Spalanie zużytych opakowań z odzyskiem energii

15 May 2011 20:05

W krajach europejskich poważnym i coraz większym problemem jest wzrastające obciążenie środowiska naturalnego różnymi rodzajami odpadów przemysłowych i komunalnych, w tym też odpadów z zużytych opakowań. Jest to dosyć aktualny problem także w Polsce, gdzie stale wzrasta i trafia na wysypiska duża ilość odpadów ze zużytych opakowań. Spalanie z odzyskiem energii to obok ponownego przetwórstwa podstawowa metoda utylizacji odpadów komunalnych [1]. Ale budowa spalarni budzi czasem wiele kontrowersji i emocji oraz silne opory niektórych organizacji ekologicznych, a także ludności obawiającej się powodowania przez spalarnie zanieczyszczeń powietrza. Ludność i organizacje samorządowe sprzeciwiały się lokalizacji spalarni w pobliżu osiedli mieszkaniowych. Spowodowało to w efekcie konieczność wypracowania nowej, zmodyfikowanej metody rozwiązania problemu, opartej na zasadzie, że spalaniu poddawane powinny być tylko odpady uprzednio poselekcjonowane, nie zawierające szkła, metali i innych materiałów nadających się do ponownego przetwórstwa. Spalanie powinno być przeprowadzane z odzyskiem energii i nie powodować szkodliwych emisji. Spalać powinno się tylko odpady przesegregowane, ponieważ niektóre z nich, np. wyroby z polichlorku winylu (PVC) lub wyroby zawierające związki chloru albo inne toksyczne chemikalia, a także odpady zawierające ołów lub rtęć powodują w trakcie spalania silnie toksyczne emisje. Nieefektywne jest też spalanie świeżych odpadów pochodzenia roślinnego z uwagi na dużą zawartość wody, której odparowanie obniża wydajność energetyczną spalarni. Bardzo dobre wyniki daje natomiast spalanie poliolefin. Nie powoduje ono powstawania żadnych szkodliwych emisji, a tworzywa te mają stosunkowo wysoką wartość opałową. Uzyskiwana w spalarni energia cieplna umożliwia ogrzewanie mieszkań. Zastosowany system oczyszczania spalin powoduje prawie całkowite wyeliminowanie szkodliwych emisji. Powstałe podczas procesu spalania odpady finalne (popioły, żużle) stanowią tylko około 2% masy spalonych odpadów. Budowa spalarni jest szczególnie celowa w wielkich aglomeracjach miejskich, gromadzących duże ilości odpadów komunalnych [2]. Spalanie śmieci wydaje się obecnie jednym z najmniej szkodliwych ekologicznie rozwiązań, a uzyskiwana energia wykorzystywana jest czasem do ogrzewania budynków. Pomimo szybkiego rozwoju systemu spalania odpadów z odzyskiem energii i rozwoju stosowanych technologii spalania oraz oczyszczania spalin, jest to jednak nadal problem kontrowersyjny. Zarówno budowa, jak też i eksploatacja nowoczesnych, spełniających wymagania ekologiczne, spalarni jest bardzo kosztowna i wymaga dużych nakładów finansowych. Z drugiej jednak strony rosnąca z roku na rok ilość odpadów, a także koszty eksploatacji wysypisk, ich przeładowanie i stan techniczny oraz ograniczone możliwości ponownego przetwórstwa odpadów zmuszają do wdrażania także innych rozwiązań. Pamiętać jednak należy o tym, że system spalania odpadów spełniać musi określone w dyrektywach Unii Europejskiej wymagania ekologiczne. Spalania zużytych opakowań z odzyskiem energii nie należy traktować jako rozwiązania alternatywnego w stosunku do ponownego przetwórstwa. Obie te metody powinny być równolegle rozwijane, a to, która z nich będzie stosowana zależeć powinno od rodzaju utylizowanych odpadów. Do zalet spalania z odzyskiem energii zaliczyć należy radykalność tej metody. Stosunkowo duża wydajność procesu spalania powoduje, że jest on w niektórych przypadkach jedynym efektywnym rozwiązaniem problemu utylizacji narastających w coraz szybszym tempie ilości odpadów. Dobre efekty ekonomiczne daje najczęściej spalanie zużytych opakowań z papieru, tektury i wielu tworzyw sztucznych. Wymienione rodzaje zużytych opakowań nadają się też wprawdzie do ponownego przetwórstwa, ale zaobserwować można czasem trudności z racjonalnym wykorzystaniem uzyskanych, w wyniku tego przetwórstwa, surowców wtórnych. Oczywiście nie należy spalać zużytych opakowań, które mogą być w sposób efektywny wykorzystane jako surowiec wtórny. Spalanie zużytych opakowań z tworzyw sztucznych nie wymaga najczęściej tak starannej selekcji, jaka konieczna jest często w przypadku recyklingu materiałowego. Dalsze zalety omawianej metody to możliwość efektywnego wykorzystania energii ze spalanych odpadów i relatywnie małe, np. w porównaniu z deponowaniem na wysypiskach, obciążenie środowiska. Jako wady spalania z odzyskiem energii wymienić można: n stosunkowo niską wartość opałową większości odpadów komunalnych. n konieczność stałego monitoringu spalin oraz brak dokładnych metod pomiaru toksycznych emisji i wysoki koszt ich badania, n zagrożenia ekologiczne mogące powstać w wyniku odstępstw od wymaganego reżimu spalania. Poważną wadą jest też wysoki koszt budowy i eksploatacji spalarni. Tańszym rozwiązaniem, nie wymagającym kapitałochłonnych inwestycji jest spalanie odpadów w piecach cementowni. Metoda ta jest stosowana w Polsce, ale dotychczas prawie nie wykorzystuje się jej do spalania zużytych opakowań. Brak jeszcze czasem w tej dziedzinie pozytywnych doświadczeń eksploatacyjnych, co stanowi poważną barierę przy podejmowaniu decyzji o ich zastosowaniu. Metody te budzą duże zainteresowanie, a jednocześnie są przedmiotem kontrowersyjnych ocen. Zwraca się głównie uwagę na koszty inwestycyjne i eksploatacyjne, wyższe od kosztów termicznej utylizacji przy zastosowaniu tradycyjnych rozwiązań. Spalanie zużytych opakowań ma jednak na ogół pozytywny wpływ na ochronę środowiska. Literatura [1] Żakowska H., Nowakowski K., Grochowska M.: Odpady opakowaniowe jako źródło energii. Opakowanie Nr 11/2008. [2] Pająk T.: W Polsce muszą powstać spalarnie odpadów. www.gazeta.pl, 11 lipca 2008 r. Stefan Jakowski Centralny Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Opakowań