W dniach 16-17 listopada 2023 r. w Warszawie, tym razem w hotelu Airport Okęcie, odbyła się 12. konferencja „Bezpieczne Opakowanie”. Została ona zorganizowana przez redakcje czasopism „Opakowanie” i „Poligrafika”. Podczas konferencji przedstawiono 11 referatów, w tym dwa podwójne referaty różniące się tematyką, wygłoszone przez dwóch referentów. Konferencja trwała dwa dni – dzień drugi przeznaczony był na panel dyskusyjny ML Polyolefins pt. „Recyklaty w opakowaniach – czy to jest możliwe?”.
Partnerami obecnej edycji konferencji były firmy: Bank Pekao SA, Bobst, Digiprint (reprezentujący firmy HP Indigo i Scodix), eProductivity Software, Heidelberg, hubergroup Polska, Mark Andy, Metsä Board, ML Polyolefins, Mocon ze swoim dystrybutorem firmą Comef oraz Wolff Poligrafia wraz z firmą Clarifoil. Pierwszego wieczoru została zorganizowana uroczysta kolacja w salach hotelu Airport Okęcie.
Podczas konferencji wygłoszono 11, a właściwie 13 bardzo interesujących, o wysokim poziomie merytorycznym, referatów. Zostały one podzielone na cztery bloki tematyczne, a po każdym z nich odbywała się sesja pytań i odpowiedzi. Tematyka wystąpień była związana z szeroko pojętym bezpiecznym opakowaniem. Każdy z prelegentów inaczej pojmował to zagadnienie, w związku z czym wystąpienia były bardzo różnorodne, ale nie odbiegały od tematu podstawowego. Jako osoba prowadząca wszystkie dotychczasowe konferencje mogę stwierdzić, że tematyka prezentowana obecnie była bardzo ciekawa, odkrywcza i na wysokim poziomie merytorycznym. Z roku na rok poziom prezentowanych wystąpień oraz ich nowoczesność rosną. Rozpiętość pojęciowa bezpiecznego opakowania zakreśla także coraz szersze ramy. W tym roku dominowały różne technologie cyfrowe służące do wytworzenia lub zabezpieczenia bezpiecznego opakowania.
W pierwszym bloku wygłoszono trzy referaty związane z wykorzystaniem technik cyfrowych do drukowania i uszlachetniania opakowań oraz ich zabezpieczania.
Pierwszym prelegentem był Łukasz Chruśliński z firmy Mark Andy, który przedstawił referat pt. Najnowsze trendy w druku etykiet i opakowań. Zaprezentowana tematyka była związana z możliwością zastosowania do tego celu maszyn i urządzeń oraz rozwiązań technologicznych firmy Mark Andy. Dość szeroko przedstawiono i omówiono dwa typy etykiet wykonywanych na maszynach Mark Andy. Były to etykiety bezpodkładowe oraz etykiety RFID z tagami wykonanymi w nowej technologii (tagi trawione, a nie drukowane). Na maszynach Mark Andy etykiety RFID tworzone są i zadrukowywane podczas jednego przebiegu maszyny drukującej. Przedstawiono także zastosowanie i użytkowanie etykiet RFID. Zarówno etykieta bezpodkładowa, jak i etykieta RFID stanowią swoiste zabezpieczenie etykietowanych produktów, dodatkowo etykieta RFID umożliwia identyfikację oraz umiejscowienie opakowania.
Kolejny referat pt. Cyfrowa produkcja opakowań kartonowych – druk i uszlachetnianie został zaprezentowany przez Szymona Symonowicza z firmy Digiprint. W wystąpieniu przedstawiono możliwości zastosowania zabezpieczeń na drukach służących do wykonania opakowań, które zostały wydrukowane na cyfrowej maszynie HP Indigo lub/i uszlachetnione na cyfrowej maszynie Scodix. Tytuł odnosi się do pudełek składanych, ale zakres referatu był znacznie szerszy i obejmował większość opakowań z papieru. HP Indigo umożliwia stosowanie farb zabezpieczających (widocznych w IR lub świecących w UV) oraz szereg zabezpieczeń rysunkowych takich jak np.: gilosze, kody QR, mikrokody, mikrotekst, znaki antyksero oraz drukowane znaki wodne – to wszystko można osiągnąć w jednym przejściu przez maszynę drukującą. Jeszcze szersze możliwości pojawiają się przy zastosowaniu cyfrowej maszyny Scodix, np. lakier utrwalany UV o różnej grubości, pieczęcie foliowe, grafiki nakładane za pomocą folii (tzw. paterny), technologia Cast & Cure itp.
Kombinacja druków z zabezpieczeniami w technologii HP Indigo i Scodix umożliwia ochronę marki oraz ochronę przed fałszerstwem. Zapewnia ona szeroki wachlarz zabezpieczeń, a jedynym ograniczeniem jest kreatywność i umiejętne wykorzystanie tych technologii wraz z odpowiednim oprogramowaniem.
Następne wystąpienie pt. Od „biura” po produkcję. Maksymalna wydajność dzięki automatyzacji i integracji oprogramowania eProductivity, Esko i HP zostało przygotowane przez Monikę Nojszewską z firmy eProductivity Software. Firma ePS (eProductivity Software) jest światowym liderem w zakresie kompleksowych rozwiązań technologicznych dla opakowań i druku. Promuje ona dedykowaną ofertę zintegrowanych i zautomatyzowanych rozwiązań, zaprojektowanych tak, aby zwiększyć zysk, wzmocnić dywersyfikację i poprawić wydajność operacyjną poprzez: automatyzację obsługi zamówień, inteligentną wycenę kosztów produkcji, dynamiczne planowanie, przejrzystość procesów operacyjnych w firmie. Wszystkie pozyskiwane dane potrzebne do zbudowania systemu automatyzacji są podawane w czasie rzeczywistym.
Dzięki automatyzacji mamy większą wydajność, która jest osiągana przez lepszą widoczność/przejrzystość procesów, poprawę produktywności, mniejszą ilość odpadów, krótszy czas realizacji, dostęp do dokładnych danych, poprawę satysfakcji klientów i zoptymalizowany cash flow. Natomiast dwukierunkowa integracja oparta jest na podstawowych założeniach, którymi są: domknięcie raportowania produkcji i przestojów, zapewnienie pełnej identyfikowalności od surowca po produkt końcowy, dokładne monitorowanie produkcji i integracji operacji cyfrowych.
Automatyzacja zmniejsza ryzyko występowania błędów ludzkich, daje dostęp do dokładniejszych danych, zwiększa retencję pracowników i wykorzystanie ich wiedzy oraz doświadczenia podczas pracy z systemem.
Po sesji pytań i odpowiedzi kolejnymi mówcami byli przedstawiciele firmy Heidelberg Polska. Wygłosili oni dwa referaty. Pierwszym prelegentem był Edwin Piotrowski, kierownik sprzedaży maszyn wąskowstęgowych Gallus w firmie Heidelberg Polska, zaś drugim Robert Wieczorek, szef działu product management. W pierwszym wystąpieniu pt. Bezpieczna produkcja opakowań w technologii cyfrowego inkjetu Edwin Piotrowski przybliżył słuchaczom możliwości trzech najnowszych maszyn inkjetowych do drukowania etykiet: Gallus Labelmaster, Gallus Labelfire 340, Gallus ONE. Są to maszyny w pełni zautomatyzowane – dwie pierwsze umożliwiają drukowanie ośmioma farbami (atramentami) – CMYK + OGV (O – pomarańczowa, G – zielona, V – fioletowa) + W (biała) z prędkością do 70 m/min. Są to atramenty utrwalane promieniowaniem UV, specjalnie przeznaczone do drukowania etykiet kosmetyków, środków spożywczych (farby o niskiej migracji) i uniwersalne do drukowania etykiet na różnych materiałach. Drugi referat pt. Wydajne i bezpieczne drukowanie opakowań w technologii Speedmaster Drupa 2024 wygłosił Robert Wieczorek. Przedstawił w nim nowy wariant maszyny Speedmaster, wyposażony w nowe rozwiązania zabezpieczające przed popełnieniem błędów podczas drukowania. W maszynie zostały zastosowane elementy sztucznej inteligencji, która praktycznie nadzoruje proces drukowania i jest odpowiedzialna za jego bezbłędny przebieg.
Kolejne dwa wystąpienia zostały wygłoszone przez pracowników firmy BOBST. Paweł Kocik w referacie DMT (Digital Makeready Tool) – nowe narzędzia do technologii złocenia na gorąco szczegółowo przedstawił warianty stosowania DMT. Zastosowanie tej technologii zabezpiecza: połączenie przygotowalni z produkcją, projekcję cyfrowego układu arkusza, łatwość obsługi dzięki prostemu i ergonomicznemu ustawieniu narzędzi, minimalizację przestojów, optymalizację czasu pracy i wydajności, dokładne pasowanie tłoczenia oraz redukcję odpadów, co prowadzi do zrównoważonego rozwoju. Drugie wystąpienie pt. BOBST Connect w Smart Factory – cyfrowe rozwiązania zwiększające produktywność zaprezentowane przez Szymona Ochocińskiego charakteryzowało zastosowanie cyfrowych rozwiązań tzw. BOBST Connect Industry 4.0 w łączności, digitalizacji i automatyzacji w produkowanych obecnie maszynach. System BOBST Connect łączy ze sobą potężną platformę danych i inteligentne usługi, pomaga zorganizować proces produkcji opakowań, umożliwiając wydajny przepływ danych między maszyną a rozwiązaniami cyfrowymi wzbogaconymi o zaawansowane możliwości, analitycznie wspiera działania związane z przygotowaniem do druku, wycinaniem, optymalizacją i zaopatrzeniem. Wspiera także działania związane z produkcją i konserwacją.
Kolejnym mówcą był Robert Kuczera z firmy hubergroup Polska. Zwykle jego wystąpienia dotyczyły farb, jednak tym razem zmierzył się z nieco filozoficznym tematem Czy nowe zawsze powinno oznaczać lepsze? Motywacja czy konieczność zmian?. Jako ilustracje swej prezentacji prelegent przedstawił fakty z życia ludzi i zwierząt związane z koniecznością motywacji zmian. W podsumowaniu stwierdził, że:
– zmiana jest nieunikniona i konieczna zarówno w życiu, jak i w biznesie;
– często wynika ona z zewnętrznych czynników takich jak rozwój technologiczny czy zmieniające się trendy społeczne;
– zmiana może również być naturalną ewolucją, która pozwala nam rozwijać się i osiągać sukcesy;
– ważne jest, aby być elastycznym i gotowym na zmianę oraz nie bać się jej, ponieważ może ona przynieść nowe możliwości.
Końcowe slajdy pokazały zmiany, które zaszły w hubergroup Polska, a mianowicie nową siedzibę oraz przeniesienie produkcji z Monachium do Nowej Wsi Wrocławskiej.
Po lunchu głos zabrał Piotr Orliński z firmy Metsä Board. Przedstawił referat pt. Zrównoważone opakowania na bazie włókien dla przyszłości opartej na obiegu zamkniętym. Celem zrównoważonego rozwoju propagowanego przez Metsä Board do 2030 r. jest wpływ na zmiany klimatyczne przez zmniejszenie emisji CO2 oraz racjonalne wykorzystanie surowców poprzez ograniczenie ilości wytwarzanych odpadów. W tym celu realizowane są programy strategiczne określane jako dostawca premium, efektywna innowacyjność, bezpieczna i racjonalna działalność oraz rozwój organiczny. Firma jest liderem w zakresie zrównoważonego rozwoju, a jej pracownicy są zmotywowani do tych działań.
Wszystko zaczyna się od lasów. Lasy w Finlandii zajmują 75% powierzchni. Firma chroni ich różnorodność biologiczną poprzez pozostawianie w nich drewna drzew martwych oraz wspieranie różnorodności gatunkowej drzew i chronienie siedlisk przyrodniczych zagrożonych gatunków. Kolejnym celem jest rezygnacja z paliw kopalnych, co powoduje zmniejszenie śladu węglowego, oraz produkcja w obiegu zamkniętym. Metsä Board zużywa obecnie 87% energii niepochodzącej z paliw kopalnych. Do końca 2030 r. zakłady nie będą korzystać z energii kopalnej. Metsä Board stosuje nowatorską technologię modułową. Zastosowanie do produkowanej tektury Metsä Board FBB włókien pierwotnych skutkuje mniejszym wpływem na klimat, pozwala na obniżenie gramatury opakowania i umożliwia recykling poużytkowego opakowania.
Kolejny referat pt. Folie Clarifoil jako alternatywa dla tworzyw sztucznych przy projektowaniu opakowań wygłosił Piotr Pazik z firmy Wolff Poligrafia. Clarifoil to brytyjska folia z octanu celulozy znana i stosowana w Polsce do końca lat 70. XX w. do laminowania okładek i obwolut. Została wyeliminowana przez tańszą i bardziej wydajną folię z BOPP. Obecnie jako folia kompostowalna (do 100 µm) ze względu na swe właściwości jest proponowana do produkcji opakowań papierowych okienkowanych, owijek i zam-knięć pojemników przez zgrzewanie. Referent przewiduje, że Clarifoil wyprze niedegradowalne folie PET i BOPP. Jak podaje „Internetowy leksykon opakowań z tworzyw sztucznych”, folie Clarifoil są używane przede wszystkim do laminowania pudełek i produkcji okienek. Mają certyfikację DIN EN 13432 i ASTM D6400. Producent podkreśla, że materiał ten stworzono na bazie surowca naturalnego, z rozdrobnionego drewna, dzięki czemu odpowiada zarówno wymaganiom ekologicznym, jak i jakościowym. Jest to folia barierowa, jeśli chodzi o wodę i aromaty, ale przepuszcza parę wodną, nie przepuszcza natomiast promieniowania UV i średnio przepuszcza tlen oraz dobrze się zadrukowuje. Problem z jej szerokim zastosowaniem polega na konieczności zorganizowania selektywnej zbiórki oraz stosunkowo wysokich kosztach. Nie można jej przetwarzać z innymi foliami niedegradowalnymi, gdyż zakłóca proces recyklingu.
Kolejny referat pt. Jak testy przenikania gazów mogą pomóc w opracowaniu bezpiecznych opakowań wygłosił Gabriele Benedetti z włoskiej firmy Mocon. Jego treść przetłumaczył Grzegorz Przeliorz z firmy Comef. Referat był praktyczną instrukcją, jak stworzyć giętkie opakowanie wielomateriałowe o założonych parametrach. Gabriele Benedetti wymieniał przyrządy, które należy zastosować do pomiarów przenikania gazów i informował, z której strony badanego materiału należy wykonać pomiar. Wyszczególniał czynniki wpływające na przenikanie gazów, do których należą charakterystyka polimeru (jego struktura atomowa, gęstość, krystaliczność, masa cząsteczkowa, zeszklenie i sieciowanie), czynniki technologiczne (plastyfikatory, wypełniacze, pozostałość rozpuszczalników, orientacja, mieszanka polimerowa, kopolimery i struktury kompozytowe, powierzchnia i grubość) oraz warunki środowiska (wilgotność względna, ciśnienie całkowite, różnica ciśnień cząstkowych, temperatura i rodzaj gazu nośnego), które wpływają na przenikanie gazów, z czego rzadko zdajemy sobie sprawę. W związku z tym opakowanie poprawne w Europie Północnej może być złe (duża przepuszczalność tlenu) w Korei Płd. i Wietnamie.
Podsumowując: należy pamiętać, że przenikanie gazów, głównie tlenu, wpływa na czas przechowywania produktu, właściwa bariera jest rozwiązaniem częściowym, integralność zgrzewu ma kluczowe znaczenie oraz że testowanie gotowego opakowania jest konieczne.
Po przerwie przeznaczonej na sesję pytań i odpowiedzi referat wygłosił kierownik ds. analiz sektorowych w Banku Pekao SA, Krzysztof Mrówczyński. Tytuł jego wystąpienia to Branża opakowań w dobie słabszego popytu. Sytuacja bieżąca i perspektywy na najbliższe kwartały. W referacie przedstawiono sytuację finansową branży opakowaniowej w Polsce i UE ze szczególnym uwypukleniem sektora opakowań z drewna, papieru, ze szkła, z tworzyw sztucznych i metalu. Przedstawiono koniunkturę w całym sektorze opakowań z rozbiciem na poszczególne ich rodzaje. W podsumowaniu przedstawiono rozwój branży opakowaniowej do lipca 2023 r. Analizy zostały przeprowadzone od 1 stycznia 2021 roku. Referat zawierał kilkadziesiąt wykresów i diagramów. Warto by było, aby decydenci tego sektora zapoznali się z opracowaniem Banku Pekao SA. Aby to ułatwić, wydano broszurę zawierającą wystąpienie Krzysztofa Mrówczyńskiego. Liczy ona 50 stronic druku formatu A4, a jej wydawcą jest Bank Pekao SA.
Ostatnim referatem wygłoszonym w pierwszym dniu konferencji było wystąpienie pt. Sytuacja na rynku tworzyw sztucznych przygotowane przez Krzysztofa Nowosielskiego z ML Polyolefins Sp. z o.o. i Pawła Antonika z Banku Pekao SA. W prezentacji przedstawiono ceny surowców potrzebnych do produkcji tworzyw sztucznych wraz z ich prognozą do końca 2024 r. Dotyczy to ropy naftowej Brent i gazu. Co do kosztów ropy naftowej, są rozbieżności: może stanieć lub zdrożeć o 2 USD od wyjściowej ceny 90 USD. Rynek gazu prognozowany jest inaczej: wzrost notowań do 49-50 EUR/MWh zimą i spadek sezonowy latem do 41 EUR/MWh w 2024 r. (przy cenie wyjściowej w I kwartale 2023 r. 50 EUR/MWh). Ceny tworzyw sztucznych: spadek latem 2023 r., wzrost cen od 1.10.2024 r. Zapotrzebowanie europejskie na recyklaty do produkcji opakowań to 39% produkcji tworzyw sztucznych, czyli 21,06 mln ton, w Polsce 10,9 mln ton. Możliwości przetwórcze w Europie Środkowo-Wschodniej to 1 875 tys. ton, w Polsce 600 tys. ton. Jak widać, nasze możliwości przetwórcze są niższe niż zapotrzebowanie, co wcale nie gwarantuje pełnego obłożenia recyklatorów.
Wieczorem, podczas uroczystej kolacji, nastąpiło przyznanie świadectw PCE (Packaging Circular Economy) przez firmę ML Polyolefins. W tym roku świadectwa odebrały firmy: Amcor Flexibles, Amerplast, CDM, Drukpol Flexo, Florek-Plast, Foldruk, Grafix, Lorenz Bahlsen, Lotte Wedel Sp. z o.o., Mondi, Pak Sp. z o.o., Pałucka Drukarnia Opakowań, Vefi. Po raz drugi przyznano również dodatkowe nagrody – wyróżnienia PCE dla firm, które dążą do wdrożenia praktyk z zakresu gospodarki o obiegu zamkniętym w swojej działalności. Otrzymały je: A-Z Color Sp. z o.o., Mpak, ZPHU Pakfol oraz Pepsico.
W piątek, 17 listopada, odbył się panel dyskusyjny ML Polyolefins „Recyklaty w opakowaniach – czy to jest możliwe?”. Panel prowadził Jacek Leszczyński, redaktor naczelny portalu Plastech.pl i magazynu branżowego „Plast Echo”. Podstawą dyskusji był referat dr inż. Edyty Wielgus-Barry ze Stowarzyszenia Plastic Europe Polska pt. Recykling odpadów opakowań z tworzyw sztucznych – teraźniejszość i przyszłość. W dyskusji poza prowadzącym i autorką referatu wzięło udział pięć osób. Byli to: Krzysztof Nowosielski, dyrektor handlowy i prokurent w ML Polyolefins; Robert Przybylski, prezes zarządu Plastoplan Polska; Estera Jamrozek, international sales manager w firmie MAS Austria; Małgorzata Rein, dyrektor handlowy w Pałuckiej Drukarni Opakowań oraz Anna Naruszko, redaktor naczelna miesięczników Poligrafika i Opakowanie. Jak widać, grono kompetentne w zakresie recyklingu poużytkowych opakowań z tworzyw sztucznych. W prezentacji dr inż. Edyty Wielgus-Barry zostały przedstawione zgodnie z wytycznymi UE poziomy recyklatów w opakowaniach z tworzyw sztucznych oraz poziomy zbiórki selektywnej. Jeżeli nie potraktujemy poważnie i szybko sprawy recyklingu postkonsumenckich opakowań z tworzyw sztucznych, to nie osiągniemy zakładanych unijnych poziomów. Wszyscy dyskutanci zgodzili się, że jeśli chodzi o odzysk tworzyw sztucznych ze zużytych opakowań, niezbędne są: edukacja, logistyka wraz z przepisami prawnymi, badania zawartości recyklatów (a w zasadzie ich poziomu) w nowych opakowaniach oraz system zbiórek selektywnych.
Stefan Jakucewicz
Alfa-Print Sp. z o.o.
ul. Świętokrzyska 14A
00-050 Warszawa
