Dziś cały świat żyje na kredyt zaciągnięty wobec środowiska. Dynamiczny rozwój gospodarczy spotęgował zużycie surowców naturalnych, konsumując znacznie więcej zasobów niż pozwalają na to możliwości naszej planety. W rezultacie stoimy obecnie przed koniecznością spłaty zaciągniętego długu, szukając rozwiązań, dzięki którym możliwe będzie wytwarzanie bardziej wydajnych produktów zmniejszających zużycie energii i zasobów, a w konsekwencji zrównoważony rozwój gospodarki światowej. W tym kontekście ekoprojektowanie jest jednym z kluczowych obszarów warunkujących przejście gospodarki na drogę „obiegu zamkniętego”.
Odpowiedzialność już na etapie projektowania
Z punktu widzenia producentów opakowań to właśnie ecodesign, rozpatrywany w wielu wymiarach, jest odpowiedzią na konieczność ograniczenia śladu środowiskowego każdego produktu.
Pierwsze wzmianki na temat zagadnienia ecodesignu opakowań sięgają lat dziewięćdziesiątych XX wieku. Wtedy właśnie zaczęto mówić o sposobach projektowania produktu, które uwzględniałyby jego wpływ na środowisko naturalne w perspektywie planowania całego cyklu życia, tj. na etapie doboru materiałów, zaopatrzenia, produkcji, wprowadzania na rynek, użycia i recyklingu. Istotą ecodesignu jest zminimalizowanie wpływu i nakładów na każdym z tych etapów, tak by w konsekwencji jak najbardziej wydłużyć przydatność produktu, nawet po jego zużyciu.
Wpływ na wzrost znaczenia ekoprojektowania mają także oczekiwania konsumentów. Coraz bardziej świadomi swojego wpływu na środowisko, wybierają produkty, doceniając nie tylko atrakcyjność czy estetyczne wykonanie, ale przede wszystkim właściwości ekologiczne oraz możliwość ponownego użycia.
Puszka aluminiowa jako przykład ecodesignu
Ecodesign to idea, która już na etapie projektowania produktu uwzględnia konsekwencje środowiskowe związane z wykorzystaniem surowców, procesem produkcyjnym i zagospodarowaniem odpadów, w tym koniec cyklu życia produktu. Innymi słowy, zgodnie z tym podejściem produkt powinien być wytwarzany w sposób zapewniający minimalizację użycia surowców, mediów czy powstawanie odpadów.
Ekoprojektowanie to również szansa dla producentów opakowań do wprowadzania nowatorskich rozwiązań. Przykładem innowacji w duchu ekoprojektowania jest program „Puszka Nowej Generacji”, realizowany przez Grupę CANPACK, który pozwala na zmniejszanie masy puszki, a tym samym obniżanie ilości surowca niezbędnego do wyprodukowania opakowania. Co więcej, firma cały czas poszukuje i wdraża rozwiązania pozwalające na redukcję zużycia energii, wody czy wykorzystania energii elektrycznej pochodzącej ze źródeł odnawialnych. W 2019 roku 70% energii elektrycznej wykorzystywanej w polskich zakładach produkcyjnych Grupy CANPACK będzie pochodzić ze źródeł odnawialnych.
W efekcie wprowadzenie idei ekoprojektowania daje zauważalne oszczędności ekologiczne w procesie produkcji, również te związane ze znaczącą redukcją śladu węglowego produkowanych opakowań oraz zamykaniem obiegu surowca w procesie produkcyjnym.
Kluczowy jest recykling
W modelu gospodarki obiegu zamkniętego kluczowym aspektem podczas projektowania ekologicznych opakowań jest uwzględnienie możliwości recyklingu zużytego opakowania. Daje to możliwość wykorzystania potencjału ukrytego w zużytym produkcie, który w ten sposób ponownie stanie się surowcem. Aby ostateczny produkt był bezpieczny i nadawał się do późniejszego przetworzenia, projektanci opakowań stale poszukują nowatorskich rozwiązań, wnikliwie analizując poszczególne etapy życia produktu oraz jego właściwości takie jak konstrukcja, skład materiału czy użyte elementy. Wszystko po to, by projektując nowy produkt, ograniczyć do minimum lub zupełnie wyeliminować substancje, które mogą utrudniać proces recyklingu.
Aluminium jako tzw. surowiec permanentny, tj. taki, który podlega recyklingowi w nieskończoność, nie tracąc swoich pierwotnych właściwości, jest szczególnie wartościowe z punktu widzenia ekoprojektowania. Możliwość przetopienia tego metalu bez utraty jego właściwości chemicznych stanowi jedną z największych zalet tego surowca, biorąc pod uwagę wymagania gospodarki w obiegu zamkniętym. Dzięki wykorzystaniu aluminium puszka może być wielokrotnie poddawana recyklingowi i wielokrotnie powracać na rynek jako nowe opakowanie.
Innym pozytywnym aspektem wykorzystania przetworzonej puszki aluminiowej jest zapotrzebowanie energetyczne podczas przetopu. Według danych organizacji producentów aluminium – European Aluminium: wykorzystanie energii podczas przetopu aluminium z recyklingu na potrzeby produkcji blachy aluminiowej stanowi jedynie ok. 5% energii koniecznej do wyprodukowania tej samej blachy z surowca pierwotnego. Oznacza to zmniejszenie emisji CO2 do atmosfery o 95%, a zanieczyszczenia wody aż o 97%.
Na poziom recyklingu danego opakowania wpływa nie tylko surowiec wykorzystany podczas produkcji, ale także system selektywnej zbiórki opakowań. Zgodnie z ideą gospodarki obiegu zamkniętego, której istotą jest dbałość o wpływ produktu na środowisko na każdym etapie jego życia, Grupa CANPACK angażuje się także w zbiórkę opakowań aluminiowych. W ramach Grupy działa CP Recycling Organizacja Odzysku Opakowań, będąca jednym z najważniejszych zakładów recyklingu zużytych puszek aluminiowych w Europie Środkowo-Wschodniej. Firma zajmuje się skupem i technologicznie zaawansowanym sortowaniem oraz oczyszczaniem zużytych metalowych opakowań po napojach. Zebrane puszki trafiają do hut aluminium, gdzie zostają przetopione i przetworzone na blachę aluminiową, z której CANPACK wytwarza kolejne opakowania.
Z perspektywy środowiskowej efektywność energetyczna i minimalizowanie zużycia surowców naturalnych stanowią istotne podstawy dla ekoprojektowania, które powinno zaczynać się już na etapie planowania produktu, obejmując cały jego cykl życia. Tylko dzięki takiemu podejściu projektowanie ekologiczne wpisuje się w zrównoważoną, niskoemisyjną oraz efektywną surowcowo gospodarkę.
Opracowano na podstawie materiałów firmy CANPACK
Alfa-Print Sp. z o.o.
ul. Świętokrzyska 14A
00-050 Warszawa
