Ochrona prawna opakowań poprzez rejestrację wzorów przemysłowych – Joanna Piłka

28 Aug 2014 11:43

Dbałość o zabezpieczenie interesów przedsiębiorstwa przez zapewnienie ochrony prawnej powstającym w nim innowacyjnym rozwiązaniom w taki sposób, aby nikt nie mógł z nich w sposób nieuprawniony skorzystać, stanowi istotny element działalności przedsiębiorstwa. Innowacyjne rozwiązania z branży opakowań można chronić na wiele sposobów w zależności od tego, co w danym rozwiązaniu stanowi o jego unikalnym, nowatorskim charakterze. Jednym z narzędzi umożliwiających uzyskanie ochrony prawnej dla produktów z branży opakowań jest rejestracja wzoru przemysłowego. Wzór przemysłowy umożliwia ochronę wyglądu opakowania, zdefiniowanego poprzez zbiór cech takich jak: linie, kontury, kształt, forma, struktura lub materiał, kolorystyka, ornamentacja. Należy przy tym pamiętać, że te cechy wyglądu opakowania, które wynikają wyłącznie z funkcji technicznej, jaką ma ono spełniać, nie podlegają ochronie. Poniżej przykłady zarejestrowanych wzorów opakowań: Wzór przemysłowy musi być nowy i mieć indywidualny charakter, aby mogła być udzielona na niego ochrona. Wzór przemysłowy jest nowy, jeżeli przed datą zgłoszenia do rejestracji identyczny wzór nie został udostępniony publicznie gdziekolwiek na świecie. Za identyczny uważa się również wzór przemysłowy, który różni się od znanych wcześniej na rynku wzorów jedynie nieistotnymi szczegółami. Przez udostępnienie publiczne rozumie się m.in. publikację w czasopiśmie lub na stronie internetowej, wystawienie na wystawie, wystąpienie na seminarium, konferencji, wykładzie czy też wprowadzenie do obrotu i oferowanie do sprzedaży. W związku z tym istotne znaczenie dla możliwości uzyskania ochrony wzoru przemysłowego ma utrzymanie go w tajemnicy. Wzór przemysłowy ma indywidualny charakter, jeżeli ogólne wrażenie, jakie wywołuje na zorientowanym użytkowniku, różni się od ogólnego wrażenia wywołanego na nim przez wzór publicznie udostępniony przed datą zgłoszenia. Przy ocenie indywidualnego charakteru wzoru przemysłowego bierze się pod uwagę zakres swobody twórczej przy opracowywaniu wzoru. W celu uzyskania ochrony na wzór przemysłowy należy dokonać rejestracji wzoru w urzędzie ds. własności intelektualnej właściwym dla terytorium, na którym wzór ma być chroniony. Ochrona wynikająca z zarejestrowania wzoru przemysłowego jest ograniczona do określonego terytorium (jest to zwykle terytorium danego państwa lub regionu) i obejmuje każdy wzór, który na zorientowanym użytkowniku nie wywołuje odmiennego ogólnego wrażenia, biorąc pod uwagę zakres swobody twórczej przy opracowywaniu wzoru. Ochronę wzoru przemysłowego na terytorium Polski można uzyskać w trybie krajowym, wspólnotowym lub międzynarodowym. Jeżeli wzór ma być chroniony wyłącznie na terytorium Polski, to należy dokonać rejestracji wzoru w Urzędzie Patentowym RP. Ewentualnie równoważną ochronę wzoru przemysłowego na terytorium Polski można uzyskać w trybie wspólnotowym oraz międzynarodowym. W przypadku trybu wspólnotowego i międzynarodowego w ramach jednego zgłoszenia można również uzyskać ochronę na terytorium innych krajów. Rejestracja wzoru przemysłowego daje wyłączność na korzystanie z wzoru w sposób zarobkowy lub zawodowy przez okres 25 lat, w tym m.in. prawo zakazywania wytwarzania, używania, oferowania, wprowadzania do obrotu, importu czy eksportu produktów według wzoru. Rejestracja wzoru umożliwia skuteczne występowanie z roszczeniami wobec podmiotów naruszających przyznaną wyłączność, co w praktyce oznacza możliwość zwalczania kopiowania bądź podrabiania wzoru przez konkurentów. Zarejestrowany wzór przemysłowy stanowi istotną wartość niematerialną przedsiębiorstwa, będąc m.in. jednym z aktywów podnoszących wartość przedsiębiorstwa. Ponadto zarejestrowany wzór przemysłowy może być przedmiotem sprzedaży lub licencji, a więc stanowić dodatkowe źródło dochodu dla przedsiębiorcy. Przedsiębiorca, który nie chroni wyglądu swojego produktu przez rejestrację wzoru przemysłowego, naraża się na ryzyko nieuprawnionego wprowadzenia przez konkurenta do obrotu produktu wyglądającego identycznie lub łudząco podobnie do jego produktu. Może to skutkować wprowadzeniem konsumentów w błąd co do pochodzenia produktu, a tym samym może wpłynąć na zmniejszenie zysków przedsiębiorstwa. Działania prawne wobec takiego nieuczciwego konkurenta są dużo trudniejsze i bardziej kosztowne, jeśli nie mamy zarejestrowanego wzoru przemysłowego, ze względu na konieczność udowodnienia przysługujących nam praw.