Segment słodyczy i wyrobów piekarniczych stanowi doskonały przykład na to, jak ważne dla konsumentów podejmujących decyzje przy półce sklepowej są opakowania. Trudno znaleźć drugą branżę, która tak bardzo opiera swój sukces na sprzedaży sezonowej, a tym samym właśnie na opakowaniach. Zaś okazji, by zaoferować atrakcyjne produkty w specjalnych, okolicznościowych edycjach nie brakuje: Dzień Matki, Walentynki, Wielkanoc, Boże Narodzenie czy Halloween.
Z roku na rok właściciele znaków towarowych i producenci opakowań prześcigają się w oferowaniu coraz to nowych pomysłów na produkty, smaki i wzory, wszystkie dopasowane do oczekiwań konsumentów. Bo przecież różnorodność jest tym, co łasuchy lubią najbardziej. Wypuszczanie na rynek nowych i innowacyjnych produktów to jeden z kluczowych warunków odniesienia sukcesu w tej branży.
Różnorodność warunkiem sukcesu
Doskonale zdaje sobie z tego sprawę niemiecki producent czekolady, firma Ritter Sport. Miłośnicy czekolady przypominają w dużym stopniu koneserów wina. Sposób, w jaki postrzegają smaki, zmienia się i dojrzewa z upływem czasu. Wiedząc o tym musimy zagwarantować, by nasze produkty nie zatraciły swojej atrakcyjności, i oferować konsumentom szeroką gamę odczuć smakowych. Ostatecznie to barwna różnorodność stanowi esencję naszej marki – podkreśla dyrektor zarządzający i menedżer ds. łańcucha dostaw w firmie Ritter Sport Asmus Wolff.
Sztuka łączenia smaków (tzw. food pairing) to nowy trend podbijający branżę słodyczy, który oznacza takie łączenie różnych składników – dla przykładu czekolady z zieloną herbatą matcha i żurawiną – by zapewnić smakującemu je konsumentowi multisensoryczne wrażenia smakowe. Rozmaite wariacje tekstur i dodatków stosowanych w słodyczach i ciastkach, w połączeniu z różnorodnymi rodzajami i formatami opakowań, skutkują większym urozmaiceniem produktów na sklepowych półkach, ale również znaczniejszym stopniem skomplikowania procesów ich produkcji. To wszystko sprawia, że zarówno producenci słodyczy i ciastek, jak i poświęconych im opakowań muszą potrafić przewidywać potrzeby konsumentów oraz wdrażać je na etapach planowania i realizacji zleceń.
Responsywny i adaptywny
Aby to osiągnąć, konieczny jest dostęp do najnowocześniejszych technologii oraz wyposażenia, które spełniają potrzeby „inteligentnej produkcji”. Na nadchodzących targach interpack (7-13 maja 2020, Düsseldorf) ponad 1 tys. wystawców zaprezentuje nowe rozwiązania opracowane przez branżę specjalnie z myślą o tym celu. Targowi goście będą mogli zapoznać się z ofertą dla branży słodyczy i ciastek w nowej hali nr 1 zlokalizowanej tuż obok nowego południowego wejścia do Messe Düsseldorf oraz w halach 3. i 4., w których poznają najnowsze trendy obowiązujące w tym sektorze przemysłu.
Wzrostowi różnorodności produktów towarzyszy skracanie ich cyklu życiowego oraz ograniczanie wielkości nakładów. Wskutek tego od maszyn i całych zakładów produkcyjnych wymaga się dzisiaj większej responsywności i elastyczności. Oczekuje się zwłaszcza maksymalnego skracania czasów narządu do nowych zleceń oraz prostoty przy wymianie produktów, ilości i formatów na liniach produkcyjnych; wszystko to w połączeniu z wykorzystaniem technologii modułowych, dzięki którym linie produkcyjne i pakujące można łączyć i rozszerzać w miarę potrzeby.
Poprawa wydajności produkcji
Theegarten-Pactec, firma specjalizująca się w produkcji maszyn pakujących, zaprezentuje na targach interpack 2020 zupełnie nowe rozwiązanie. Nasza nowa maszyna pakująca mieści w sobie 10 różnych typów opakowań i ustanawia nowy standard w obszarze opakowań jednostkowych – przekonuje Steffen Hamelmann, dyrektor ds. marketingu i PR w Theegarten-Pactec. – Zmiana określonych modułów dla potrzeb każdego typu opakowania jest prosta, co pozwala maszynie szybko przełączać się między różnymi rodzajami złamywania. Co więcej, nowo opracowane urządzenie znacząco podnosi maksymalną wydajność: z ok. 1200 zapakowanych produktów do 1800 artykułów na minutę – w zależności od wielkości produktu oraz rodzaju opakowania.
Ten światowy lider w segmencie opakowań jednostkowych dla małych wyrobów cukierniczych zapowiada, że w trakcie targów interpack 2020 wkroczy w nowy dla siebie obszar, prezentując rozwiązanie dla opakowań zbiorczych. W przeszłości wysoka wydajność maszyn do ich produkcji często powodowała problemy związane z obsługą (występujące na styku z pakowaniem produktów jednostkowych). Nowe rozwiązanie zostało zaprojektowane tak, by można je było bezpośrednio włączyć do systemów opakowań jednostkowych Theegarten-Pactec, co w efekcie ma doprowadzić do zwiększenia wydajności całego systemu opakowań jednostkowych i zbiorczych.
Ralf Schäffer, szef dystrybucji oraz członek zarządu w firmie Sollich KG, będącej producentem specjalistycznych maszyn przeznaczonych dla branży cukierniczej, doskonale zdaje sobie sprawę z wyzwań, które wynikają z popytu klientów na bardziej zróżnicowane produkty. Duża różnorodność słodyczy oznacza, że maszyny nie są w praktyce zdolne pakować ich na masową skalę. Przy zwiększonym poziomie automatyzacji oraz szybko postępujących zmianach wyzwaniem jest utrzymanie elastyczności – wyjaśnia Ralf Schäffer. Rodzinne przedsiębiorstwo Sollich wsłuchuje się w oczekiwania klientów oraz bierze pod uwagę wymogi określonych produktów; skutkiem tego bywa całkowita zmiana projektów. Przy tym firma nie może zapominać o krótkich terminach realizacji zleceń.
Rynek maszyn cukierniczych
Segment maszyn cukierniczych charakteryzuje się wysoką specjalizacją oraz wysokim poziomem know-how związanego z procesami. W tym sektorze stosunkowo często dochodzi do znacznych fluktuacji na rynkach międzynarodowych, ponieważ jest on w silnym stopniu uzależniony od dużych projektów. W 2018 r. całkowita wartość maszyn cukierniczych na światowych rynkach sięgnęła poziomu 972 mln euro – wynika z danych opublikowanych przez VDMA. Niemieccy producenci zajmują czołowe miejsce w eksporcie z 35% udziałem rynkowym. Kolejne miejsca zajmują Niderlandy (16%) oraz Włochy (14%).
Począwszy od 2016 r. niemieccy producenci maszyn cukierniczych obserwują znaczący wzrost poziomu dostaw do Afryki oraz do krajów Środkowego Wschodu.
Globalizacja następująca w tych regionach doprowadziła do wzrostu znaczenia opakowań ochronnych dla produktów cukierniczych z wyższej półki. Te zaś należy dopasować do specyficznych potrzeb wynikających z lokalnych, na ogół dość wymagających warunków klimatycznych. Dlatego poza samym wyglądem opakowania w obszarach tych dużą wagę przykłada się do hermetycznie zamykanych opakowań, które zapewniają optymalną ochronę produktu. Obecnie firmy takie jak Theegarten-Pactec ciężko pracują nad tym, by w przyszłości wystarczający poziom ochrony produktów w klimacie tropikalnym zapewniały również inne – poza plastikowymi workami – i atrakcyjne rodzaje opakowań.
Ochrona i higiena
Jednym z tematów, które pozostają kluczowe dla branży słodyczy oraz wypieków, jest zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków produkcji. Higieniczność procesów pakowania staje się głównym czyn-
nikiem branym pod uwagę przy projektowaniu maszyn i wyposażenia, obok bezawaryjności oraz zgodności z międzynarodowymi standardami i przepisami. Z tej przyczyny producenci maszyn pakujących unikają naroży i wgłębień, w których mogą gromadzić się resztki produktów, mikroorganizmy oraz brud. Takie wzornictwo zmniejsza koszty i wysiłek poświęcane na czyszczenie, skraca przestoje oraz minimalizuje ilość odpadów materiałowych. Dodatkowo pozwala na zwiększenie wydajności zakładu produkcyjnego. Takie procedury, znane jako CIP (Cleaning in Place), zyskały w ostatnich latach na popularności. Specjalne czujniki CIP ostrzegają użytkowników, gdy maszyna wymaga czyszczenia. W ten sposób możliwe jest uniknięcie niepotrzebnych, prowadzonych na szeroką skalę procesów czyszczących, co oszczędza wodę, zużycie środków myjących i energii – a w efekcie, co oczywiste, związane z tym koszty.
Zachowanie restrykcyjnej higieny ma szczególne znaczenie w przypadku wypiekanych produktów. Ma to związek z faktem, że wypieki – w szczególności chleb – zapewniają doskonałe warunki do rozwoju pleśni. Jej pojawienie się świadczy o tym, że skażeniu uległ już gotowy produkt, ponieważ wypieki opuszczające piec piekarniczy są zawsze sterylne.
Wydłużenie przydatności wypieków do spożycia jest możliwe dzięki stosowaniu specjalnych procedur oraz odpowiednich opakowań; chleb pakowany w warunkach przemysłowych jest w stanie – w zależności od jego rodzaju – zachować nawet 3-tygodniową przydatność do spożycia. W przypadku małych produktów piekarniczych, takich jak wstępnie wypieczone bułki przeznaczone do odgrzania w piekarniku, przemysłowe piekarnie stosują opakowania z atmosferą modyfikowaną, dzięki której wydłużają ich trwałość. W tym procesie tlen zawarty w opakowaniu jest zastępowany gazami beztlenowymi.
Inną często stosowaną procedurą jest pasteryzacja. Wymaga ona utrzymywania stałej temperatury pieczenia na poziomie 75 stopni Celsjusza przez określony czas. W tej procedurze na ogół wykorzystuje się standardowe worki polietylenowe z zamknięciami typu clip. Takie zamknięcie zapobiega powstawaniu w opakowaniu zbyt wysokiego ciśnienia, co mogłoby skutkować pęcznieniem worków w trakcie pasteryzacji. Jego kolejną zaletą jest łatwość otwierania i ponownego zamykania opakowania.
W przyszłości kwestie bezpieczeństwa żywności zyskają dodatkowe znaczenie z uwagi na nieustanny rozwój globalizacji, wzrost poziomu skomplikowania łańcuchów wartości oraz zmianę zwyczajów konsumenckich. Dodatkowym czynnikiem będą zmiany klimatu, szczególnie w obszarach, w których wysokie temperatury mogą negatywnie wpłynąć na procesy produkcji, przechowywania i dystrybucji żywności. Z tego powodu na producentach i przetwórcach żywności spoczywa jeszcze większa odpowiedzialność za produkcję bezpiecznych i zrównoważonych artykułów spożywczych.
Dzięki cyfryzacji i automatyzacji maszyny piekarnicze zyskują na wydajności oraz elastyczności w adaptowaniu się do rosnącego spożycia wypieków i przekąsek na wynos. Ich globalna produkcja rośnie na skutek zmieniających się zwyczajów zakupowych i konsumenckich oraz wzrostu znaczenia opakowań jednoporcjowych (single portion). Z danych opublikowanych przez VDMA – stowarzyszenie firm z branży inżynierii mechanicznej w UE – wynika, że ten sektor (z uwzględnieniem nieelektrycznych maszyn piekarniczych) wyeksportował w 2018 r. urządzenia za ponad 2,7 mld euro. Największym producentem i eksporterem takich maszyn – w tym maszyn do produkcji makaronu – są Włochy z udziałem 31%. Niemieccy producenci zajmują miejsce drugie (11%), zaś Niderlandy zamykają podium z udziałem 7%.
Zrównoważone rozwiązania
Jednym z głównych wyzwań, na których obecnie koncentrują się uczestnicy rynku, są zrównoważone procesy produkcyjne oraz ekologiczne opakowania na słodycze i wypieki. W świetle postępującego efektu cieplarnianego oraz z uwagi na spodziewany wzrost liczby ludności do prawie 10 mld w 2050 r. niezbędne są nowe rozwiązania; jak pokaże interpack 2020, są one już dostępne.
Przykładowo gama produktów globalnej grupy Bühler obejmuje przemysłowe rozwiązanie do mielenia. Dzięki przenośnikowi rurowemu TUBO, zintegrowanemu systemowi do mielenia oraz modułowym systemom podajników, Mill E3 oszczędza 30% powierzchni i 10% energii – a mimo to zwiększa przychód o kilka procent. Nowe piece piekarnicze, takie jak Franz Haas SWAKT-Eco przeznaczone do produkcji wafli, pozwalają zmniejszyć zużycie gazów o 30% i emisje CO2 o 90%.
W trakcie zorganizowanych przez siebie w 2019 r. Dni Networkingu firma Bühler – jako jedna z nielicznych – była w stanie dostarczyć dowody, że sektor, w którym działa, jest gotowy na przyjęcie odpowiedzialności za środowisko i stanie się częścią zrównoważonego świata, w którym odpady spożywcze i straty są ograniczone do minimum. Dyrektor techniczny Ian Roberts mówi o tym jasno: Musimy radykalnie zmienić nasze przyzwyczajenia jako branża, jako firma i jako jednostki. To dlatego przedsiębiorstwo zdecydowało się na rozszerzenie swoich działań na rzecz GOZ o kwestie zużycia wody: nowa generacja rozwiązań procesowych Bühler ma być aż o 50% bardziej oszczędna w tym zakresie. Co to oznacza w praktyce? Zużycie o 50% mniej energii, 50% mniej wody oraz generowanie 50% mniej odpadów.
Z takimi dążeniami Bühler staje się wzorcowym przedstawicielem sektora artykułów cukierniczych i wypieków. Jeśli chcemy osiągać globalne cele klimatyczne, musimy stosować podobnie ekologiczne rozwiązania. To zaś wymaga od nas wykorzystania technologii cyfrowych na większą skalę i formowania udanego partnerstwa z klientami, dostawcami oraz start-upami.
Melanie Streich
Tłumaczenie: TK
Alfa-Print Sp. z o.o.
ul. Świętokrzyska 14A
00-050 Warszawa
