Stale rosnące wymagania klientów dotyczące atrakcyjności wyglądu i funkcjonalności produktów poligraficznych powodują, że większość druków jest następnie uszlachetniana. Najczęściej stosuje się do tego celu metodę lakierowania powierzchni lub laminowanie folią.
Właściwości lakierów dyspersyjnych
Utrwalona warstewka lakieru powinna spełniać oczekiwania dotyczące właściwości i odporności uwarunkowanych końcowym przeznaczeniem druków:
– wizualnego efektu połysku, półmatowości lub matu,
– dobrej odporności na ścieranie,
– elastyczności,
– neutralności zapachowej,
– odporności na blokowanie w stosie na mokro i na sucho,
– dobrej podatności na zgrzewanie na mokro, klejenie i tłoczenie folią na gorąco,
– tworzenia przejrzystej warstewki o wysokiej gładkości i poślizgu,
– wysokiej przyczepności do podłoża,
– odporności na żółknięcie.
Lepkość lakierów dyspersyjnych. Lepkość lakierów jest jednym z kluczowych parametrów, zapewniających prawidłowy przebieg procesu lakierowania. Lakiery dyspersyjne dostarczane przez producenta powinny posiadać optymalną lepkość roboczą.
Lepkość powinna być dobrana w zależności od konkretnych warunków produkcji:
– metody aplikacji lakieru w maszynie (pośredniej lub bezpośredniej),
– rodzaju i typu systemu podającego.
Pomiaru lepkości dokonuje się za pomocą znormalizowanego kubka wg normy DIN 53 211-4 o przekroju wypływu 4 mm i pojemności 100 ml.
Właściwy rodzaj stosowanego kubka wypływowego jest bardzo ważny. Wcześniej najbardziej popularny był kubek Forda, również o wypływie dyszy 4 mm i pojemności 100 ml, ale o innej geometrii. Pomiary uzyskiwane przy jego zastosowaniu różniły się znacznie od pomiarów za pomocą kubka wg normy DIN.
Na lepkość lakieru duży wpływ ma temperatura. Temperatura lakieru i kubka powinna wynosić przed pomiarem 23±0,5°C. Umownie przyjmuje się temperaturę 20°C. Przed pomiarem lakier należy starannie wymieszać.
Czas wypływu należy mierzyć za pomocą stopera, a pomiar zakończyć w momencie, kiedy wypływająca z dyszy nitka lakieru przerwie się po raz pierwszy.
Jeśli ze względów technologicznych lepkość należy zredukować, to lakier rozcieńcza się wodą, dokładnie i powoli mieszając. Maksymalne rozcieńczenie nie powinno jednak przekraczać 5%, ponieważ może to mieć negatywny wpływ na właściwości lakieru. Do lakieru producent może dołączać wykres, przedstawiający zależność czasu jego wypływu od stopnia rozcieńczenia.
Przy rozcieńczaniu lakieru przyjmuje się zasadę, że 1% dodatku wody powoduje redukcję lepkości o ok. 5 sekund.
Pomiar czasu wypływu lakieru z kubka pozwala określić w prosty sposób jego parametry lepkości na potrzeby procesu produkcyjnego, a tym samym przydatność lakierów dyspersyjnych do wybranych technik ich aplikacji. Pomiar stosuje się w celu:
– początkowej kontroli lepkości lakieru,
– sprawdzania parametrów lakieru rozcieńczonego podczas produkcji.
Lakier stosowany z zespołów wodnych i lakierujących maszyn offsetowych oraz w lakierówkach powinien mieć czas wypływu w zakresie 25-100 s.
Dokładny pomiar może zapobiec przypadkom nadmiernego rozcieńczenia lakieru i niebezpieczeństwu zmiany jego właściwości: nadmiernego pienienia się podczas lakierowania lub spadku połysku naniesionej warstwy po wyschnięciu.
Przy dłuższym przechowywaniu lakierów dyspersyjnych występuje w nich zjawisko tiksotropii, które powoduje wyraźny wzrost lepkości. To samo zjawisko powstaje również podczas intensywnego mieszania lub przepompowywania, kiedy lakier się silnie spienia.
Wartość pH. Lakiery dyspersyjne są lekko alkaliczne. Ich wartość pH mieści się zazwyczaj w przedziale 7,8-8,2. Alkalizowanie lakieru jest niezbędne w celu zapewnienia stabilności strukturalnej emulsji. Odbywa się to przez zastosowanie dodatku amin.
Od rodzaju zastosowanych do produkcji lakieru amin zależy prędkość jego schnięcia przez parowanie.
Najczęściej w tym celu stosuje się niewielki dodatek amoniaku, który w stanie mokrym lakieru wydziela nieprzyjemny zapach. Posiada on jednak tę zaletę, że powoduje szybkie parowanie wody i znacznie przyspiesza proces schnięcia. Po zakończeniu utrwalania lakieru uciążliwy zapach przestaje być odczuwalny, ponieważ odparowuje z powierzchni druku.
Aminy w postaci oleistej nie wydzielają nieprzyjemnych zapachów, ale też nie gwarantują bardzo szybkiego utrwalania się warstwy lakieru. Są stosowane głównie do lakierów o innych właściwościach.
Fakt, że lakiery dyspersyjne posiadają odczyn lekko zasadowy, powoduje, że stosowane do drukowania farby muszą posiadać odpowiednie właściwości odporności na związki alkaliczne. cdn.
Ewa Rajnsz
Artykuł sponsorowany
Alfa-Print Sp. z o.o.
ul. Świętokrzyska 14A
00-050 Warszawa
