Trend Safari na zielono

17 Nov 2023 12:13

3 października w Warszawie, w obecności licznie zgromadzonych przedstawicieli branży, odbyła się kolejna konferencja z cyklu Trend Safari organizowanego przez Polski Związek Przemysłu Kosmetycznego, tym razem poświęcona tematyce ekologii w opakowalnictwie. Dyskutowano o zbliżających się zmianach w przepisach prawnych, które wprowadzą restrykcyjne wymogi dotyczące opakowań kosmetyków.

Polski Związek Przemysłu Kosmetycznego aktywnie śledzi branżowe trendy oraz krzewi fachową wiedzę dzięki wsparciu specjalistów i analizie danych i raportów. Staramy się prowadzić dialog z możliwie szeroką grupą ekspertów – od zespołów technicznych po marketingowców. Dzień po dniu nakładamy tę wiedzę na projektowane zmiany prawne i sprawdzamy, co razem mogą oznaczać dla sektora kosmetycznego – tłumaczy Aleksandra Lau, menedżerka ds. PR w PZPK. Tym razem Związek pochylił się nad problematyką wymagań, jakie przed branżą kosmetyczną stawia treść rozporządzenia Komisji Europejskiej dotyczącego opakowań i gospodarowania odpadami opakowaniowymi (Packaging and Packaging Waste Regulation – PPWR). Do udziału w konferencji Związek zaprosił przedstawicieli firm kosmetycznych i opakowaniowych oraz ekspertów środowiskowych, specjalistów z działów nadzoru i R&D, brand managerów, marketingowców, projektantów oraz wszystkich przedstawicieli łańcucha wartości opakowań i produktów.

Bogaty program konferencji – dla każdego coś ciekawego

W agendzie wydarzenia znalazły się bloki tematyczne angażujące ekspertów różnych dziedzin. W pierwszym z nich, poświęconym obecnej sytuacji na rynku opakowań kosmetycznych, prelegenci reprezentujący PZPK, REKOPOL Organizację Odzysku Opakowań oraz firmy członkowskie tłumaczyli potrzebę systemowych zmian w projektowaniu opakowań kosmetyków, prezentowali wymogi, jakie stawia opakowaniom rozporządzenie PPWR, oraz przedstawili pierwszy w Polsce raport przydatności opakowań kosmetycznych do recyklingu zatytułowa-ny „Mapa recyklowalności opakowań kosmetyków”.

W drugiej części konferencji eksperci sektora kosmetycznego, wykładowcy ASP, projektanci i praktycy z firm kosmetycznych dyskutowali na temat ekoprojektowania opakowań kosmetyków zgodnie z wymogami Zielonego Ładu oraz zastanawiali się, czy zrównoważone opakowanie ma szansę spodobać się klientom i w swej nowej formie pozostać skutecznym narzędziem sprzedaży.

Kierunek właściwy, ale droga wyboista

Za wstęp do konferencji posłużyła wypowiedź europosłanki Róży Thun z partii Polska 2050 Szymona Hołowni, która angażuje się w prace nad rozporządzeniem PPWR z ramienia grupy politycznej Renew Europe. Jej refleksja dotyczyła zderzenia branży kosmetycznej – i jej kolorowych, atrakcyjnych opakowań o wysokim poziomie uszlachetnień – z potrzebami środowiska i koncepcją „mniej znaczy więcej”, którą odzwierciedlają zapisy w PPWR. Nie chcemy, abyście rezygnowali Państwo z przewag konkurencyjnych czy wyróżniania marek – bo konkurujące o klienta produkty nie mogą być identyczne – ale abyście szukali sposobów na ograniczenie ilości odpadów. Uczmy konsumentów, że nadmiar jest zły, a prościej i mniej to również bardziej ekologicznie – zachęcała słuchaczy podkreślając, że to na nich spoczywa ogromna odpowiedzialność za przysz- łość naszej planety.

Po europosłance głos zabrała dr inż. Ewa Starzyk z Polskiego Związku Przemysłu Kosmetycznego z prelekcją „Minimalne, możliwe do recyklingu, z recyklatem, czyli opakowanie zgodnie z PPWR”. Jej wystąpienie było zwięzłym i faktograficznym przeglądem kluczowych kwestii związanych z rozporządzeniem PPWR, począwszy od rysu historycznego i oceny dotychczasowej skuteczności przepisów i przyczyn, dla których nie udało się osiągnąć celów zapisanych w dyrektywie w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych z 1994 i jej rewizji z lat 2008 i 2014. Jak podkreślała, to skutek niewłaściwego dopasowania podmiotów do odpowiedzialności za realizację „zielonych” zobowiązań. Dlatego obecnie wszystkie europejskie raporty wskazują, że przepisy nie działają, ilość odpadów i surowców opakowaniowych rośnie, tak samo jak opakowań nienadających się do recyklingu – tłumaczyła prelegentka.

Następnie przeszła do opisu wymagań, jakie stawia przed opakowaniami rozporządzenie PPWR. Musimy zdawać sobie sprawę, że dostosowanie niektórych rodzajów opakowań kosmetycznych do wymogów rozporządzenia będzie trudne, a innych wręcz niemożliwe – podkreśliła. Jako przykład podała wymóg minimalizacji opakowań pod względem masy i objętości nieuwzględniający funkcji prezentacji produktu spełnianej przez opakowanie, która z perspektywy branży, komunikacji i sprzedaży jest często kluczowa. Oznacza to, że prezentacja nie ma znaczenia dla uzasadnienia określonej konstrukcji i projektu opakowania. W zamyśle regulatora ma być minimalnie, a niekoniecznie efektownie – tłumaczyła Ewa Starzyk.

Jej zdaniem PPWR nie jest idealnym rozwiązaniem: brakuje w nim wielu elementów niewpływających negatywnie na środowisko, ale ułatwiających życie branży kosmetycznej; nie zapewnia pełnej harmonizacji rynku w całej UE; nie uwzględnia recyklingu chemicznego, bez którego cele użycia recyklatów mogą być trudne do zrealizowania; wreszcie przelicza zawartość recyklatów na jednostkę opakowania, a nie kategorię produktów. Dostrzegamy w tym prawie szereg ryzyk dla naszej branży, związanych z forsowaną standaryzacją opakowań, niewykonalnością niektórych rozwiązań, utratą części funkcjonalności opakowań i produktów, problemem z akceptacją przez klientów i fragmentacją rynku Unii Europejskiej. Mimo to wyraźnie zadeklarowała: BRANŻA KOSMETYCZNA ZDECYDOWANIE POPIERA WSZYSTKIE CELE ZIELONEGO ŁADU, PPWR i ROP!

Potrzebujemy wyłącznie racjonalnej ramy prawnej, nie odrzucając PPWR, a jedynie definiując szereg ryzyk i zagrożeń, które wynikają z zawartych w nim przepisów.

Nowy raport o recyklingu opakowań kosmetycznych

Podczas konferencji miała miejsce premiera raportu poświęconego przydatności opakowań kosmetyków do recyklingu, który zaprezentowali Jakub Tyczkowski i Magda Biernat z REKOPOL Organizacji Odzysku Opakowań oraz Magdalena Turowska z Polskiego Związku Przemysłu Kosmetycznego. Raport powstał z myślą o sprawdzeniu i określeniu sposobów poprawy recyklingu opakowań powszechnie stosowa- nych w branży kosmetycznej. Jego celem było również sformułowanie rekomendacji dotyczących ekoprojektowania pod kątem sortowania i odzysku opakowań produktów kosmetycznych oraz identyfikacja tzw. quick wins, czyli przypadków, w których niewielka lub precyzyjnie określona zmiana opakowania może prowadzić do znaczącej poprawy możliwości jego recyklingu.

Raport nie jest analizą wpływu środowiskowego opakowań i oceny ich cyklu życia, bowiem koncentruje się na potencjale sortowania i recyklingu opakowań – tłumaczyła Magdalena Turowska. W ramach części badawczej przeprowadzono szereg analiz i ocen wybranych, reprezentatywnych dla branży kategorii opakowań produktów kosmetycznych pod kątem ich przydatności do recyklingu. Obejmowały one konsultacje ze zbierającymi, sortowniami i recyklerami oraz testy wybranych opakowań w laboratoriach, sortowniach i zakładach recyklingu (głównie pod kątem rozpoznawalności materiału, obecności we wsadzie do procesu, wpływie na proces recyklingu danej struktury). Część badawcza przyniosła nowe wnioski dotyczące zachowania opakowań po produktach kosmetycznych w procesie zagospodarowania odpadów na różnych jego etapach. Pokazała wstępne dane, ile jest opakowań po produktach kosmetycznych w poszczególnych strumieniach odpadów komunalnych. Dostarczyła nowych informacji na temat projektowania opakowań dla recyklingu – jakie elementy opakowań kosmetyków mogą stanowić barierę dla recyklingu i jakie działania zastosować, aby zwiększyć przydatność tych opakowań do recyklingu. To pierwsza tego typu analiza branżowa wykonana i udostępniona szeroko na polskim rynku. Raport jest dostępny bezpłatnie na stronie internetowej www.kosmetyczni.pl.

Pierwszy blok konferencji zakończyła prezentacja firm członkowskich PZPK zatytułowana: „Dobre praktyki są dostępne już dziś: projektowanie zrównoważonych opakowań”, których przedstawiciele pochwalili się obecnie realizowanymi działaniami przyjaznymi dla środowiska i ochrony zasobów.

Jak odchudzić opakowania, ale zachować ich atrakcyjność

Drugi blok tematyczny konferencji, poświęcony ekoprojektowaniu opakowań przyszłości, rozpoczęła prelekcja Victora Frontere, przedstawiciela SPICE – Sustainable Packaging Initiative for CosmEthics, inicjatywy zapoczątkowanej w 2018 r. przez firmy L'Oréal i Quantis, która rozrosła się do blisko 30 globalnych marek kosmetycznych i organizacji w całym łańcuchu wartości opakowań. Członkowie SPICE wspólnie współtworzą metodologie i narzędzia ułatwiające projektowanie i wdrażanie zrównoważonych opakowań kosmetyków. SPICE umożliwia sektorowi kosmetycznemu poczynienie znaczących postępów w trzech kluczowych obszarach: kierowaniu rozwojem zrównoważonej polityki opakowaniowej w oparciu o metodologię opartą na nauce; wspieraniu innowacji w zakresie opakowań dzięki obiektywnym kryteriom ekoprojektowania oraz zapewnianiu konsumentom przejrzystości w zakresie ekologiczności opakowań. SPICE oferuje swym członkom kompleksową i naukową metodę obliczania śladu ekologicznego ich opakowań; dostęp do studiów przypadków; przyjazne w użytkowaniu narzędzia ekoprojektowania oraz wielowskaźnikową i sektorową bazę danych środowiskowych.

Małgorzata Greszta z Polskiego Paktu Plastikowego skoncentrowała się na temacie: „Zasada 3R w praktyce projektowania opakowań – najlepsze praktyki i narzędzia PPP”. Ambicją Polskiego Paktu Plastikowego – międzysektorowej inicjatywy stawiającej sobie za cel zmianę obecnego modelu wykorzystywania tworzyw sztucznych – jest wdrożenie na masową skalę hierarchii postępowania z odpadami opartej na zasadzie 3R: Reduce (zapobieganie powstawaniu odpadów); Reuse (ponowne użycie tego, co da się wykorzystać) oraz Recycle (przygotowanie do recyklingu).

W trakcie najbardziej efektownej prezentacji dnia Maciej Konopka, profesor ASP oraz wspólnik i dyrektor kreatywny agencji BRANDY DESIGN, na wybranych przykładach „z życia wziętych” odniósł się do wątpliwości, czy zrównoważone opakowania przyszłości mają szansę zachęcić użytkowników do kupna. W serii slajdów prezentujących przykłady pomysłowych opakowań dowiódł, że u podstaw każdego dobrego opakowania leżą interesujący projekt i atrakcyjna kreacja i że pudełko nie musi ociekać lakierem i kolorem, by przyciągnąć uwagę kupujących.

Konferencję zakończyła debata z udziałem zaproszonych gości prezentujących różne perspektywy podejścia do opakowań kosmetycznych: Małgorzatą Gresztą z PPP jako przedstawicielką ekologów; prof. Maciejem Konopką (perspektywa sztuki i komunikacji); Agnieszką Plecner z Forum Konsumentów (perspektywa kupujących); Magdaleną Sulek-Domańską z Global Cosmed Group (perspektywa producentów kosmetyków) oraz TBC (perspektywa producenta opakowań).

Wszyscy uczestnicy debaty zgodzili się, że niezależnie od poglądów na skuteczność i celowość zmian wprowadzanych przez prawodawstwo Unii Europejskiej do sektora opakowań trzeba pogodzić się ze zmianami, w obliczu których stoimy. Z tym, że opakowania będą mniejsze, być może mniej kolorowe i uszlachetnione, ale za to bardziej ekologiczne. Bo klient jest w stanie pogodzić się ze zmianami, jeśli wierzy, że robi coś dobrego dla środowiska.

Tomasz Krawczak