Wybrane specyficzne zastosowania etykiet samoprzylepnych – część II – Ewa Wojciechowska, Stefan Jakucewicz
27 Jan 2014 12:45

Etykiety samoprzylepne mają dużą przewagę nad innymi rodzajami etykiet. Zawdzięczają to możliwości stosowania różnych materiałów oraz wysokiej jakości druku. Ta wysoka jakość druku została wymuszona nie tylko przez żądania konsumentów i producentów etykietowanych towarów, ale także przez stosunkowo wysoką cenę materiału samoprzylepnego. Inaczej mówiąc: jeśli coś jest drogie, to musi odpowiednio wyglądać. Dodatkowo materiały samoprzylepne można zadrukowywać wieloma technikami, co umożliwia osiągnięcie nadruku jak najlepszej jakości. Dzięki możliwości uszlachetniania pozwala to na projektowanie oryginalnych i wyjątkowych etykiet. Możliwość prostej i czystej aplikacji zachęca producentów do używania tego rodzaju etykiet w swej produkcji. Dzięki tym wszystkim cechom etykieta znalazła wszechstronne zastosowanie w wielu sektorach. Etykiety samoprzylepne w branży farmaceutycznej i medycznej Przemysł medyczny i farmaceutyczny obejmuje wiele rodzajów opakowań, dla których konieczne jest znalezienie najodpowiedniejszej etykiety. Leki w zależności od swej postaci są pakowane w różny sposób. Wyróżniamy substancje płynne, stałe i sypkie. Dodatkowo wiele leków musi być bardzo dobrze zabezpieczonych przed czynnikami zewnętrznymi, głównie wilgocią, wysoką i niską temperaturą oraz światłem słonecznym. Farmacja stawia wysokie wymagania nie tylko w odniesieniu do opakowania, ale również do jakości nadruku na opakowaniu. Ważne jest, aby opakowanie chroniło zapakowany produkt oraz przekazywało wszystkie niezbędne informacje o danym produkcie. Często leki mają postać tabletek, które są pakowane w blistry, a następnie w tekturowe pudełeczko z nadrukowanymi wszystkimi informacjami. Jeżeli opakowanie nie ma wszystkich niezbędnych informacji, można je dodatkowo zaopatrzyć w etykietę samoprzylepną z klejem przeznaczonym do powierzchni kartonowych z nadrukiem. Ważnym aspektem podczas doboru opakowania jest jego odporność na sterylizację i warunki przechowywania. Sterylizacja w przemyśle farmaceutycznym jest dokonywana czterema metodami. Pierwsza polega na sterylizacji za pomocą autoklawu z wykorzystaniem pary wodnej w temperaturze 120°C w czasie ok. 20 minut. W kolejnej metodzie wykorzystuje się tlenek etylenu w temperaturze 40-45°C. Czas tej sterylizacji wynosi około 24 godzin. Jednak zanim produkt zostanie oddany do użytku, powinien być odgazowany, co zajmuje kilka dni lub w niektórych przypadkach tydzień. Innym sposobem sterylizacji jest zastosowanie wysokiego napięcia (od 5 do 10 MV) podczas przechodzenia takich produktów przez emiter elektronów. Ostatnim sposobem jest sterylizacja promieniowaniem gamma, zapakowane produkty są napromieniowywane za pomocą płytki z izotopem kobaltu 60. Najtrudniejsze warunki, które najbardziej wpływają na jakość etykiety, to sterylizacja w autoklawie, natomiast wysokie napięcie i promieniowanie gamma nie wpływają na etykiety, a tlenek etylenu wpływa nieznacznie na jakość etykiety. Etykiety zastosowane w takich produktach muszą być odporne na działanie danego środowiska sterylizacji. W produkcji etykiet samoprzylepnych stosowanych w branży farmaceutycznej ważną rolę odgrywa rodzaj użytego kleju. Wśród nich wyróżniamy kleje permanentne, które są najczęściej stosowane w tych produktach. W przypadku etykietowania pojemników LDPE istnieje możliwość migracji kleju przez ścianki opakowania, dlatego stosuje się kleje niemigrujące. Przykładem kleju niemigrującego jest klej firmy UPM Raflatac RP 31 Prus, który nie wnika w etykietowany produkt. Każdy produkt farmaceutyczny powinien być oznaczony w celu łatwiejszej kontroli. Gdy używane są białe papierowe etykiety, system skanujący i kontrolujący działa bez zarzutu. Jeżeli natomiast używane są bezbarwne etykiety foliowe, wykrycie ich jest utrudnione. Dlatego w takich przypadkach znalazł zastosowanie klej luminescencyjny, który naniesiony na bezbarwną etykietę jest przezroczysty i możliwe jest wykrycie takiej etykiety za pomocą skanera luminescencyjnego. Czasami zdarza się, że etykieta musi być usunięta od razu po użyciu produktu lub musi być przemieszczona w inne miejsce, wtedy znajdują zastosowanie kleje usuwalne i zmywalne. W branży medycznej szczególne zastosowanie znalazły etykiety używane do oznaczania torebek z krwią i płynnymi lekami. Nie mogą one wpływać w jakikolwiek sposób na zapakowany produkt, powinny trwale do niego przylegać i być odporne na warunki przechowywania. Torebki do pakowania krwi są produkowane z miękkiego PVC, podczas produkcji są one też etykietowane etykietami z papieru z niemigrującym klejem akrylowym dyspersyjnym. Po napełnieniu worka krwią naklejana jest na niego druga etykieta z informacją o jakości i rodzaju krwi. Etykiety mogą być papierowe i foliowe, wyróżnia je trwały klej akrylowy dyspersyjny o dużej adhezji. Poważny problem sprawia etykietowanie powierzchni o małych średnicach, np. probówek z substancjami do badania lub leków w ampułkach. Poniżej 15 mm dobór odpowiedniego materiału i kleju sprawia duże trudności. Materiał musi być dobrany tak, aby trwale trzymał się danej powierzchni. W przypadku materiałów papierowych duże znaczenie mają sztywność i kierunek włókien, zaś w przypadku materiałów foliowych grubość użytej folii. Złe ułożenie włókien może spowodować odrywanie się etykiety od opakowania mimo zastosowania odpowiedniego i bardzo trwałego kleju. Prawidłowy kierunek jest wtedy, gdy włókna są ułożone prostopadle do krzywizny etykietowania powierzchni. Na zachowanie się etykiety na powierzchni cylindrycznej nie mają wpływu jej gramatura i grubość, ale sztywność. Możliwe jest etykietowanie na trzy sposoby: wzdłuż osi, prostopadle oraz na zakładkę. Najlepsze efekty można uzyskać etykietując na zakładkę. Zastosowanie w przemyśle farmaceutycznym znalazły także etykiety multitac i typu booklet, dzięki którym można przekazać dużo więcej informacji o produkcie. Produkty farmaceutyczne są drogie, dlatego coraz częściej można spotkać się z próbą fałszerstwa tych produktów. Producenci starają się więc używać etykiet z dodatkowymi zabezpieczeniami. Etykiety umożliwiające wykrywanie manipulacji dają pewność, że produkt pozostanie bezpieczny i nienaruszony, a każda próba fałszerstwa pozostawi widoczne ślady. Często stosuje się materiały, które ulegają zniszczeniu podczas próby ich usunięcia. Dodatkowo stosuje się zabezpieczenia w farbie i druku, jak również w postaci hologramu. Etykiety do produktów kosmetycznych Branża kosmetyczna jest jedną z najbardziej wymagających gałęzi przemysłu, zarówno jeśli chodzi o jakość samych produktów kosmetycznych, jak i ich opakowań. Producenci wymagają, aby opakowanie, w które zapakowany jest produkt, było estetyczne i oryginalne oraz odporne na wilgoć i zmiany temperatury, które pojawiają się podczas użytkowania. Dlatego też w etykietowaniu opakowań kosmetycznych wykorzystuje się wiele dostępnych rodzajów materiałów samoprzylepnych, technik drukarskich i metod uszlachetniania druków. Dla producentów kosmetyków ważne są jakość opakowania, jego odporność na czynniki zewnętrzne i ciekawy wygląd przy zachowaniu dobrej ceny. Cenę opakowania można obniżyć dzięki zastosowaniu etykiety typu „No-Label-Look”, która imituje bezpośredni nadruk na opakowaniu, a jest od tej metody znacznie tańsza. Wiele kosmetyków jest bardzo skoncentrowanych, ich opakowania są bardzo małe, a ilość informacji o produkcie jest bardzo duża. W takiej sytuacji doskonałym rozwiązaniem są etykiety typu booklet lub multitac, które z pozoru mają małą powierzchnię do przekazywania informacji, natomiast ich wnętrze może być zadrukowane bądź dołączona jest do nich papierowa etykieta w postaci książeczki. Część produktów kosmetycznych jest pakowana w laminaty foliowe, czego przykładem są chusteczki nasączone płynem. Otwarcie opakowania wiąże się z ekspozycją zapakowanego produktu na czynniki zewnętrzne, które powodują wyschnięcie i zepsucie produktu. Dlatego zastosowanie znalazły tu etykiety typu open – close, które pozwalają wielokrotnie otwierać i zamykać opakowanie bez zmian właściwości zapakowanego produktu. Etykiety o podwyższonej trwałości Etykiety samoprzylepne znalazły zastosowanie nie tylko na produktach, które używane są przez krótki czas, ale także na przedmiotach, z których korzysta się przez wiele lat. Urządzenia AGD i RTV są zaopatrzone w etykiety, które zachowują czytelność i adhezję do danego produktu tak długo, jak długo trwa życie danego urządzenia, czyli kilka lub nawet kilkanaście lat. Ich celem jest przekazanie najważniejszych informacji o produkcie, a także dzięki nim sprzęt podlega gwarancji. O ich trwałości decyduje rodzaj użytego kleju, który powinien być odporny na działanie warunków zewnętrznych, jak również nie zmieniać swych właściwości w ciągu długiego czasu. Ważny jest także materiał wierzchni: nie powinien się zmieniać pod wpływem warunków zewnętrznych typu wilgoć lub wysoka temperatura i powinien zachowywać swoje pierwotne właściwości w czasie. Oprócz materiałów użytych podczas produkcji trwałych etykiet liczy się także wytrzymałość nadruku; powinien on być zabezpieczony w takim stopniu, aby przetrwać tak długo, jak używany przedmiot. Do zabezpieczenia druku stosuje się lakierowanie lub laminowanie etykiet. Etykiety używane do znakowania opon motoryzacyjnych Od 1 listopada 2012 roku opony, które zostaną wprowadzone do sprzedaży, obowiązkowo muszą być oznaczone etykietą. Ma to na celu zwiększenie bezpieczeństwa poprzez informowanie o parametrach i możliwościach danych opon. Dlatego też stworzono etykiety przeznaczone do trudnych powierzchni, jakimi wyróżniają się opony motoryzacyjne. Etykiety samoprzylepne przeznaczone do opon są zbudowane ze specjalnego materiału typu TYRE i supermocnego kleju, najczęściej kauczukowego. Materiał TYRE składa się z warstwy wierzchniej, która od spodu jest pokryta warstwą folii aluminiowej, a na nią jest naniesiony klej zabezpieczony materiałem podkładowym, najczęściej papierem silikonowym. Dzięki takiej budowie etykieta dobrze trzyma się chropowatej i nieregularnej powierzchni, a jednocześnie możliwe jest jej usunięcie bez pozostawienia śladów. Podsumowanie Etykiety samoprzylepne są bardzo szybko rozwijającym się działem w poligrafii, ich rozwój jest wymuszony przez szeroko pojęty przemysł opakowaniowy. Dzięki swej wszechstronności znalazły zastosowanie w prawie każdej dziedzinie życia człowieka. Początkowo miały pełnić głównie funkcję informacyjną, ale z upływem czasu klienci wymusili, aby etykiety nie tylko udzielały informacji o produkcie, ale jednocześnie wyróżniały go na tle innych dzięki zastosowaniu innowacyjnej i estetycznej etykiety. Najważniejsze podczas doboru odpowiedniego rodzaju etykiet jest określenie przez klienta wymagań, a następnie dopasowanie etykiet do danego produktu i linii etykietującej. Materiał wierzchni i rodzaj użytego kleju powinny uwzględniać warunki, w jakich produkt będzie produkowany, przechowywany, transportowany i użytkowany. Etykiety samoprzylepne mają dużo więcej zalet niż pozostałe dostępne techniki stosowane do znakowania produktów. Są znacznie tańsze i prostsze w zastosowaniu niż bezpośredni nadruk na opakowaniu. Walory estetyczne etykiet samoprzylepnych są lepsze dzięki możliwości łączenia kilku technik drukowania i uszlachetniania. Są niestety droższe w produkcji niż etykiety klejone na mokro oraz klejone na sucho, mimo to wielu klientów wybiera właśnie etykiety samoprzylepne ze względu na ich jakość i łatwość aplikacji. Szczególne zastosowanie znalazły dla produktów w bardzo małych opakowaniach, których powierzchnia nie wystarcza do przekazania wszystkich niezbędnych informacji o produkcie. Wtedy idealnym rozwiązaniem jest etykieta w formie książeczki, czyli booklet. Bezpośredni nadruk na opakowaniu szklanym lub z tworzywa sztucznego sprawia duże problemy produkcyjne i jest dość drogi, dlatego zastosowanie znalazły etykiety drukowane na bardzo przezroczystej folii. Są to etykiety typu „No-Label-Look”. Naklejone na opakowanie bardzo dobrze imitują nadruk bezpośredni, dzięki któremu klienci uważają dany produkt za lepszy jakościowo. Niestety coraz częściej klienci mają do czynienia z fałszerstwem różnego rodzaju produktów. W celu zapobiegania temu zjawisku etykiety samoprzylepne zostały zaopatrzone w dodatkowe zabezpieczenia. Często dzięki zastosowaniu specjalnego materiału i kleju chronią produkt przed fałszerstwem. Dodatkowo na ich powierzchni pojawiają się elementy chroniące przed fałszerstwem. Na rynek wprowadzane są coraz to nowsze materiały wierzchnie i kleje spełniające najtrudniejsze wymagania klientów. Obecnie etykiety można nakleić na prawie każdą powierzchnię, między innymi na wilgotną i chropowatą. Dzięki technologii druku od strony kleju lub laminacji etykiety mogą być wystawiane na najtrudniejsze warunki zewnętrzne. Wraz z rozwojem przemysłu klientom nie wystarczają już tylko ładnie wyglądające produkty, z dobrze opisaną etykietą; pragną oni, aby etykieta przekazywała informację dotyczącą faktycznej świeżości lub warunków, w jakich produkt był transportowany. W tym celu zostały stworzone etykiety inteligentne, które są zaopatrzone w inhibitory świeżości lub w elementy nadrukowane przy użyciu farby termochromowej.