Po 3 latach przerwy spowodowanej pandemią Kongres ECMA powrócił w najliczniejszej jak dotychczas pod względem uczestników odsłonie. W dniach 15 i 16 września 2022 roku 200 dyrektorów generalnych i liderów z branży opakowań kartonowych spotkało się w Krakowie, aby wysłuchać ponad 20 prezentacji poświęconych sytuacji ekonomicznej i geopolitycznej, zrównoważonemu rozwojowi, regulacjom, nowym technologiom i perspektywom rynku.
ECMA, czyli Europejskie Stowarzyszenie Producentów Kartonu zrzesza producentów opakowań składanych, zakłady produkujące tektury lite oraz stowarzyszenia krajowe i dostawców dla tego sektora rynku. ECMA reprezentuje ponad 500 producentów, zlokalizowanych w prawie wszystkich krajach Europejskiego Obszaru Gospodarczego i zatrudniających obecnie 50 tys. pracowników, co stanowi ponad 80% europejskiego rynku opakowań składanych z tektur litych o wartości 12,2 miliarda euro. Członkowie ECMA od 1965 roku spotykają się na dorocznych kongresach, organizowanych w atrakcyjnych lokalizacjach. Niewiele brakowało, by tegoroczny kongres wcale nie odbył się w Krakowie. Jak zdradził Mike Turner, dyrektor zarządzający stowarzyszenia, kiedy wybuchła wojna w Ukrainie, przeprowadzono ankietę wśród członków organizacji – blisko 70% z nich z powodów politycznych opowiedziało się za zmianą lokalizacji. Za sprawą ECMA Polska, Związku Pracodawców Przetwórców Kartonu i ich Dostawców, który naciskał na organizację kongresu w Krakowie, co miało być wyrazem wsparcia zarówno dla Polski – bardzo zaangażowanej w pomoc Ukrainie, jak i samej Ukrainy, wydarzenie jednak odbyło się w stolicy Małopolski i okazało się frekwencyjnym sukcesem. Prezes ECMA, Jean-François Roche z Graphic Packaging International otwierając kongres stwierdził, że początek lat 20. XXI wieku był najtrudniejszym okresem, jakiego doświadczył w życiu, a w obliczu wyzwań, jakimi są wojna w Ukrainie, zakłócenia w łańcuchu dostaw, kryzys energetyczny, inflacja i nadciągające legislacyjne tsunami okazuje się on być dopiero „aperitifem” przed tym, co przed nami.
Wyzwania, czyli szanse
Jak zwykle w kryzysie – ktoś traci, by zyskać mógł ktoś. Zdaniem An Hodgson z firmy Euromonitor International, firmy doradczej badającej trendy rynkowe, beneficjen- tami zmian w łańcuchach dostaw wywołanych przez pandemię mogą być kraje Europy Środkowo-Wschodniej, do których przenoszona będzie produkcja z Azji. Nie oznacza to, że odchodzimy od globalizacji – konsolidacja operacji będzie postępować, ale towarzyszyć jej będą trendy takie jak: dywersyfikacja dostawców, lokalizacji produkcji i rynków zbytu; cyfryzacja i automatyzacja produkcji; opieranie działalności na idei zrównoważonego rozwoju. Kraje takie jak Polska zdecydowanie skorzystają na zjawisku near-shoringu, czyli lokowaniu produkcji bliżej zleceniodawcy. Potwierdziła to prezentacja Andreasa Langa z firmy Heidelberg – analiza Packaging Print Intensity Index, oparta na big data z 8 tys. maszyn Heidelberg na całym świecie pokazała, że Polska była jedynym krajem w Unii Europejskiej mogącym pochwalić się wzrostem produkcji w lipcu 2022 w porównaniu z lipcem 2021. Wszystkie pozostałe kraje odnotowały spadki.
Marek Belka, profesor nauk ekonomicznych, pełniący funkcję premiera w latach 2004-2005 i prezesa NBP w latach 2010-2016, przedstawił prowokującą do myślenia prezentację dotyczącą wyzwań geopolitycznych stojących przed Europą i zakończył ją optymistycznym stwierdzeniem, iż jego zdaniem Polska w wyniku aktualnego kryzysu nie pogrąży się w recesji.
Neil Osment, dyrektor zarządzający firmy doradczej NOA Prism specjalizującej się w rynku opakowań na bazie papieru, omówił aktualne trendy – w niemal wszystkich krajach UE produkcja tektury falistej w 2022 roku spadła o 10%, a sprzedaż globalnych sieci takich jak Amazon – nawet o 15%. Właściciele marek szukają coraz tańszych rozwiązań opakowaniowych od lokalnych dostawców, co jest kolejnym potwierdzeniem, że aktualny kryzys to szansa dla dostawców z regionu Europy Środkowo-Wschodniej. Rośnie produkcja toreb papierowych, które w wielu obszarach zastępują pudełka z tektury falistej (dobrym przykładem jest Zalando), maleje natomiast ilość wersji danych produktów (czyli SKU – jednostek magazynowych), przez co zredukowana jest kompleksowość łańcuchów dostaw. Neil Osment oszacował, że nawet 10% opakowań z tworzyw sztucznych znajdzie swoje odpowiedniki w opakowaniach papierowych, co jest jednocześnie szansą (z oczywistych powodów) i wyzwaniem – już teraz brakuje surowców do produkcji tektur. W 2021 roku europejski rynek opakowań na bazie papieru wzrósł o 2%, w tym roku – zdaniem prelegenta – w najlepszym razie pozostanie na tym samym poziomie, ponieważ niepewność jest ogromna.
Prezentacja firmy Carrefour pokazała perspektywę sieci handlowej i właściciela marki własnej, której przyświeca zasada 3 R – Reduce, Reuse, Recycle (czyli w odniesieniu do opakowań: redukuj, wykorzystuj ponownie, poddawaj recyklingowi). W praktyce jest ona realizowana poprzez działania skoncentrowane na całym łańcuchu dostaw – od projektu, przez produkcję, logistykę, ekspozycję w sklepie, po recykling lub utylizację. Eliminowane są opakowania, które nie są niezbędne z punktu widzenia ochrony towaru, tworzywa sztuczne zastępowane są papierem lub siatkami celulozowymi (jak np. w przypadku toreb na ziemniaki czy pomarańcze), stosowany jest druk laserowy zamiast etykiet foliowych. Od 2017 roku aż 97% opakowań wykorzystywanych przez sieć nadaje się do recyklingu, a w 2021 roku Carrefour wyeliminował 2637 ton zbędnych opakowań.
Jako że hasłem przewodnim tegorocznego Kongresu było „Sustainability Unboxed”, uczestnicy mieli okazję wysłuchać licznych prezentacji poświęconych zrównoważonemu rozwojowi i ekologii, wygłoszonych przez uczestników rynku reprezentujących różne etapy łańcucha dostaw. Zwieńczeniem wydarzenia była inspirująca prezentacja uznanej mówczyni TED, uhonorowanej tytułem „Mistrzyni Ziemi” przez ONZ, Leyli Acaraglu.
Solidarni z Ukrainą
Poruszającą częścią Kongresu były wystąpienia przedstawicieli Ukraińskiej Akademii Drukarstwa, którzy opowiedzieli o roli uczelni, jaką odgrywa również na polskim rynku szkolnictwa branżowego. Obecnie placówka kształci w systemie hybrydowym, a ukraińska branża poligraficzno-opakowaniowa pogrążona jest w głębokim kryzysie. Jej straty szacowane są na 80 mld USD, a połowa firm dąży do relokacji produkcji do zachodniej części kraju. Z uczestnikami Kongresu zdalnie połączył się Pavlo Klimkin, ukraiński dyplomata i były wiceminister spraw zagranicznych, który przedstawił Ukrainę jako kraj otwarty na innowacje. Stwierdził, że nie chciałby jej odbudowywać po wojnie, ale dokonać transformacji, która pozwoliłaby na zawsze odciąć się od socjalistycznych korzeni i układów i stanąć w jednym szeregu z innymi krajami UE. Wierzcie w nas, tak jak my wierzymy w siebie – zaapelował. Stowarzyszenie ECMA przekazało 10 tys. EUR fundacji charytatywnej „Pure in Hearts Foundation”, wspierającej ukraińskich uchodźców.
Ważnym punktem Kongresu był także wieczór wręczenia nagród European Carton Excellence, który odbył się na krakowskim Kazimierzu. Wspaniale było spotkać się z przyjaciółmi i kolegami po raz pierwszy od 3 lat i przedyskutować wyzwania i szanse w naszym sektorze, dostarczającym właścicielom zrównoważone rozwiązania opakowaniowe – podsumował Mike Turner, a Jean-François Roche zamykając Kongres ogłosił, że kolejna jego edycja w 2023 roku odbędzie się w hiszpańskiej Sewilli.
Anna Naruszko
Fot. Radoslaw Kazmierczak
Alfa-Print Sp. z o.o.
ul. Świętokrzyska 14A
00-050 Warszawa
