Producenci tworzyw na ekologicznej ścieżce

6 Sep 2013 09:06

Weź butelkę z PET, napełnij ją piaskiem i załóż nakrętkę. Powtórz to samo z wieloma butelkami, potem ustaw je warstwami jedna na drugiej i połącz ze sobą za pomocą błota i cementu. To nie jest pomysł na zabawę w piaskownicy, ale nowy pomysł na recykling. Dzięki niezwykłemu i ambitnemu pomysłowi rodem z Nigerii butelki są wykorzystywane do budowy domów. Na temat tej –oraz wielu innych – technologii, jakie producenci napojów i ich dostawcy stosują w celu ekologicznego wykorzystania tworzywa PET, będzie mowa podczas targów drinktec 2013 (16-20 września, Monachium) w specjalnej strefie PETpoint. Więcej recyklingu Wiele pomysłów, część z nich bardzo nietypowych, zostało wprowadzonych w życie z myślą o wykorzystaniu zużytych pojemników z PET, by wspomnieć tylko o produkcji dachówek czy wręcz budowaniu całych domów albo szklarni. Projektanci stosują tworzywo PET z odzysku do produkcji modnych torebek, domowych akcesoriów, a nawet dzieł sztuki. Jednak w Europie większość tych tworzyw nadal kończy swój żywot na wysypiskach śmieci albo w spalarniach. Komisarz Europejski ds. Środowiska Janez Potocnik uważa, że jest to: gigantyczna strata wartościowych surowców. To tak, jakbyśmy co roku zostawiali na wysypiskach 12 mln ton ropy naftowej. Takich słów użył on podczas Polytalk, branżowego spotkania producentów tworzyw, które odbyło się we wrześniu 2012 r. Zaledwie 24% pojemników z PET jest poddawanych recyklingowi w Europie, o wiele za mało, jak twierdzi Potocnik. W perspektywie średnioterminowej nie możemy zaakceptować dominacji spalania śmieci nad recyklingiem – dodaje. Zgodnie z badaniami firmy Euromonitor, w 2011 r. na rynki całego świata trafiło 446 mld pojemników z PET z przeznaczeniem na opakowania na napoje. To o ponad 100 mld pojemników więcej (czyli o 30%) niż w 2006 r. Połowa z nich zawierała wodę mineralną, więcej niż 1/4 – gazowane napoje bezalkoholowe. Euromonitor przewiduje, że do 2015 r. całkowity rynek opakowań na napoje zwiększy się do 1,31 tryliona pojemników, z których 42% (500 mld opakowań) będą stanowiły butelki z PET. Dlatego recykling rosnącej ilości opakowań z tworzyw stanie się kluczowy z przyczyn ekologicznych i ekonomicznych. Więcej rPET w branży spożywczej Recykling butelek z PET rozpoczął się w 1977 r. Dokładnie po 30 latach – w 2007 – recyklingowi poddano ok. 3,7 mln ton tych pojemników (takie dane podaje firma badawcza z Indii BizAcumen). Do 2015 ta liczba powinna przekroczyć 12 mln ton. Aż 3/4 opakowań jest odzyskiwanych w regionie Azji i Pacyfiku, gdzie pojemniki są przetwarzane m.in. w popularne bluzy z polaru. Z danych za 2011 r. wynika jednak, że zaledwie 455 tys. ton butelek z PET zostało przetworzonych w 350 tys. ton produktów dopuszczonych do kontaktu z żywnością. Mimo tych kiepskich wyników –a może z ich powodu – wielcy gracze na rynku producentów napojów dążą do uzyskania znacznie wyższych kwot recyklingowych nowo produkowanych pojemników. Poprzeczkę ustawiono bardzo wysoko: do 2020 r. aż 60% opakowań z PET ma być poddawanych recyklingowi, a spośród nich 1/4 miałaby być wykorzystana do produkcji nowych pojemników na artykuły spożywcze. Producenci maszyn biorą te liczby pod uwagę, przekonuje dr Thomas Friedländer z firmy Krones AG: Choć dzisiaj znacząca część odzyskanych tworzyw PET jest przetwarzana w rPET nienadający się do kontaktu z żywnością – w szczególności w Chinach wykorzystuje się je do produkcji włókien tekstylnych i innych artykułów codziennego użytku – obecny trend zmierza wyraźnie w kierunku ponownego wykorzystania tego cennego materiału w przemyśle spożywczym. W efekcie dostrzegamy w globalnej skali dynamiczny rozwój procesów recyklingu PET umożliwiających uzyskanie recyklatu do zastosowań spożywczych. Wielki potencjał biotworzyw A może to wielka szansa dla biotworzyw? Instytut Ceresana Research przewidział w niedawnym badaniu, że światowy rynek biotworzyw będzie się rozwijał w tempie blisko 18% rocznie. W 2018 r. ich globalna sprzedaż powinna przekroczyć poziom 2,8 mld dolarów: opakowania wykonane z surowców odnawialnych, takich jak polikwas mlekowy (PLA) oraz PET ze źródeł roślinnych, są wysoce popularne ze względu na ich lepszy bilans ekologiczny w porównaniu z tworzywami produkowanymi z ropy naftowej. Problem leży w tym, że do produkcji biotworzyw są wykorzystywane surowce rolne, z których korzysta również przemysł spożywczy, co powoduje poważny konflikt etyczny wynikający z niedożywienia znacznej części populacji świata. Możliwym rozwiązaniem jest wykorzystanie odpadów jako materiału bazowego lub stworzenie zintegrowanych procesów recyklingu, w których pojemniki z biotworzyw są ponownie wykorzystywane do pakowania żywności. Butelki z roślin Niedawno koncern PepsiCo zaprezentował butelkę wykonaną w całości z materiałów roślinnych takich jak proso rózgowate (gatunek trawy), kora sosny czy łupiny kukurydzy. Butelka jest w pełni recyklowalna. Z kolei PlantBottle Coca-Coli zawiera obecnie 14% odzyskiwalnych materiałów uprawowych oraz 35% zrecyklowanych tworzyw. Celem tej firmy także jest stworzenie butelek wykonanych całkowicie z materiałów pochodzących z upraw, które nadają się do pełnego recyklingu. W przypadku produkcji biotworzyw istnieje szansa na wykorzystanie w przyszłości do ich produkcji m.in. odpadów kukurydzianych, a także skórek pomarańczy czy obierek ziemniaków, plew pszenicy i trzciny cukrowej. W procesach produkcji i recyklingu „biologiczny” PET zachowuje się identycznie jak standardowy. Może być również produkowany z użyciem dostępnych maszyn oraz połączony z istniejącymi procesami recyklingu. PEF zamiast PET? Wytwarzanie butelek opartych w 100% na materiałach roślinnych jest obecnie możliwe dzięki tworzywu o nazwie PEF (poly-ethylene-furanoate), uzyskiwanemu w procesie technologicznym YXY opracowanym przez holenderską firmę Avantium. Jego wielką zaletą jest fakt, że do wyprodukowania tworzywa można wykorzystać każdy materiał źródłowy zawierający węglowodany. Porozumienie między Coca-Colą i firmą Danone pozwoli na masową produkcję w przyszłości butelek z PEF. Cechy użytkowe, w połączeniu z niewielką masą i doskonałymi własnościami barierowymi, mogą uczynić z PEF rozsądną alternatywę dla PET. Zgodnie z raportem Copernicus Institute, PEF zostawia o 50-60% mniejszy ślad węglowy od PET wykonanego z surowców nieodnawialnych. Na podstawie informacji organizatorów targów drinktec opracował TK