Tworzenie strategii dotyczących tworzyw sztucznych to odpowiedź na pojawianie się kolejnych globalnych wyzwań związanych z produkcją, użytkowaniem i utylizacją plastiku. Dotyczą one zarówno aspektów środowiskowych, jak i gospodarczych, dążąc do znalezienia równowagi między korzystaniem z zalet tworzyw sztucznych a ograniczeniem ich negatywnego wpływu na środowisko.
Takie strategie mogą być inicjowane na poziomie lokalnym, krajowym, a nierzadko również międzynarodowym, i często obejmują kilka kluczowych obszarów. Oto one:
1. Recykling i gospodarka obiegu zamkniętego: promowanie recyklingu tworzyw sztucznych i przekształcanie systemów gospodarczych w kierunku gospodarki obiegu zamkniętego, w której materiały są ponownie wykorzystywane i przetwarzane, zamiast być traktowane jako odpady. Strategie te obejmują rozwijanie technologii recyklingu, w tym recyklingu chemicznego, oraz zwiększanie świadomości społecznej na temat segregacji odpadów.
2. Ograniczenie użycia jednorazowych tworzyw sztucznych: wprowadzanie zakazów lub ograniczeń stosowania produktów plastikowych jednorazowego użytku – takich jak słomki, talerze, sztućce czy torby na zakupy, które są istotnym źródłem zanieczyszczenia środowiska – nawet jeśli niektóre produkty zastępujące te wykonane z tworzyw sztucznych wzbudzają wiele wątpliwości. Przywołajmy tu przykład papierowych słomek do napojów nasączanych chemikaliami, które w rezultacie wydają się większym obciążeniem środowiskowym niż te produkowane z plastiku.
3. Innowacje w projektowaniu: zachęcanie do projektowania produktów z myślą o ich całym cyklu życia, czyli takich, które są łatwiejsze do recyklingu, naprawy i ponownego użytku.
4. Zwiększenie świadomości i edukacja: edukowania społeczeństwa na temat wpływu tworzyw sztucznych na środowisko oraz promowania odpowiedzialnej konsumpcji i postaw proekologicznych nie da się przecenić. Wydaje się, że obie strategie mają fundamentalne znaczenie dla naszej przyszłości i są o wiele bardziej skuteczne niż wprowadzane zakazy.
5. Współpraca międzynarodowa: ponieważ zanieczyszczenie plastikiem to problem globalny, bardzo ważna jest współpraca międzynarodowa w celu wymiany najlepszych praktyk, technologii i rozwiązań.
Przykładem tej ostatniej inicjatywy jest Europejska Strategia w sprawie Tworzyw Sztucznych w gospodarce o obiegu zamkniętym, przyjęta przez Komisję Europejską. Jej celem jest m.in. sprawienie, by wszystkie opakowania plastikowe na rynku unijnym nadawały się do recyklingu nie później niż w 2030 r., a także zwiększenie skali wykorzystania materiałów z recyklingu.
Powyższe strategie wymagają współpracy pomiędzy rządami, przedsiębiorstwami, naukowcami, organizacjami pozarządowymi i samymi konsumentami, jeśli mają doprowadzić do skutecznego ograniczenia negatywnego wpływu tworzyw na środowisko naturalne i zdrowie ludzi.
Na bazie strategii dotyczących tworzyw sztucznych prowadzony jest rozwój przyjaznych dla środowiska opakowań z tworzyw. Oto kilka kierunków, w których rozwijają się ekologiczne opakowania z tych materiałów:
– Biodegradowalne tworzywa sztuczne: Tworzywa, które mogą się rozkładać pod wpływem mikroorganizmów w krótszym czasie niż konwencjonalne tworzywa, minimalizując tym samym swój wpływ na środowisko.
– Materiały kompostowalne: Tworzywa projektowane tak, aby mogły być kompostowane w warunkach przemysłowych lub domowych, co pozwala na ich powrót do obiegu naturalnego w roli składników gleby.
– Użycie materiałów odnawialnych: Zastępowanie tradycyjnych surowców pochodzących z ropy naftowej materiałami odnawialnymi, takimi jak zużyty olej spożywczy – UCO – czy pozostałości po produkcji w przemyśle drzewnym, tzw. tall oil.
– Recykling: Rozwój technologii recyklingu, które pozwalają na efektywniejsze odzyskiwanie i przetwarzanie tworzyw sztucznych na nowe opakowania.
– Monomateriałowość: Upraszczanie struktur opakowań z wykorzystaniem tylko jednego polimeru, co w efekcie pozwala wytworzyć opakowanie łatwe do recyklingu.
– Ulepszanie właściwości barierowych: Prace nad materiałami, które będą miały lepsze właściwości barierowe, co pozwoli na dłuższe przechowywanie żywności i zmniejszenie marnotrawstwa przy jednoczesnym upraszczaniu takich struktur.
– Redukcja wagi opakowań: Projektowanie lżejszych opakowań, co przekłada się na mniejsze zużycie materiału i niższe emisje CO2 podczas transportu.
– Systemy zwrotne opakowań: Wprowadzanie systemów, w których opakowania są zwracane do punktów skupu, myte i ponownie wykorzystywane.
– Edytowalność opakowań: Tworzenie opakowań, które mogą być łatwo edytowane pod kątem rozmiaru lub kształtu, aby dopasować je do różnych produktów i zminimalizować ilość odpadów.
– Zwiększenie świadomości konsumentów: Edukacja na temat korzyści płynących z wyboru ekologicznych opakowań oraz promowanie odpowiedzialnej konsumpcji.
– Opracowanie nowych standardów i regulacji: Współpraca z organami rządowymi w celu tworzenia nowych standardów i regulacji, które będą promować zrównoważony rozwój i redukcję śladu węglowego.
Już teraz bardzo dużo dzieje się w branży opakowań z tworzyw sztucznych, ale wydaje się, że nadal ogrom pracy przed nami.
Robert Przybylski
Plastoplan Polska Sp. z o.o.
Alfa-Print Sp. z o.o.
ul. Świętokrzyska 14A
00-050 Warszawa
