Drugie w tym roku posiedzenie Rady Polskiej Izby Opakowań odbyło się 22 czerwca. Obrady zorganizowane w trybie zdalnym w obecności blisko 30 uczestników poświęcono omówieniu bieżącej działalności PIO oraz prezentacji raportu banku Santander na temat sytuacji w branży opakowań w czasach pandemii oraz prognoz jej rozwoju w najbliższych miesiącach.
W spotkaniu uczestniczyli: prezes PIO prof. Stanisław Tkaczyk, dyrektor Izby Beata Pyś-Skrońska, przewodniczący Rady Andrzej Kornacki, wiceprzewodniczący Konrad Fleśman oraz członkowie Komisji Rewizyjnej z jej przewodniczącym Krzysztofem Niczyporukiem. Czerwcowe posiedzenie Rady było zorganizowane w formie otwartej, a więc także z udziałem członków Izby niezasiadających w Radzie i Komisji Rewizyjnej.
Spotkanie rozpoczęło się od wspomnienia Stanisława Tkaczyka o wieloletnim dyrektorze Izby Wacławie Wasiaku; 22 czerwca minął rok od śmierci tej wyjątkowej postaci, która zasłużyła się dla rozwoju zarówno PIO, jak i całej branży opakowań.
Po przyjęciu porządku obrad i zatwierdzeniu protokołu z poprzedniego posiedzenia Rady w lutym 2021 r. Beata Pyś-Skrońska przedstawiła w skrócie najważniejsze wydarzenia i inicjatywy Izby z okresu marzec-czerwiec 2021 roku, ze szczególnym uwzględnieniem odbywającego się w marcu br. Walnego Zgromadzenia Członków, rozstrzygnięcia konkursu na prace dyplomowe o tematyce opakowaniowej oraz organizacji przez Izbę webinarium pt. „Jak uczynić recyklingowalnymi elastyczne opakowania z tworzyw sztucznych”. Ponadto dyrektor poinformowała, że od ostatniego posiedzenia Rady do Izby przystąpiły 4 nowe firmy: Green Tree, BSI Group, S&P Poland oraz Schoeller Allibert (prezes tej ostatniej, Maciej Ziętek, miał okazję podzielić się z uczestnikami historią i ofertą spółki).
Raport Santander Bank Polska głównym punktem obrad
Głównym punktem otwartego posiedzenia Rady była prezentacja przygotowana przez współpracujący od lat z Polską Izbą Opakowań Bank Santander. Informację na temat sytuacji w branży opakowań, wpływu pandemii oraz prognoz na najbliższe miesiące przedstawił Maciej Nałęcz, analityk sektorowy banku.
Z zaprezentowanych danych wynika, że przed wybuchem pandemii (na początku 2020 r.) produkcja sprzedana krajowego przemysłu opakowań sięgnęła 47 mld PLN. To skala porównywalna z branżą meblarską – polską specjalnością eksportową wpisaną na listę sektorów strategicznych dla polskiej gospodarki – podkreślił Maciej Nałęcz. Średni poziom produkcji dla całej ostatniej dekady wyniósł natomiast wysokie 8,7%, co jest wynikiem znacznie przekraczającym średnią dla gospodarki Polski (3,0%) czy Unii Europejskiej (0,7%). Jednak w 2018 i 2019 r. tempo rozwoju branży opakowań nieznacznie wyhamowało ze względu na trendy na rynkach surowcowych przekładające się na ceny produktów gotowych (opakowań); zmiany w technologii produkcji obliczone na zmniejszenie masy opakowań; zmiany legislacyjne na poziomie UE i coraz głośniejszą debatę dotyczącą roli opakowań w ochronie środowiska. Ostatecznie pełen wyzwań rok 2020 branża opakowaniowa zakończyła wzrostem na poziomie 4,2-4,5%, co pozwala uznać ją za „odporną na kryzysy”, zwłaszcza w porównaniu ze spadkami polskiej gospodarki ogółem (-2,8%). Jak przewidywał prelegent, w 2021 r. branża opakowaniowa może liczyć na ok. 7% wzrost wobec 5% wzrostu całej polskiej gospodarki.
Pod znakiem wzrostów
Maciej Nałęcz odniósł się również do kwestii wpływu pandemii na polską branżę opakowań. W branży spożywczej w 2020 r. nastąpił silny wzrost produkcji pakowanej żywności, np. gotowych dań na bazie mięsa (+30%) lub na bazie warzyw (+19% r/r). W 4. kwartale ub.r. wyraźnie spadł natomiast popyt na metalowe opakowania stosowane w konserwach spożywczych i ten trend jest dostrzegalny również w 2021 r.
Jeśli chodzi o branżę farmaceutyczną, to w chwili wybuchu pandemii odnotowała ona ogromny skok produkcji, który jednak nie utrzymał się w kolejnych miesiącach; dopiero na początku roku 2021 nastąpiło nieznaczne przyspieszenie, analogiczne do reakcji całego polskiego przemysłu.
Ogromny wzrost obrotów zanotował sektor internetowej sprzedaży detalicznej (41% w 2020), co wywindowało wartość e-handlu do poziomu 70 mld złotych. Tak wysoka stopa wzrostu wyróżnia Polskę na tle innych rynków UE. Kategorie produktów, które stoją w największym stopniu za tymi wzrostami, to wyposażenie domu (meble, artykuły RTV i AGD – duże opakowania), w nieco mniejszym stopniu odzież i obuwie (kartony i folie) oraz – na początku pandemii – także farmaceutyki i kosmetyki (tubki, butelki, blistry) – mówił Nałęcz. Z drugiej strony prelegent podkreślił, że bazując na obserwacji płatności internetowych klientów Santander Bank Polska widać, że rozluźnienie restrykcji przyniosło wyhamowanie wydatków w internecie do najniższego poziomu od początku roku.
Polska utrzymała miano europejskiego „hubu” produkcyjnego
Zarówno pod względem wzrostu eksportu opakowań z papieru i tektury, jak i opakowań z tworzyw sztucznych Polska nadal znajduje się w europejskiej czołówce. W przypadku opakowań z tworzyw ubiegłoroczny eksport był istotnym motorem wzrostu; jeśli chodzi o opakowania z papieru i tektury, dominuje popyt wewnętrzny.
W 2020 roku zajęliśmy 2. miejsce w Unii Europejskiej pod względem wzrostu wolumenu eksportu opakowań z tworzyw i 3. w przypadku opakowań z papieru i tektury – mówił Maciej Nałęcz. W przypadku pozostałych opakowań w 1. kwartale 2021 eksport z Polski zajmował pod względem wzrostu wolumenu eksportu 1. miejsce (opakowania z drewna), 3. miejsce (opakowania z aluminium), 6. miejsce (opakowania ze stali) oraz 25. miejsce (opakowania ze szkła).
Presja surowcowa
Prelegent poświęcił sporo czasu kwestii presji surowcowej w branży opakowań i odpowiedzi na pytanie, czy może ona stanowić problem dla dalszego rozwoju tego sektora.
W przypadku tworzyw sztucznych utrzymujący się wzrost cen ma bezprecedensowy charakter. Od listopada indeks reprezentujący średnią cenę plastików wykorzystywanych w przemyśle opakowań zanotował wzrost o 107%, zaś w ujęciu r/r ceny są wyższe o 126% – mówił sugerując, że choć branża weszła w 2021 r. w dobrej sytuacji płynnościowej, bez finansowania zewnętrznego i szybkiego podnoszenia cen opakowań zachowanie płynności byłoby wyzwaniem.
W przypadku tektury presja cenowa w 2021 r. jest relatywnie niska na tle innych surowców (wzrosty po „zaledwie” ok. 20% r/r), ale nie daje to pełnego obrazu sytuacji. Od października/listopada 2020 widoczne jest przyspieszenie cen producentów opakowań z papieru, zgodne z tempem, w jakim rosną ceny w całym przemyśle przetwórczym. Czynnikiem cenotwórczym w tym wypadku jest bardzo duże zapotrzebowanie na tekturę i papier w związku z ogromnym popytem ze strony e-commerce. Strukturalnie widzimy również rosnącą rolę opakowań z papieru i tektury w branży spożywczej – zarówno w aplikacjach mających zastąpić plastik/metal/szkło (butelki), jak i po prostu w związku z rosnącym zainteresowaniem żywnością paczkowaną – wyjaśniał prelegent.
Ceny metali dla przemysłu opakowań zaczęły rosnąć wcześniej niż innych surowców – już od początku 3. kwartału 2020 r. notowania zarówno aluminium, jak i blach stalowych przekroczyły poziom z początku roku. Jednak ze względu na relatywnie duży spadek na przełomie 1. i 2. kwartału presja surowcowa nie była aż tak mocno odczuwana w całym 2020 r. To się zmienia – ceny w 1. kwartale br. wzrosły w stosunku do tego samego okresu ubiegłego roku o ponad 40%.
Huty szkła znajdują się na liście branż energochłonnych, co oznacza, że ich wyniki są wrażliwe na cenę energii (prąd, gaz). Podobnie jak w całej branży opakowań, również tutaj baza kosztowa zanotowała istotne wzrosty w 1. i 2. kwartale br. – od stycznia br. średnia cena energii na rynku hurtowym TGE wzrosła o 17% (o 59% od stycznia ub.r.).
Segment opakowań drewnianych cechuje dość stabilna rentowność, jednak w 2021 r. jesteśmy świadkami bardzo gwałtownego wzrostu cen drewna, który odczuwają wszystkie sektory wykorzystujące ten surowiec.
Po prezentacji raportu miała miejsce dyskusja, w czasie której podjęto takie tematy jak:
– wzrost znaczenia rynkowego opakowalnictwa przy jednoczesnym niedostatecznym uwzględnianiu opakowań w polityce gospodarczej;
– możliwe inicjatywy służące zwiększeniu znaczenia Izby i branży, jak utworzenie zawodu specjalisty ds. zarządzania opakowaniami;
– szczegóły wymagań oraz działań niezbędnych do utworzenia funkcji rzeczoznawcy ds. opakowań;
– negatywne zmiany w strukturach instytutów badawczych oraz niekorzystne dla branży skutki zamknięcia kierunków towaroznawstwa na uczelniach wyższych.
Opracowano na podstawie materiałów PIO
Alfa-Print Sp. z o.o.
ul. Świętokrzyska 14A
00-050 Warszawa
