Podajniki ulotek farmaceutycznych Zbigniew Połomski Instytut Zaawansowanych Technologii Wytwarzania, Zakład Montażu i Mechanizacji Pakowania

20 Jan 2012 21:46

Produkty farmaceutyczne, nim zostaną wprowadzone do obrotu detalicznego, muszą zostać poddane procesowi rejestracji. W jego ramach dokonuje się ocena jednego z istotnych składników produktu: ulotki informacyjnej. Szczegółowe wytyczne dotyczące projektowania informacyjnych ulotek farmaceutycznych, zawarte są w przepisach Prawa Farmaceutycznego; ten sam akt prawny narzuca również obowiązek badania czytelności ulotek w celu zapewnienia bezpieczeństwa stosowania produktów ochrony zdrowia. W praktyce wymagania prawne determinują konieczność stosowania coraz większych arkuszy ulotek, co w wielu przypadkach komplikuje użytkownikom maszyn pakujących proces automatycznego konfekcjonowania leków. Klasycznym rozwiązaniem stosowanym w kartoniarkach użytkowanych w przemyśle farmaceutycznym są składarki ulotek (zazwyczaj firmy GUK), podłączone do układów transmisyjnych doprowadzających złożone ulotki w strefę podawania ich do kartoników. Składarki montowane są zarówno na kartoniarkach o ruchu skokowym, jak i na maszynach o ruchu ciągłym. Konstrukcja tych urządzeń pozwala na pracę z wydajnością do 240 ulotek na minutę. Składarki te mają zasobnik pozwalający na jednorazowe załadowanie przeciętnie od 500 do 1000 sztuk arkuszy i umożliwiają wykonanie do czterech „łamów” ulotki. Maksymalnym, możliwym formatem ulotki w starszych modelach składarek jest rozmiar A4. Należy tu zwrócić uwagę, że w wielu przypadkach konstruktorzy kartoniarek nie przewidzieli pełnego wykorzystania możliwości montowanych falcerek GUK (np. zwężając szerokość drogi przesyłu ulotek za składarką). Sama składarka wymaga fachowej opieki mechanika i stawia wysokie wymagania w zakresie używanego papieru. Istotne są tu gramatura papieru, kierunek włókien oraz wilgotność i temperatura. Na pracę składarki ma wpływ stan techniczny jej mechanizmów, zwłaszcza zaś elementów układu pobierającego. Zaletą stosowania ulotek w postaci arkuszy jest transport pakietów ulotek z drukarni nie wymagający specjalnego pakowania oraz stosunkowo łatwy załadunek ulotek do zasobnika składarki. Niektórzy użytkownicy składarek GUK z ograniczonym powodzeniem składają ulotki ponadwymiarowe, zamawiając w drukarniach dłuższe arkusze złożone wstępnie na pół. Wiąże się to jednak z szybszym zużyciem wałków podających oraz z zakłóce- niami pobierania ulotek z kasety. Nierzadko w celu umożliwienia niezakłóconej pracy składarki ulotek należy ograniczyć prędkość pracy kartoniarki. Innym, często spotykanym w kartoniarkach rozwiązaniem są podajniki ulotek złożonych. System ten nie ogranicza w zasadniczy sposób wielkości podawanej ulotki, a barierą może być brak mechanizmu wspomagającego łamanie ulotki podczas wkładania jej razem z produktem do kartonika. Podajniki ulotek złożonych spotykane są najczęściej w maszynach o skokowym charakterze ruchu, rzadziej w kartoniarkach o ruchu ciągłym. Podajniki mają zazwyczaj zasobniki ulotek w układzie pionowym, co się wiąże z ich ograniczoną pojemnością i w efekcie z koniecznością częstego uzupełniania, zwłaszcza przy wyższych prędkościach pracy. W przypadku kartoniarki o ruchu skokowym, odchylona przez ssawkę ulotka jest zazwyczaj wciągana przez szczypce pomiędzy kartonik a pakowany produkt. Ulotki mogą być również podawane do systemu pasków transmisyjnych, które przemieszczają je w miejsce załadunku. Niewątpliwie stosowanie podajnika złożonych ulotek pozwala na operowanie ulotkami o rozmiarach przekraczających format A4. Zdejmuje również z użytkownika wszystkie problemy związane z eksploatacją składarek. Brak skomplikowanego systemu pobierania cienkich arkuszy papieru zwiększa niezawodność systemu podawania. Podajniki tego typu mogą współpracować z czytnikami Pharmakodów po nadrukowaniu ich w miejscu widocznym po złożeniu ulotki. Rzadko spotykanym systemem jest układ podawania papieru z roli współpracujący ze składarką ulotek. Ulotki nadrukowane są na papierze w formie wstęgi zwiniętej w rolkę, a odcinanie formatek następuje na sygnał z markerów nadrukowanych synchronicznie z treścią ulotek. Układ charakteryzuje się dużą pojemnością, w efekcie zaś: zminimalizowaną obsługą (która ogranicza się do zakładania nowej szpuli co kilkadziesiąt tysięcy cykli pracy maszyny). Niemniej należy tu zwrócić uwagę, że nadal ograniczeniem dla długości ulotki są możliwości układu składającego. Alternatywnym rozwiązaniem dla podawania ulotek może być także system podawania rotacyjnego, spotykany w liniach konfekcjonujących przy podawaniu kartoników. System charakteryzuje się ssawkami wykonującymi ruch obrotowy satelitarny. Ssawki pracując w obiegu pobierają z kasety pojedyncze elementy i przekazują je do systemu transmisyjnego. Zaletą systemu jest to, że zwielokrotnione ssawki nie wykonują w cyklu pracy wahadłowych jałowych ruchów powrotnych. Ssawki kolejno przechwytują ulotki i układają je na przenośniku odbierającym. Dzięki temu przy płynnej pracy mechanizmów można osiągnąć wydajności zbliżające się do 250 cykli na minutę. Podobne rozwiązanie zaprezentowane jest na zdjęciu powyżej. To wykonanie cechuje poziomo ustawiona kaseta na złożone ulotki. Dzięki takiemu rozwiązaniu układ można wyposażyć w stosunkowo pojemną kasetę, mieszczącą od 800 do 1000 sztuk ulotek, której rozmiar „rośnie” w poziomie. Zdecydowanie poprawia to komfort obsługi. Biorąc pod uwagę niedogodności związane z podawaniem i składaniem ulotek o gabarytach większych niż format A4, użytkownicy linii pakujących wyposażonych w składarki skłaniają się do ich wymiany na podajniki złożonych ulotek. Użytkownik wymontował standardową składarkę GUK i w jej miejsce zainstalował podajnik ulotek złożonych z ssawką wykonującą ruch wahadłowy. Wykorzystany został przy tym istniejący system transmisyjny przenoszący ulotki w strefę załadunku do kartonika. Interesującym rozwiązaniem jest tu niemal poziome ułożenie kasety na ulotki. Jej długość, ograniczona w tym przypadku ścianą, pozwala na zmagazynowanie ok. 500 sztuk ulotek. Maszyna z podajnikiem osiąga wydajność do 160 sztuk na minutę. Podsumowując powyższe rozważania można stwierdzić, że: n linie pakujące wdrożone wiele lat temu w przemyśle farmaceutycznym, ze względu na swoje wyposażenie, nie są w stanie zapewnić poprawnego podawania farmaceutycznych ulotek informacyjnych projektowanych wg współczesnych wymagań; n powiększające się rozmiary ulotek wymuszają na producentach leków podjęcie niezbędnych prac modernizacyjnych w liniach pakujących; n z technicznego i eksploatacyjnego punktu widzenia optymalnym rozwiązaniem wydaje się modernizacja użytkowanych kartoniarek poprzez montaż podajników dostosowanych do powiększonych formatów złożonych ulotek.