Polowanie na materiały, którymi można zastąpić plastik, jest bardzo intensywne. Po to, aby ludzkość mogła zmniejszyć ogromny wpływ, jaki stosowanie tworzyw sztucznych wywiera na środowisko naturalne, prace nad nowatorskimi rozwiązaniami – odnawialnymi alternatywami dla plastiku – prowadzi się na całym świecie. Wypróbowuje się wiele rozwiązań, ale nadal nie opracowano materiału, który zapewniałby wszystkie korzyści tworzyw sztucznych, a jednocześnie byłby wolny od ich niszczycielskich wad. Zamiast czekać na ten magiczny materiał, który może nigdy nie powstać, nabywcy opakowań troszczący się o środowisko powinni rozważyć zastosowanie istniejących alternatyw i przejść do materiałów kompozytowych.
Sprawdzone rozwiązania w zakresie opakowań już istnieją. Łączą w sobie odnawialne materiały, takie jak karton, z niewielką ilością tworzywa sztucznego, co w porównaniu z tradycyjnymi opakowaniami wykonanymi w całości z plastiku zmniejsza wpływ na środowisko o ponad 80%.
Jednym z bardzo powszechnych rodzajów opakowań do żywności jest plastikowa tacka, którą uszczelnia się przed wysłaniem produktu do klienta. Zamiast wykonywać całą tackę z plastiku, tworzywo sztuczne można łatwo zastąpić materiałem kompozytowym składającym się z odnawialnego kartonu z cienką powłoką plastikową zapewniającą właściwości barierowe: ochronę przed wilgocią, tłuszczami i zapachami. Wymaganą sztywność i wytrzymałość konstrukcji zapewniają włókna drewniane w kartonie, a właściwości barierowe plastiku gwarantują funkcjonalne wykończenie. Ta względnie łatwa zamiana materiału zmniejsza wpływ opakowania na klimat o ponad 80%.
Plastik jest doskonałym materiałem na opakowania. Bardzo łatwo go formować i zapewnia szczelność, potrzebną przy pakowaniu żywności ze względu na wysokie wymagania higieniczne – wyjaśnia Stefan Söderberg, kierownik ds. sprzedaży nowych wyrobów Iggesund Paperboard. Kieruje on wprowadzeniem na rynek materiału Inverform. Jest to wytwarzany przez firmę Iggesund kompozyt, który może zastąpić tacki wykonane w całości z plastiku i znacznie zredukować ich wpływ na środowisko.
Wady opakowań plastikowych polegają na tym, że zazwyczaj wytwarza się je w całości z surowców kopalnych, a ich przerób na surowiec wtórny nie jest szczególnie łatwy – komentuje Johan Granås, dyrektor ds. zrównoważonego rozwoju w Iggesund Paperboard. – W porównaniu z opakowaniami plastikowymi wpływ klimatyczny opakowań z kompozytu kartonowego jest o około 90% mniejszy. Połączenie kartonu z pełniącą funkcję bariery cienką powłoką z tworzywa sztucznego sprawia, że łączny wpływ takiego opakowania na środowisko, w porównaniu z opakowaniem z plastiku, może zostać radykalnie zmniejszony.
Z nadmiernym wykorzystaniem tworzyw sztucznych przez ludzkość związane są co najmniej trzy poważne problemy: duży wpływ na klimat ze względu na wykorzystanie surowców kopalnych; nieuleganie rozpadowi biologicznemu, co prowadzi np. do gromadzenia się plastiku w oceanach; niewielki stopień odzysku plastiku jako tworzywa wtórnego – mniej niż 40%.
Obecnie w niektórych przypadkach jako alternatywnego rozwiązania można użyć bioplastiku. Bioplastiki mają korzystniejsze pochodzenie od tradycyjnych tworzyw sztucznych, ale ich ogólny wpływ na klimat nadal jest jedynie minimalnie mniejszy niż tradycyjnych rozwiązań i często nadzwyczaj trudno przetworzyć je na surowiec wtórny. Co więcej, bioplastiki mogą też przysparzać trudności w procesach produkcyjnych u wytwórcy opakowań, co często przekłada się na spadek wydajności.
Do produkcji naszych kartonów powlekanych używamy bioplastików od około dekady – mówi Stefan Söderberg. – Uważa się je generalnie za trudne technologicznie, mają bardziej ograniczone zastosowania niż tradycyjny plastik i są droższe. W dziedzinie tej ciągle dokonuje się postęp, ponieważ nieopartego na surowcach kopalnych tworzywa sztucznego o pochodzeniu biologicznym, którego właściwości pozwoliłyby na płynność procesu produkcji – zarówno dla nas, jako producentów materiałów, jak i dla firm, które produkują końcowe opakowania – poszukuje wiele firm.
Problemy z plastikiem tu się jednak nie kończą. W zeszłym roku firma Iggesund Paperboard przeprowadziła badania opakowań stosowanych w sprzedaży detalicznej produktów innych niż żywność i odkryła wiele przypadków użycia plastiku, który nie pełnił żadnej rzeczywistej funkcji. Dotyczy to np. plastikowych opakowań żarówek, słuchawek i tkanin. We wszystkich tych przypadkach wpływ na klimat można w znacznym stopniu zmniejszyć.
Wiele opakowań zawiera plastik, który można z łatwością zastąpić innym materiałem, mniej szkodliwym dla klimatu – dodaje Johan Granås. – Odkryliśmy przykłady opakowań, których wpływ na środowisko po zmianie materiału został zmniejszony o 99%. Jest to rozsądny początek – inwestować w te korzyści dla klimatu, które można uzyskać łatwo i czekać, aż proces innowacji doprowadzi do znalezienia rozwiązań dla trudniejszych wyzwań związanych z opakowaniami.
W oczekiwaniu na producentów materiałów, którzy poszukują nowych powłok barierowych nieopartych na surowcach kopalnych, rynek domaga się opakowań wykonanych z kartonu powlekanego plastikiem tradycyjnym lub bioplastikiem.
Zastąpienie plastiku i minimalizację wpływu na klimat wpisali w swoje wytyczne dotyczące środowiska wszyscy właściciele wielkich marek, a ich liczba rośnie z każdym miesiącem – podsumowuje Johan Granås.
Opracowano na podstawie materiałów firmy Iggesund Paperboard
Alfa-Print Sp. z o.o.
ul. Świętokrzyska 14A
00-050 Warszawa
