość przez okres trzech tygodni. Podobna technologia została użyta przez producenta żywności przedsiębiorstwo Mirital oraz sieć sklepów Metro Cash & Carry w Rosji do pakowania mrożonych dań gotowych. Także w przyszłości wszystkie te typy opakowań będą cieszyły się zainteresowaniem i należy je uznać za istotną część sektora opakowaniowych folii giętkich o wysokiej funkcjonalności.
Jedną z najistotniejszych innowacji ostatniej dekady na rynku opakowań giętkich było również upowszechnienie się torebek stojących – typu doypack (rys. 1.). Globalny rynek tych opakowań w roku 2007 szacowano na 30 miliardów sztuk. Kolejne raporty wskazywały, iż liczba mogła być zawyżona, jednak od tego czasu zapotrzebowanie na stojące torebki wzrastało od 6 do 8% rocznie. W Japonii produkuje się od 1,5 do 3 miliardów tego typu torebek rocznie. Na wzrost popularności torebek stojących wpłynęło zastosowanie laminatów o wysokiej funkcjonalności, które, dając możliwość dłuższego eksponowania na półach sklepowych (shelf lives) zawartych w nich produktów, stworzyły nowe rynki artykułów spożywczych. Popularność przekąsek spożywanych w drodze (on-the-go snacking) oraz dążenie do jak najbardziej komfortowych warunków spożywania posiłków zapewniają światowemu rynkowi torebek stojących nieprzerwany rozwój. Torebki doypack stały się powszechne nie tylko w różnych zastosowaniach wymagających bezpiecznego kontaktu z żywnością: zapotrzebowanie na nie rośnie również w innych sektorach, takich jak pokarm dla zwierząt i artykuły gospodarstwa domowego. Zalety torebek stojących wyraźnie obrazuje następujący przykład. W Europie markę Kraft Kenco wprowadzono w roku 2009. Początkowo do kawy rozpuszczalnej stosowano słoiki szklane z zamknięciem gwintowym, zdecydowano się jednak wprowadzić wersję w torebce stojącej, której masa jest o 97% mniejsza w porównaniu z opakowaniem szklanym. Tak zapakowany produkt stanowi wkład uzupełniający po zużyciu zawartości szklanego słoika. Dzięki temu nabywca może wielokrotnie wykorzystywać zakupione wcześniej opakowanie szklane, uzupełniając jego zawartość kawą z torebek.
Pierwszą torebkę stojącą wprowadziło na rynek niemieckie przedsiębiorstwo Wild. Sprzedawano w niej napój Capri Sun o smaku pomarańczowym. Innowacja ta, podobnie jak inne w świecie materiałów opakowaniowych, potrzebowała wielu lat na uzyskanie powszechnej akceptacji. Z casem Capri Sun wkroczył także na rynek napojów dla nastolatków, wprowadzając wykonane z laminatu torebki z ukształtowanym dzióbkiem wylewowym. Amcor Flexibles oferuje różne warianty konstrukcyjne torebek Heat Flex, w tym także o wysokich właściwościach barierowych. Amcor produkuje również torebki przeznaczone do podgrzewania warzyw w kuchence mikrofalowej, wykorzystywane m.in. przez sieć Tesco w Wielkiej Brytanii. Szeroki wybór tego typu opakowań oferuje Huhtamaki – wyróżnia się wśród nich Cyclero, modularny system o różnych kształtach i rozmiarach. Do czołowych producentów w Ameryce Północnej zaliczają się Peel Plastic Products w kanadyjskim Ontario oraz Ampac Flexibles z Cincinnati w Stanach Zjednoczonych. W kolejnych latach przewiduje się zwiększenie objętości opakowań poprzez wprowadzanie ulepszonych struktur barierowych oraz elementów takich jak zamknięcia strunowe do wielokrotnego zamykania i otwierania, dzióbki wylewowe czy paski odrywające do otwierania torebek (ang. tear strips).
Na postawie badań światowego rynku, których wyniki opublikowano w opracowaniu Torebki stojące 2012-2016 (Stand-up Pouches 2012–2016) Allied Development Corp. przewiduje, iż wartość sprzedaży tego rodzaju opakowań w roku 2016 osiągnie 4 miliardy dolarów.
3. Opakowania aktywne i inteligentne
Opakowaniami aktywnymi nazywa się zwykle te, które oprócz pasywnego przechowywania i ochrony produktu posiadają pewne dodatkowe funkcje. Duże znaczenie w tym sektorze zyskują opakowania umożliwiające aktywne zmniejszenie poziomu zawart
ości tlenu czy liczby drobnoustrojów. Opakowania inteligentne dają natomiast możliwość wykorzystania danej właściwości produktu lub otaczającej go atmosfery. Ten ostatni typ należy do kluczowych innowacji w międzynarodowym przemyśle opakowaniowym ostatnich lat. W opublikowanym w roku 2009 raporcie Smithers Pira Przyszłość opakowań aktywnych i w pakowania atmosferze modyfikowanej, prognoza rynkowa do roku 2014 (The Future of Active and Modified Atmosphere Packaging: Market Forecasts to 2014) znalazło się stwierdzenie, iż europejski rynek aktywnych opakowań żywności w latach 2004-2009 odnotował roczny wzrost na poziomie 23,8%. Z raportu wynika, że w Stanach Zjednoczonych skumulowany roczny wskaźnik wzrostu (CAGR) popytu na opakowania aktywne w latach 2009-2014 osiągnął poziom 8,8%. Podobne prognozy podał koncern Freedonia Group w roku 2009, stwierdzając, że zapotrzebowanie na opakowania zaliczane do tzw. sprytnych (ang. smart) lub inteligentnych będzie wzrastać o 13% rocznie. Motorem tej ekspansji miało być opracowywanie nowych produktów o zwiększonej funkcjonalności i niższych kosztach produkcji.
Pomimo oczekiwań dotyczących sektora opakowań aktywnych i inteligentnych w latach 2008-2011, na skutek recesji skutkującej cieciem kosztów część innowacji została odłożona w czasie, zrezygnowano także z niektórych wcześniej przewidywanych nowatorskich badań oraz inwestycji w technologie i prace badawczo-rozwojowe. Wraz ze stopniową poprawą stanu światowej gospodarki pojawiają się jednak kolejne zapowiedzi nowości w sektorze opakowań aktywnych i inteligentnych w ciągu następnej dekady. Motorem tych działań mogą być nowatorskie rozwiązania z kategorii wskaźników czasu i temperatury TTIs (time temperature indicators), farb termochromatycznych, folii barierowych, powłok i dodatków, technologii pochłaniania i usuwania tlenu z opakowania, materiałów biodegradowalnych i kompostowalnych.
Wiedza dotycząca regulowania poziomu wilgoci w celu zapewnienia stabilnego przechowywania pakowanej żywności rozwija się od wielu lat, a opakowania z atmosferą modyfikowaną (modified atmosphere packaging, MAP) od dawna z powodzeniem stosuje się w celu przedłużenia trwałości produktów na półce sklepowej. W ostatnich latach odnotowano wyraźny wzrost stosowania MAP do surowych produktów rolnych w sektorze detalicznym. Jest to już ugruntowana technologia pakowania i przechowywania świeżego mięsa o oczekiwanej trwałości od 25 do 30 dni. W Wielkiej Brytanii w roku 2009 ponad 80% świeżego mięsa sprzedano w postaci paczkowanych porcji gotowych do sprzedaży (case-ready). Rozwój tego systemu w innych europejskich krajach, gdzie produkcja mięsa jest mniej zcentralizowana, przebiega znacznie wolniej. W Niemczech technologia cieszy się zainteresowaniem największych supermarketów, a we Francji udział opakowań MAP na rynku w roku 2009 wyniósł ponad 40%. We Włoszech wprowadzanie systemu MAP odbywa się natomiast wolniej. Nowe zastosowania opakowań MAP regularnie obserwuje się w sektorze owoców i warzyw. Jednym z minusów omawianej technologii jest fakt utraty funkcji ochronnych po otwarciu opakowania. Dlatego też bardzo istotne są prace nad opakowaniem, które można by wielokrotnie otwierać i zamykać oraz zawierającym produkt podzielony na porcje, co pozwalałoby stopniowo zużywać jego zawartość.
Wskaźniki TTIs to nie tylko narzędzie utrzymania jakości, ich dodatkową zaletę stanowi przeznaczona dla klienta oraz sprzedawcy informacja o tym, czy żywność lub napój są świeże i gotowe do spożycia, przykładowo w formie etykietek na opakowaniach. Kwestia ta zyskuje na znaczeniu w kontekście statystyk Światowej Organizacji Handlu (WTO), z których wynika, iż rocznie odnotowuje się w przybliżeniu 76 milionów przypadków zatrucia pokarmowego, czego efektem jest 325 tysięcy hospitalizacji i 5 tysięcy zgonów. Szacuje się również, o czym już wspomniano, że w krajach zachodnich ponad 30% wytworzonej żywności staje się odpadem. Prosta zmiana barw elementów opakowania uzyskiwana za pomocą wskaźników TTIs wskazująca, czy zachowano warunki chłodnicze i żywność lub napój są świeże, staje się istotną technologią w opakowaniowym łańcuchu dostaw. Spośród rozwiązań stosowanych w ostatnich latach w tym sektorze rynku opakowań inteligentnych należy wymienić systemy koncernów: BASF o nazwie On Vu, Cryolog o nazwie eO, Vitsab o nazwie Check Point, Temptime o nazwie Fresh-Check oraz czujnik TT wprowadzony przez Avery Denison. W ostatnim czasie ze względu na jego wysokie koszty uwidacznia się pewna niechęć do wdrażania tego rodzaju systemów w łańcuchu dostaw. Można oczekiwać, że rozwój wskaźników TTIs w kolejnej dekadzie przyspieszy, jako że dynamika nowatorskich zmian po okresie recesji ulega zazwyczaj zwiększeniu.
Wprowadzona przez Cryolog etykieta świeżości eO stanowi dobry przykład wskaźnika TTIs zastosowanego w praktyce. W tej opatentowanej technologii do symulacji faktycznego procesu psucia się produktów żywnościowych wykorzystano mikroorganizmy. Dzięki zastosowaniu rozwiązań z zakresu mikrobiologii można precyzyjnie śledzić, co dzieje się wewnątrz produktu. Etykieta eO wskazuje poziom świeżości produktu poprzez zmianę koloru, co stanowi jedno z innowacyjnych rozwiązań problemu określania świeżości żywności.
Wykorzystująca specjalne mikrokapsuły technologia farb termochromatycznych to zapoczątkowana roku 2005 innowacja o istotnym znaczeniu w sektorze inteligentnych opakowań, która będzie rozwijana również w nadchodzącym dziesięcioleciu. Pozwala ona konsumentowi sprawdzić, czy zawartość opakowania była dostatecznie długo gotowana lub też dostatecznie długo schładzana w lodówce. Przykład tej innowacji to wskaźnik Thermochromic Bevcan, koncernu Ball Packaging Europe, wykorzystywany przez firmę Miller Coors Brewing w opakowaniach do piwa Coors Light.
Wizerunek Gór Skalistych na puszce zmienia pod wpływem niskiej temperatury kolor z białego na połyskująco niebieski, dzięki czemu konsument wie, kiedy piwo jest odpowiednio schłodzone i nadaje się do spożycia. To opakowanie stanowi pierwszy przypadek, gdy farbę termochromatyczną z powodzeniem zastosowano do pokrycia dużej powierzchni wyrobu. Kolejne rozwiązania Ball umożliwią zmianę koloru w dowolnie wybranej kombinacji. Koncern planuje również kolejne innowacje, w tym zmianę początkowego koloru puszki na jego różne odcienie (rys. 2).
Technologie termochromatyczne mają w ostatnich latach wpływ również na sektor inteligentnych opakowań. Ponieważ mikrofalówki i poszczególne kuchenki różnią się poziomem generowanego ciepła, zdarza się, że potrawa pozornie gotowa do spożycia jest przegrzana albo zimna w środku. Koncerny takie jak BASF pracują nad rozwiązaniami umożliwionymi umieszczanie na zewnątrz opakowania elementu, który staje się widoczny dopiero, gdy produkt jest gotowy do spożycia. Nieodwracalne technologie termochromatyczne bazują na typowych farbach drukarskich, a nadają się więc do wykorzystania w we wszystkich rodzajach opakowań do żywności. To kolejna innowacja, której dalszego rozwoju można się spodziewać w najbliższych latach.
4. Zastosowanie biotworzyw
W roku 2009 udział biotworzyw w europejskim rynku opakowań był stosunkowo niewielki i wynosił około 100 tysięcy ton, w kolejnej dekadzie przewiduje się jednak szybki jego wzrost. W pakowaniu świeżej żywności biotworzywa mogą niekiedy przedłużyć okres trwałości produktów skuteczniej niż ropopochodne tworzywa sztuczne. Prace badawczo-rozwojowe w dziedzinie materiałów biotworzywowych są więc wspierane przez wiodących producentów, takich jak Nestlé, którzy współfinansują badania czołowych międzynarodowych instytucji akademickich. Biotworzywowe materiały kompostowalne i biodegradowalne mają istotne znaczenie dla przyszłości przemysłu opakowań. Światowe koncerny już dziś oferują ciekawe rozwiązania w tym zakresie – przykładowo Innovia Films oferuje folię Natur
e Flex NK, która jest nie tylko biodegradowalna i kompostowalna, ale także charakteryzuje się najwyższymi właściwościami barierowymi względem wilgoci ze wszystkich dostępnych obecnie folii biotworzywowych. Podobnie jak w przypadku wielu innych tego typu materiałów, produkcję Nature Flex NK rozpoczęto od niewielkich ilości, z czasem osiągnięto jednak istotny wzrost i obecnie widoczny jest znaczący potencjał produkcji. Właściwości barierowe biotworzyw sprawiają, że są one interesującą innowacją dla globalnego przemysłu produktów konsumpcyjnych przeznaczonych do szybkiego obrotu (FMCG). Rozwój produkcji będzie jednak wymagał pokonania barier inwestycyjnych i eksploatacyjnych oraz rozwiązania problemu relatywne wysokich cen finalnych materiałów.
Omawiając innowacje w dziedzinie biotworzyw, nie sposób pominąć australijskiej spółki Plantic produkującej tacki o tej samej nazwie. Wykonane ze skrobi kukurydzianej, są one biodegradowalne i kompostowalne, również w warunkach domowych, zgodnie ze wymaganiami norm wydanych zarówno UE, jak i Stanach Zjednoczonych. Tacki są wytwarzane w 85% ze źródeł odnawialnych i mają dobre właściwości antystatyczne oraz barierowe wobec zapachów, co stanowi istotny walor w przypadku wyrobu takiego jak czekolada. Kompletny rozkład tacek w ogrodowym kompostowniku przydomowym trwa około trzech tygodni, w wodzie rozpuszczają się natomiast w ciągu kilku minut. Plantic twierdzi, że nakłady energetyczne podczas produkcji są niskie w porównaniu z polimerami ropopochodnymi, koszt produkcji jest jednak większy. Materiał produkowany przez Plantic został wybrany w roku 2009 przez Plush Chocolates do pakowania serii czekoladek Luxury Fairtrade w Anglii i Belgii. Tacki Plantic wykorzystała także w roku 2010 do pakowania serii szwajcarskich czekoladek sieć Marks and Spencer.
Kwestia zastosowania innych materiałów, takich jak polikwas mlekowy (ang. polylactic acid, PLA), będzie w dalszym ciągu stanowiły wyzwanie dla przedstawicieli kolejnych ogniw opakowaniowego łańcucha dostaw. PLA to biodegradowalny materiał uzyskiwany ze źródeł odnawialnych, takich jak skrobia kukurydziana czy trzcina cukrowa. Zdaniem producentów, oferuje on lepsze właściwości strukturalne niż niektóre materiały ropopochodne, co pozwala na redukcję masy opakowania o 10 do 15%. Ograniczeniem dla stosowania PLA jest jego niska temperatura topnienia – uważa się jednak, że wraz z rozwojem technologii, pozwalającym coraz lepiej kontrolować orientację i krystalizację cząsteczek PLA, możliwa będzie produkcja materiału drugiej generacji o temperaturze topnienia 175°C.
Jeden z wiodących producentów polikwasu mlekowego to amerykański wytwórca biotworzyw NatureWorks. Skupia się on na doskonaleniu parametrów tego materiału i jego przydatności do wielu różnych zastosowań. W październiku 2011 spółka, poprzednio należąca do amerykańskiego koncernu Cargill (przemysł spożywczy), zapowiedziała inwestycje w nowy zakład produkcji PLA w Tajlandii, przy czym 50% udziałów w tym przedsięwzięciu ma należeć do tajskiego PTT Chemicals. Cargill będzie zaś właścicielem pozostałych 50% NatureWorks. Planowana
fabryka Ingeo (nazwa towarowa produkowanych przez spółkę biopolimerów z materiałów odnawialnych) będzie drugim zakładem produkcyjnym NatureWorks i ma zostać uruchomiona do końca roku 2015. Firma dysponuje już jedną fabryką PLA, wytwarzającą 140 tysięcy ton rocznie w Blair w amerykańskim stanie Nebraska.
Na wielu rynkach konsumpcyjnych rośnie zapotrzebowanie na politereftalan etylenu z recyklingu. Istnieją już wprawdzie technologiczne możliwości przetwarzania i recyklingu butelek z PET, na rynek trafia jednak wciąż zbyt mało surowca. Rozwiązaniem tego problemu jest recykling w obiegu zamkniętym tzw. od butelki do butelki (ang. Closed Loop bottle-to-bottle recycling), rozwijany w Wielkiej Brytanii przez mającą osiągnięcia w tym zakresie spółkę London Closed Loop Recyckling. Podstawowym bodźcem rozwoju rynku jest zapotrzebowanie ze strony głównych producentów i jednostek detalicznych FMCG na materiały tworzywowe pochodzące z recyklingu. W trendy innowacyjne na światowym rynku dobrze wpisują się przykładowo osiągnięcia koncernu Coca-Cola w recyklingu i wykorzystaniu biotworzyw. Kluczowa jest tu wytwarzana z surowców roślinnych butelka Plant Bottle, którą koncern zaczął wprowadzać w roku 2009 (rys. 1.).
W marcu 2011 roku konkurencyjny na międzynarodowym rynku żywności i napojów koncern PepsiCo ogłosił opracowanie pierwszej na świecie butelki z PET w 100% wytwarzanej z surowców pochodzenia roślinnego i w 100% przydatnej do recyklingu. Koncern miał rozpocząć pilotażową produkcję nowej butelki w roku 2012, a w razie pomyślnego zakończenia tego przedsięwzięcia, rozpocząć komercjalizację na szeroką skalę. Zapowiedziano, że rozwiązanie to pozwoli produkować opakowania z materiałów nieropopochodnych ze znacznie mniejszym śladem węglowym. Również w marcu 2011 roku ogłoszono, że koncerny Coca-Cola i Heinz rozpoczęły współpracę dotyczącą produkcji wykonywanych częściowo z materiałów pochodzenia roślinnego tworzywowych butelek z PET do ketchupu.
W maju 2011 Procter and Gamble ogłosiło rozpoczęcie produkcji butelek do szamponów i odżywek Pantene przede wszystkim z materiałów pochodzenia roślinnego. Nowe butelki na bazie trzciny cukrowej miały zastąpić ich tradycyjne tworzywowe opakowania serii NatureFusion wytwarzane z HDPE. Butelki zostały wprowadzone na rynek w Europie Zachodniej, a w ciągu kolejnych dwóch lat w innych częściach świata.
W roku 2010 Tetra Pak podpisał umowę z producentem polimerów termoplastycznych brazylijskim koncernem Braskem (jednym z największych na świecie producentów biopolimerów), dotyczącą kupna niewielkich ilości HDPE ze źródeł odnawialnych jako surowca do produkcji tworzywowych zamknięć. W sierpniu 2011 natomiast przez spółkę Nestlé ogłosiła wprowadzenie na rynek dwóch marek brazylijskiego mleka w opakowaniach z zamknięciami z tworzywa pochodzenia roślinnego. Wprowadzenie pierwszego polietylenowego (PE) zamknięcia wykonanego z tworzywa na bazie trzciny cukrowej jest szczególnie istotne właśnie ze względu na udział w tym przedsięwzięciu dwóch wiodących koncernów, wspólnie dążących do większej redukcji emisji gazów cieplarnianych. Spółka Tetra Pak ogłosiła, że jej celem jest produkcja opakowań w 100% ze źródeł odnawialnych, zaś platforma globalnej odpowiedzialności społecznej Nestlé znana jest jako tworzenie wspólnych wartości (creating shared value) – to ostatnie pojęcie stanowi istotną część globalnych inicjatyw we wspomnianym obszarze.
Produkcja biotworzyw jest obecnie bardziej kosztowna w porównaniu z wytwarzaniem materiałów ropopochodnych, jednak ponieważ najważniejszym spółkom sprzyja zjawisko ekonomii skali, zaś ceny ropy pozostają na wysokim poziomie, w dłuższej perspektywie może stać bardziej opłacalna, także w kontekście zasady zrównoważonego rozwoju.
5. Wysokofunkcjonalne dodatki, materiały i powłoki barierowe
W roku 2009 Smithers Pira oszacowało globalny rynek funkcjonalnych dodatków i powłok barierowych do tworzyw sztucznych na 366 milionów dolarów. Zastosowanie wspomnianych rozwiązań służących wzmacnianiu, ulepszaniu lub modyfikowaniu własności barierowych to kluczowy czynnik rozwoju rynku opakowań tworzywowych. Jednym z najważniejszych międzynarodowych graczy w tym sektorze jest spółka ColorMatrix prowadząca działalność w Ameryce Północnej, Europie, Południowej Ameryce i Azji. Jej technologia barierowa PET zapewnia ochronę produktu i dłuższy termin trwałości napojów wrażliwych na tlen, szczególnie piwa, wina oraz soków. Technologia AMOSORB SOI02 zapewnia aktywną barierę zapobiegającą przenikaniu tlenu przez ścianki opakowania. W lipcu 2011 roku prywatna grupa kapitałowa Audax ze Stanów Zjednoczonych ogłosiła propozycję sprzedaży ColorMatrix, która wg Agencji Reutera mogła opiewać na
sumę ponad 400 milionów dolarów. W styczniu 2012 zakupu dokonała spółka PolyOne Corporation ze stanu Ohio. W październiku 2011 przedsiębiorstwo APPE (oddział opakowań hiszpańskiej firmy La Seda) ogłosiło rozpoczęcie współpracy na dużą skalę z ColorMatrix oraz specjalizującym się w wytwarzaniu form KTW w celu opracowania nowej technologii barierowej dla opakowań z PET oraz z innych tworzyw.
W ciągu 30 lat swojego istnienia rynek opakowań PET wyraźnie się zmienił. Wskazać można wiele przyczyn wzrostu zastosowań tych opakowań, są wśród nich oczywiście kwestie ekonomiczne. Ważny czynnik stanowi także od zawsze doskonalenie właściwości barierowych. Jak już wspomniano, butelki ze ściankami o właściwościach barierowych są coraz bardziej cenione, a technologia ta szybko się rozwija. Obecnie technologie barierowe stosowane są do szerokiego asortymentu napojów. Wiodące przedsiębiorstwa opracowują technologię pochłaniania i usuwania tlenu do produktów napełnianych na gorąco (hot-fill). Prawdopodobnie opakowania PET coraz częściej będą stosowane do produktów takich jak: soki i nektary, sosy stołowe, dżemy oraz kawa i mrożona herbata gotowe do spożycia. Użycie opakowań tworzywowych do piwa stanowi natomiast wciąż kwestię dyskusyjną – w krajach o bogatej tradycji piwowarskiej istnieją opory co do ich akceptacji.
W przemyśle opakowaniowym toczy się walka między zwolennikami tradycyjnych opakowań ze szkła czy metalu a zwolennikami nowszych technologii, takich jak opakowania z tworzyw sztucznych, w których zastosowano technologię barierową. W ciągu ostatnich kilku lat coraz większa liczba producentów bierze pod uwagę opakowania tworzywowe jako rozwiązanie bardziej opłacalne w porównaniu z tradycyjnymi opakowaniami szklanymi. Dzieje się tak ze względu na wiele zalet tych pierwszych: wspomniana mniejsza masa, ale także, stanowiący główną siłę napędową rozwoju rynku, dłuższy termin trwałości (przydatności do spożycia), będący rezultatem zastosowania nowych technologii. Spółka RPC Group, wiodący międzynarodowy producent opakowań tworzywowych w grudniu roku 2010 wykupiła za kwotę 203 milionów funtów (240 milionów euro) spółkę Superfos Industries z Danii. Superfos twierdzi, iż opracowała technologie pozwalające dwukrotnie– w porównaniu z opakowaniami konwencjonalnymi – wydłużyć okres przydatności do spożycia niektórych produktów spożywczych. Jest to doskonały przykład podążania za wymaganiami przedsiębiorstw z łańcucha wartości żywności i napojów, domagających się produktów o wydłużonej trwałości, zachowujących smak, o wysokich wartościach odżywczych, atrakcyjnych wizualnie i – oczywiście – lżejszych. Przykładowo w roku 2010 spółka Premier Foods ogłosiła zastąpienie szklanych opakowań masła orzechowego Sun-Pat opakowaniami z PET z udziałem tworzywa z recyklingu (rPET). Nowe słoiki były o 90% lżejsze od szkła, a użycie 50% materiału pochodzącego z recyklingu – korzystniejsze dla środowiska. W kwietniu 2010 Marks and Spencer stała się pierwszą siecią handlową w Wielkiej Brytanii, która zastąpiła całą serię minibutelek szklanych z niemusującym winem (25 cl) opakowaniami z PET. W ten sposób zagwarantowała sobie oszczędności na poziomie 525 ton opakowań rocznie oraz zredukowała masę opakowań o 88%. W opakowaniach zastosowano technologię z dwiema warstwami tworzywa, pomiędzy którym znajduje się materiał barierowy, zapobiegający wnikaniu tlenu do butelek. Wydaje się, że szeroki rozwój technologii barierowych w opakowaniach z tworzyw sztucznych będzie w dalszym ciągu odbywał się kosztem rynku opakowań szklanych.
Liczne korzyści w pakowaniu żywności oraz napojów zapewniają również opakowania metalowe, w przypadku których podkreślić należy osiągnięcia technologiczne dotyczące redukcji masy (zwłaszcza puszek), a także zaawansowanych technik dekoracji, profilowania oraz druku (w tym cyfrowego). Wprowadzono też innowacyjne rozwiązania dotyczące łatwo otwieralnych zamknięć oraz umożliwiające wielokrotne otwieranie i zamykanie. Szkło niewątpliwie zachowa swoje miejsce na rynku towarów bardziej luksusowych, na przykład w sektorze wysokogatunkowych win i alkoholi wysokoprocentowych oraz w prestiżowych niszach rynku żywnościowego. Jednak pomimo wszystkich przemawiających na jego korzyść argumentów, wydłużona trwałość produktu, redukcja masy i nieustanny postęp w obszarze recyklingu tworzyw sztucznych przyczynią się do ograniczania użycia z tego materiału, a tworzywa sztuczne będą coraz śmielej wkraczały na rynek opakowań.
Na rynek opakowań metalowych wpływ mają inne czynniki, w tym zagrożenie dotyczące BPA (bisfenolu A) w epoksydowych powłokach puszek konserw i napojów. Monomer ten jest szeroko stosowany w wewnętrznych powłokach puszek z żywnością i napojami, chociaż w niektórych krajach został zakazany w opakowaniach produktów dla dzieci. Czynnik ten ma negatywny wpływ na wielkość produkcji, opracowywane są więc alternatywne materiały, cieszące się większą akceptacją konsumentów.
6. Innowacyjne opakowania papierowe i tekturowe
Ponieważ opakowania z papieru i tektury umożliwiają osiąganie wysokich poziomów recyklingu, ich zastosowanie oznacza produkcję bardziej zgodną z zasadami zrównoważonego rozwoju. W Europie papier i tektura to materiały o najwyższym udziale surowca pochodzącego z recyklingu, zaś europejski przemysł papieru i tektury dobrowolnie zobowiązał się osiągnąć w roku 2010 wysoki poziom recyklingu wynoszący 66%. W roku 2011, CERES Logistics szacowało, iż w Wielkiej Brytanii udział materiału z recyklingu w pudłach z tektury falistej wynosił średnio 76%. Brytyjska Konfederacja Przemysłu Papierniczego (Confederation of Paper Industries) określiła poziom recyklingu tektury falistej na ponad 80%.
Innowacje dotyczące technologii opakowań aseptycznych z udziałem tektury zapewniły konsumentom większe bezpieczeństwo, jakość i higienę żywności. Szacuje się, że obecnie 30% wszystkich opakowań do napojów z udziałem tektury to opakowania o małej pojemności, do 33 cl – dla porównania jeszcze kilka lat temu było to 20%. Dzieje się tak ze względu na rosnącą popularność napojów wypijanych w ruchu. Siłą napędową rozwoju rynku jest tu wygoda klienta: kształty oraz formy muszą zapewniać większą łatwość otwierania, nalewania i picia.
Wzrasta także użycie opakowań gotowych do sprzedaży detalicznej (retail-ready packs, RRP), które wcześniej służących wcześniej jedynie do transportu i ochrony prezentacyjnych opakowań jednostkowych. Potrzeba rozróżniania produktów w miejscu zakupów i konieczność oszczędności w całym łańcuchu dostaw skłoniły przedsiębiorstwa dostarczające opakowania z sektorowi FMCG do wyboru rozwiązań o cechach zarówno opakowań transportowych, jak również prezentacyjnych. W efekcie forma opakowań transportowych z tektury falistej uległa w ostatnich latach dostrzegalnym zmianom. Wymagania modelu handlu 24/7 (sklepy czynne całą dobę 7 dni w tygodniu) i w konsekwencji wzrost tempa działania dostawców również wzmacniają ten trend. Dążenie na wszystkich aspektach łańcucha wartości do redukcji ilości odpadów oraz wprowadzania rozwiązań korzystnych dla środowiska zachęciło do wprowadzania opakowań o cechach ograniczających manipulacje w transporcie wewnętrznym, charakteryzujących się jednocześnie atrakcyjnym wyglądem i szatą graficzną, dzięki czemu możliwe jest łączenie funkcji transportowych i prezentacyjnych.
Coraz ciekawszy wygląd opakowań i zwiększona efektywność łańcucha dostaw znacząco przyczyniły się do powstania nowej generacji opakowań z tektury falistej, które nie tylko dobrze prezentują się na półkach, ale także są zgodne z zasadą zrównoważonego rozwoju. W całym tym procesie bardzo ważną rolę odegrał rozwój nowych gatunków tektury falistej. Efektem lepszej jakości i bardziej estetycznego wyglądu na półce o
raz możliwości zastosowania do opakowań z tektury falistej druku najwyższej jakości jest rosnące tempo przekształcania opakowań transportowych w te prezentowane bezpośrednio klientowi. Cały sektor korzysta także z technologii identyfikacji na częstotliwości radiowej (radio frequency identification, RFID).
7. Techniki holograficzne
Hologram jest od wielu lat techniką docenianą, wzbudzającą zainteresowanie, jednak z powodu kosztów traktowaną także z dużą z rezerwą. W sektorze napojów, zwłaszcza w Europie i na Dalekim Wschodzie, hologramy na opakowaniach okazują się jednak bardzo skutecznym sposobem walki z fałszowaniem produktów i handlem równoległym. W obecnej sytuacji rynkowej jednym z poważnych zagrożeń dla światowego handlu jest bowiem zdecydowanie nieustanny rozwój nielegalnej działalności związanej z podrabianiem produktów. W roku 2005 w raporcie Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (Organisation of Economic Co-operation and Development, OECD) stwierdzono, iż w międzynarodowym handlu zyski z podrobionych towarów sięgać mogą sumy 200 miliardów. W listopadzie 2009 zaktualizowane szacunki OECD mówiły, że w roku 2007 udział podrobionych towarów w światowym handlu wzrósł do prawie 2%. Liczby te mówią same za siebie, tym bardziej iż zgodnie z szacunkami innych organizacji, jak np. Międzynarodowej Koalicji na rzecz Przeciwdziałania Fałszerstwom (International Anti-Counterfeiting Coalition) bardziej adekwatna jest liczba 600 miliardów dolarów, uwzględniająca podróbki kupowane online. W łańcuchu dostaw pojawia się więc coraz więcej nieoryginalnych towarów, a konieczność znalezienia skutecznych sposobów walki z fałszerstwami staje się coraz bardziej widoczna.
Spośród nowatorskich osiągnięć na rynku folii holograficznej liczne korzyści przynieść może technologia HoloCrown opracowana przez Crown Speciality Packaging Europe, która pozwala nanosić hologramy bezpośrednio na dekoracyjne puszki z blachy białej. Technologia ta, uznawana za pierwszą przeznaczoną do opakowań metalowych, wykorzystując zjawisko dyfrakcji (ugięcia) światła względem wzoru na puszce, pozwala wygenerować tani trójwymiarowy obraz stale zmieniający pozycję i kolor. Rozwiązanie to może być skutecznym sposobem zapobiegania podrabianiu produktów.
Hologramy mogą również okazać się bardzo pożyteczne w przygotowywaniu prototypów i personalizacji opakowań. Przykładowo wiodący międzynarodowy producent folii holograficznej API Foils w 2011 wprowadził na rynek zdobiony na zamówienie produkt holograficzny o nazwie Holonique, który zdaniem spółki pozwala szybko i tanio tworzyć holograficzne prototypy.
8. Nanotechnologia
W roku 2007 wartość światowego rynku nanotechnologii szacowano na 11,6 miliarda dolarów. Według BBC Research wartość sektora tzw. nanożywności wzrosła z 2,6 miliarda dolarów w roku 2003 do 5,3 miliarda 2 lata później. Jak twierdzi Helmut Kaiser Consultancy, w roku 2015 rynek ten mógł osiągnąć wartość 20,4 miliarda dolarów, zaś dane innych organizacji potwierdzają w pełni potencjał tej technologii. W powszechnym przekonaniu wprowadzanie rozwiązań nanotechnologicznych na rynku towarów konsumpcyjnych może postępować szybko. Jednak akceptacja osiągnięć tej dziedziny nauki zależeć będzie od wyniku prowadzonych obecnie w Stanach Zjednoczonych i Europie dyskusji na temat kształtu odnośnych ustaw i regulacji. Nie istnieje bowiem żaden unormowany sposób określania toksyczności nanomateriałów, co rodzi wiele obaw zarówno w Stanach Zjednoczonych, jak i w Europie. Wiadomo, iż wiele dużych spółek zaangażowało się w prace badawczo-rozwojowe dotyczące nanotechnologii, czujnie obserwując wydarzenia w tej dziedzinie. Na wyjaśnienie czekają kwestie związane z migracją substancji chemicznych, bezpieczeństwem dostaw i konsumenta. Wiodące koncerny, w tym Bayer, Kraft i Kodak, przeprowadziły badania dotyczące użycia nanocząsteczek w opakowaniach żywności. W Wielkiej Brytanii rozwiązania nanotechnologiczne w opakowaniach pojawią się w ciągu kolejnych lat, będą one jednak zależne od uregulowań prawnych, w tym przepisów dotyczących: recyklingu, usuwania odpadów i ponownego użycia opakowań, bezpieczeństwa oraz kosztów.
Na Westminsterskim Forum Żywności i Żywienia (Westminster Food and Nutrition Forum) w lipcu 2010 w Londynie przedstawicielka brytyjskiej organizacji Leatherhead Food Research Kathy Groves stwierdziła: Wprowadzanie nowych nanotechnologii do opakowań żywności może pomóc w zachowaniu świeżości i trwałości produktów, przyczyniając się jednocześnie do redukcji ilości odpadów. Wyraziła w ten sposób poparcie dla poglądu, iż nanotechnologia w opakowaniach żywności i napojów może przyczynić się do ograniczenia psucia się żywności w sektorach takich jak produkty piekarnicze i mięsne oraz w ochronie napojów gazowanych oraz butelkowanej wody.
10. Media społecznościowe i zakupy online
Brytyjski Instytut Dystrybucji Spożywczej (Institute of Grocery Distribution, IGD) stwierdził, iż rynek sklepów spożywczych na Wyspach w roku 2010 był wart 4,8 miliarda funtów, a zgodnie z przewidywaniami w 2016 roku jego wartość wzrośnie do 11,2 miliarda funtów. Sklepy internetowe otwierają kolejne sieci handlowe, a produkty spożywcze na skalę globalną poprzez swoją witrynę nawet sklep internetowy Amazon. Wydaje się, iż w przyszłości trend ten nie będzie wykazywał tendencji spadkowej.
Trudno przewidzieć, dokąd zaprowadzą rynek opakowań rozwój mediów społecznościowych, jak na przykład fenomenalny sukces Facebooka, który w maju 2012 roku odnotował największą w historii internetowych spółek pierwszą ofertę publiczną (ang. Initial Public Offering, IPO). Dobrym przykładem sposobów wykorzystania Facebooka jest kampania przeprowadzona przez Przyjaciół Szkła (Friends of Glass), europejskie forum wspierające konsumentów w egzekwowaniu prawa do wyboru produktów żywnościowych i napojów w opakowaniach szklanych. We wrześniu 2011 roku rozpoczęło ono kampanię w mediach społecznościowych, ogłaszając konkurs polegający na nagradzaniu osób oddających szkło do recyklingu i zachęcaniu ich do propagowania takich działań na różne sposoby.
Sprzedawcy detaliczni przekonują się o zaletach bezpośrednich kontaktów z klientami poprzez Twitter i pozostałe media społecznościowe. Coraz więcej produktów, promocji i opakowań wprowadzanych na rynek poprzez Internet, a także coraz szerszy dzięki technologii dostęp do klientów oraz informacji, to elementy współczesnego świata towarów konsumpcyjnych. Oczywiście tradycyjne formy robienia zakupów przetrwają, jednak coraz więcej właścicieli marek i – co za tym idzie – producentów opakowań otworzy się na świat wielokanałowy. Z powodu braku wolnego czasu i szalonego tempa współczesnego życia klienci będą częściej dokonywać zakupów przez Internet, a związane z konsumentami technologie online odegrają ważną rolę w przyszłych strategiach i innowacjach w opakowaniowym łańcuchu dostaw.
