5 czerwca obchodzimy Światowy Dzień Środowiska. Z okazji tegorocznych obchodów została zainaugurowana Dekada ONZ w sprawie Odtwarzania Ekosystemu. Jaki wpływ na jego ochronę mają codzienne konsumenckie wybory? Czy przemysł także podejmie działania w tym kierunku? Na te pytania odpowiada w poniższym artykule Łukasz Sosnowski, prezes Fundacji ProKarton.
Dekada ONZ w sprawie Odtwarzania Ekosystemu pozwoli na rozwój bioróżnorodności, która jest konieczna do prawidłowego funkcjonowania naszej planety. Aby osiągnąć ten cel, konieczna jest gruntowna zmiana nie tylko konsumenckich nawyków i przyzwyczajeń, ale również całego modelu funkcjonowania produkcji i konsumpcji.
Również w tym roku opublikowana została 10-letnia europejska Mapa drogowa branży producentów kartonów do płynnej żywności. Producenci zobowiązują się w niej, że do 2030 roku kartony do płynnej żywności projektowane będą zgodnie z zasadami gospodarki o obiegu zamkniętym oraz będą miały jeszcze niższy ślad węglowy. Wytwarzane będą wyłącznie z materiałów odnawialnych i/lub surowców pochodzących z recyklingu, a także mają być w większym stopniu produkowane z włókien, a w mniejszym z tworzyw sztucznych. Co więcej, do 2030 roku branża chce osiągnąć selektywną zbiórkę kartonów na poziomie 90%, a recyklingu na poziomie przynajmniej 70% poddanych recyklingowi.
Zrównoważone pozyskiwanie surowców do produkcji
Jeżeli chodzi o wytwarzanie z materiałów odnawialnych, niezwykle ważne jest pozyskiwanie surowców w zrównoważony sposób. Przykładem niech będzie wykorzystywana do produkcji kartonów do płynnej żywności celuloza. Jest ona surowcem naturalnym i w pełni odnawialnym. Stanowi około 75% kartonu do płynnej żywności, obok cienkich warstw polietylenu i aluminium, które zapewniają szczelność oraz barierę dla światła i drobnoustrojów. Celuloza przeznaczona do produkcji kartonów na mleko czy też na soki pochodzi z surowca drzewnego pozyskiwanego z lasów objętych certyfikacją Forest Stewardship Council – FSC. Dzięki temu każde ścięte drzewo zastępowane jest nowymi nasadzeniami. Stanowi to gwarancję, iż źródła pozyskiwania tego surowca są praktycznie niewyczerpane. Wykorzystanie certyfikowanych źródeł ogranicza nielegalny wyrąb lasów i pomaga chronić dzikie obszary leśne oraz ich bioróżnorodność, kluczową dla prawidłowego funkcjonowania ziemskiej fauny i flory. Dodatkowo pozyskana w ten sposób celuloza jest bardzo dobrej jakości, co pozwala na późniejsze odzyskanie wartościowego surowca i wytworzenie z niego nowych produktów.
Recykling i gospodarcze wykorzystanie surowców wtórnych
Na odtwarzanie ekosystemów bezpośredni wpływ mają działania w duchu Gospodarki o obiegu zamkniętym. Szczególną uwagę należy poświęcić gospodarce odpadami. Branża kartonów do płynnej żywności do 2030 r. zamierza osiągnąć selektywną zbiórkę tego rodzaju odpadów opakowaniowych na poziomie 90%, a recyklingu na poziomie przynajmniej 70%. Realizacja tego celu zaczyna się jednak już u konsumentów. Należy pamiętać, iż po zużyciu kartony po mleku lub sokach powinny zostać wyrzucone do żółtego pojemnika (na tworzywa sztuczne, metale oraz wielomateriałowe odpady opakowaniowe). Selektywna zbiórka w bezpośredni sposób przekłada się na wydajność systemu recyklingu i możliwość odzyskania celulozy, zgodnie z założeniami gospodarki cyrkularnej. Jak wynika z cyklicznie przeprowadzanych przez Fundację ProKarton badań społecznych, coraz więcej Polek i Polaków ma tego świadomość: już 51% z nich prawidłowo wyrzuca zużyte kartony do żółtego pojemnika. Im więcej odpadów jest zagospodarowywanych i gospodarczo wykorzystywanych, tym mocniej może działać biznes, mając za cel również odbudowę ekosystemów. Recykling kartonów do płynnej żywności to możliwość wytwarzania nowych produktów, w szczególności tektury falistej czy ręczników papierowych. Obecnie w Polsce proces taki realizowany jest w dwóch papierniach: Mondi Świecie SA oraz Fabryce Papieru i Tektury Beskidy w Wadowicach. Ponadto w zakładzie PMP Recykl w Ćmielowie z kartonów produkowane są wodoodporne płyty wióropodobne. Mogą one być używane w budownictwie, przemyśle drogowym i meblarskim. Należy także wspomnieć o wspólnej inicjatywie producentów kartonów do płynnej żywności w ramach spółki Palurec, która w ostatnim czasie w Niemczech uruchomiła instalację przetwarzania laminatu polimerowo-aluminiowego będącego częścią składową kartonów do płynnej żywności.
Minimalizowanie śladu węglowego i cykl życia opakowania
Musimy pamiętać o tym, że opakowania są nieodłącznym elementem naszego życia – pozwalają w bezpieczny i higieniczny sposób przechowywać produkty, tym samym przedłużając ich świeżość i odpowiadając na inne wyzwanie współczesności – marnowanie żywności. Nowoczesne rozwiązania, jak kartony do płynnej żywności, pozwalają z nim walczyć. Pamiętajmy: aby rzetelnie ocenić opakowanie, należy przyjrzeć mu się z perspektywy całego cyklu życia, a więc projektowania, produkcji, dystrybucji, handlu i konsumpcji, a na końcu także selektywnej zbiórki i recyklingu. Tylko taka analiza pozwoli nam na wiarygodną ocenę danego opakowania z perspektywy środowiskowej. W tym ujęciu kartony do płynnej żywności mają niższy ślad węglowy od pozostałych opakowań do mleka czy soków. A do 2030 r. producenci zamierzają jeszcze bardziej obniżyć ten wskaźnik, biorąc pod uwagę konieczność osiągnięcia celu klimatycznego na poziomie 1,5°C. Na lepszy wynik w zakresie wpływu kartonów do płynnej żywności na środowisko wpływa szereg ich cech, takich jak mała masa, trwałość i prostopadłościenny kształt, które pozwalają na wydajne wykorzystanie przestrzeni magazynowej i transportowej. Np. do ciężarówki transportowej można załadować od 25% do 41% więcej mleka przy użyciu kartonów po napojach w porównaniu do szklanych butelek. Dodatkowo znaczna część produktów zapakowanych w kartony może być przechowywana przed otwarciem poza lodówkami, co minimalizuje wykorzystanie energii potrzebnej do chłodzenia. Wybierając opakowania o niskim śladzie węglowym ograniczamy emisję gazów do atmosfery oraz negatywny wpływ na środowisko, tym samym umożliwiając prawidłowe funkcjonowanie i odbudowę ekosystemów, kluczowych dla rozwoju bioróżnorodności.
Działania na rzecz ekosystemów i klimatu
Budowa Gospodarki o obiegu zamkniętym (Circular Economy) to holistyczna zmiana. Przemysł nadal pracuje nad udoskonaleniem obecnie stosowanych rozwiązań, aby były one jak najbardziej przyjazne środowisku. Branża producentów kartonów do płynnej żywności zobowiązała się do 2030 roku dostarczać na rynek najbardziej zrównoważone opakowania dla wymagającej żywności płynnej. W dziesięcioletniej Mapie drogowej priorytetami są: odnawialność, przeciwdziałanie zmianom klimatu oraz gospodarka o obiegu zamkniętym. Kartonowe opakowania do płynnej żywności mają aktywnie przyczyniać się do realizacji ambicji Zielonego Ładu UE oraz celów polityki klimatycznej. Z powodzeniem będą także wpisywać się w hasło „Ecosystem restoration”, które jest również ważnym wezwaniem do działań na rzecz ochrony zasobów naszej planety oraz ekosystemów z korzyścią dla ludzi i przyrody.
Opracowano na podstawie materiałów Fundacji ProKarton
Alfa-Print Sp. z o.o.
ul. Świętokrzyska 14A
00-050 Warszawa
