Pakowanie żywności Stefan Jakowski

27 Oct 2011 11:29

Właściwe zapakowanie produktów spożywczych wymaga spełnienia wielu różnych warunków zarówno higieniczno-sanitarnych, jak też logistycznych i mar-ketingowych. Właściwy dobór opakowania dla poszczególnych produktów spożyw-czych wymaga uwzględnienia właściwości pakowanych produktów, a także własności opakowań oraz sposobu ich pakowania i dystrybucji. Wymagania dotyczące materiałów opakowaniowych i opakowań przeznaczonych do bezpośredniego kontaktu z żywnością określają krajowe przepisy prawne oraz przepisy Unii Europejskiej [1-3]. Celem tych przepisów jest zapewnienie ochrony zdrowia konsumentów oraz umożliwienie swobodnego przewozu towarów. Materiały i wyroby przeznaczone do kontaktu z żywnością powinny być produkowane zgodnie z dobrą praktyką produkcyjną (GMP) [4] tak, aby w normalnych lub przewidywanych warunkach użytkowania nie dochodziło do migracji ich składników do żywności w ilościach, które mogłyby stanowić zagrożenie dla zdrowia ludzi, powodować niekorzystne zmiany żywności lub pogorszenie jej cech organoleptycznych. Pakowanie produktów spożywczych jest często działaniem bardziej skomplikowanym niż pakowanie produktów przemysłowych. Produkty żywnościowe są biologicznie czynne i łatwo ulegają niekorzystnym, a czasem nawet niebezpiecznym dla zdrowia konsumentów zmianom chemicznym lub fizycznym, co powoduje konieczność zapewnienia ich skutecznej ochrony oraz umożliwienia bezpiecznego składowania i przewozu. Zmiany chemiczne w czasie składowania produktów to przede wszystkim jełczenie smalcu, słoniny, masła oleju oraz wszystkich produktów zawierających tłuszcz, a także zmiany barwy mięsa i wielu innych produktów żywnościowych, jak też czerstwienie pieczywa itp. Szybkość powstawania tych niekorzystnych zmian zależy głównie od temperatury, w związku z czym duże znaczenie ma ochładzanie produktów spożywczych. Powoduje to, że opakowania żywności powinny być dostosowane do chłodniczych warunków składowania. Zmiany fizyczne to głównie zmiana wilgotności produktów, np. ich wysuszenie lub zawilgocenie. Wysuszenie owoców i warzyw powoduje ich więdnięcie, osłabienie aromatu, a np. w przypadku mięsa lub sera – zmianę wyglądu i masy produktu. Zawilgocenie powodować może rozwój pleśni lub bakterii, a także obniżenie jakości produktu. Właściwe zapakowanie produktu powinno zapobiegać tym zmianom. Wymagania higieniczno-sanitarne dotyczą oddziaływania opakowań na zapakowane w nie produkty spożywcze związane z ochroną zdrowia konsumentów. Powodują one konieczność kontroli oddziaływania opakowań na zapakowane produkty spożywcze. Opakowanie powinno zabezpieczać zapakowany w nie produkt przed zanieczyszczeniem lub skażeniem bakteryjnym. Niedopuszczalna jest też migracja szkodliwych substancji małocząsteczkowych z materiału opakowaniowego do produktu spożywczego. Opakowania przeznaczone do bezpośredniego kontaktu z żywnością nie powinny zawierać składników, które mogą powodować negatywne skutki dla zdrowia lub życia konsumentów, przenikając do zapakowanej w nich żywności. Opakowania transportowe powinny zapewniać ochronę zapakowanych w nie produktów przed narażeniami mechanicznymi i klimatycznymi, występującymi podczas transportu i magazynowania. Opakowania transportowe produktów spożywczych podzielić można na dwie podstawowe grupy: opakowania bezpośrednie oraz opakowania, w których umieszcza się produkty w opakowaniach jednostkowych lub zbiorczych. Do pierwszej z tych grup, jako podstawowe rodzaje opakowań transportowych zaliczyć można: n skrzynki bezprzegrodowe z tworzyw sztucznych, n skrzynki drewniane do owoców i warzyw, n opakowania do owoców i warzyw wykonane z tektury falistej lub z płyt tekpol, n beczki z blachy stalowej lub z tworzyw sztucznych, n metalowe konwie mleczarskie. n worki papierowe. n worki z folii poliolefinowych, worki z tkaniny z tasiemek polipropylenowych oraz n butelki i słoiki szklane. Wszystkie te opakowania powinny mieć świadectwo Państwowego Zakładu Higieny dopuszczające je do stosowania przy bezpośrednim kontakcie z żywnością. Do grupy drugiej zaliczyć głównie można: n skrzynki przegrodowe z tworzyw sztucznych, n skrzynki drewniane oraz n pudła z tektury litej i z tektury falistej. Liczba rodzajów opakowań stosowanych do pakowania produktów spożywczych jest bardzo duża. Dobór ich zależy nie tylko od rodzaju i właściwości pakowanych produktów, ale też od sposobu ich użytkowania, pakowania i dystrybucji. Postęp techniczny w przemyśle spożywczym i wymagania jakościowe powodują, że na opakowania do żywności zwraca się coraz większą uwagę. n Literatura [1] Pogorzelska Z.: Wymagania dotyczące oceny jakości zdrowotnej materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością. Opakowanie Nr 9/2005. [2] Ćwiek-Ludwicka K.: Bezpieczeństwo zadrukowanych opakowań do żywności – regulacje prawne w UE i w Polsce. Opakowanie Nr 9/2006. [3] Tarnawski W.: Papierowe opakowania żywności – Ustawodawstwo UE i Polski. Opakowanie Nr 9/2005. [4] Drzewińska E., Szadowiak K.: Zasady dobrej praktyki produkcyjnej (GMP) dotyczące opakowań z tektury litej i z tektury falistej. Opakowanie Nr 9/2005.