Badania i rozwój: Opakowanie jako nośnik idei i wartości 

20 Feb 2020 12:07

Streszczenie: Prezentowany projekt jest przykładem świadomego użycia opakowania jako znaku, nośnika treści i wartości. Projekt ten nazwano „Zdrowie to Pestka”; jest to seria opakowań wielokrotnego użytku na pestki i ziarna m. in.: dyni, słonecznika, migdałów, siemienia lnianego. Zasadniczym celem realizacji tego konceptu Magdaleny Witkowicz było zachęcenie odbiorców do sięgnięcia po zdrowe źródło witamin i wartości odżywczych. Narzędziem do realizacji tego celu miało być opakowanie. 

Tekst powstał na podstawie pracy licencjackiej w 2015 roku, pt.: „Opakowanie jako nośnik treści i wartości” autorstwa Magdaleny Witkowicz, pod kierunkiem dr Agnieszki Andruszkiewicz.

Abstract: Presented project is an example of a conscious use of packaging as a brand, a carrier of a message and of value. The project is called "Health is a seed", which is a series of multiple use packages for seeds and nuts, eg. pumpkin seeds, sunflower seeds, almonds and flax seeds. The main goal of Magdalena Witkowicz's concept was to encourage recipients to reach for a healthy source of vitamins and nutrients. Packaging was a tool to carry out this project.

Jak opakować pestki słonecznika?

Jak opakować wartości? Próbą realizacji tego zamierzenia jest projekt opakowania „Zdrowie to Pestka”. Jest to narzędzie mające na celu zmianę sposobu postrzegania znaczenia pestek i ziaren przez nas, a także zachęcenia do częstszego sięgania po nie. Opakowanie to jest odpowiedzią na społeczne niedocenianie produktu i pomijanie go w codziennej diecie. W konsekwencji projekt „Zdrowie to Pestka” ma zachęcić do regularnego przyjmowania witamin i wartości odżywczych pochodzących prosto z natury. Jest to więc narzędzie służące poprawie jakości życia człowieka. 

Opakowanie ma na celu zmianę świadomości oraz nawyków ludzi, chcących cieszyć się zdrowym wyglądem i dobrą kondycją organizmu. Jest to ambitne projektowe zamierzenie, po które odważni studenci sięgają, aby sprawdzić nowe możliwości opakowań. 

„Zdrowie to Pestka” jako narzędzie zmiany nawyków żywieniowych 

Podczas prac projektowych punktem wyjścia była analiza sposobu realizacji produktu w odniesieniu do czynników społecznych. Założeniem było, aby opakowanie korespondowało z naturą, źródłem ich pochodzenia. Powinno także przedstawiać je jako produkt ciekawy, wysokiej jakości i ponadczasowy, dlatego też wybór odpowiedniego materiału jest niezwykle istotny. Materiał powinien być naturalny, ekologiczny, wysokiej jakości i adekwatny do obecnych czasów, a więc nowoczesny. Te przesłanki zadecydowały, że w projekcie „Zdrowie to Pestka” wykorzystano niskogramaturową tekturę Alaska Plus GC-2 255 g/m2 produkowaną przez International Paper w Kwidzynie. 

Materiał posiada wszelkie certyfikaty do kontaktu z żywnością, umożliwia tym samym wykorzystanie go przy produkcji opakowań na artykuły spożywcze wysokiej jakości. Jest to także produkt ekologiczny, a więc tak, jak i opakowywane pestki będący w zgodzie z otoczeniem człowieka i jego naturą.

Tektura nawiązuje do naturalności pochodzenia pestek, a jej sposób produkcji i technologia powstania gwarantują sztywność, odporność i trwałość przy zachowaniu lekkości, co oddaje cechy 

ziaren takie jak jakość i ponadczasowość, a więc adekwatność do współczesnych czasów. 

Biel tektury jest również celowym działaniem. Obecny rynek jest przesycony opakowaniami na zdrową żywność wykonanymi z szarego papieru. 

Pestki i ziarna są produktem wyjątkowym, także na tle innych zdrowych artykułów spożywczych. Utrzymanie ich w tej samej konwencji byłoby znaczącym błędem. Pestki dają witalność, zdrowie, szczęście, uśmiech, dobre samopoczucie; szarość jest na to wszystko zbyt smutna. Czystość i klarowność bieli znacznie bardziej korespondują z równowagą i spokojem wewnętrznym, które za pomocą spożywania ziaren może zyskać konsument. Ponadto biel daje poczucie minimalizmu, czystości, zaufania; prezentuje produkt taki, jaki jest, bez zbędnego szumu i dekoracyjności. Pozwala skupić się na produkcie i jego funkcji, zwrócić uwagę odbiorcy na to, co ważne. 

Obecnie biel traktowana jest także jako przejaw nowoczesności, a pestka właśnie taka jest – adekwatna do dzisiejszych czasów. Znacznie bliżej jej do wysokiej jakości zdobyczy technologicznych niż do „babcinych” przetworów i staromodnych chusteczek. Nie chcę w żaden sposób dewaluować „babcinych” wartości, takich jak tradycja, emocje, troska, naturalność, bo również je należy cenić i pielęgnować. Pestka jednak ma swoje miejsce gdzie indziej. To doskonały produkt, pochodzący prosto z natury, niewymagający dodatkowego przetwarzania i tradycji. Dlatego znacznie bliżej jej do wysokiej jakości zdobyczy technologii, dążących do doskonałości, którą pestka sama w sobie już posiada.

Bryła opakowania

Inspiracja do tworzenia bryły opakowania pochodzi z doskonałości natury. Forma opakowania nawiązuje do kształtu diamentu oraz muszli, skrywającej perłę. Bryła ta ma za zadanie przywołać cuda natury, wywołać u odbiorcy poczucie obcowania z czymś istotnym, ze skarbem.

Kształt umożliwia ułożenie czterech opakowań w zestaw. To z kolei przywołuje liczbę cztery odpowiadającą na przykład czterem żywiołom, czterem stronom świata. Taki sposób ułożenia pudełek daje między innymi skojarzenia z pysznym tortem, a w tym przypadku także zdrowym tortem, na urodzinowym przyjęciu. Jest to oryginalny prezent tak konieczny dla zdrowego życia. 

Grafika

Grafika opakowania jest minimalistyczna i jaskrawa. Użyte w projekcie cztery kolory oddają pozytywny wpływ ziaren na człowieka, stanowią wyraz szczęścia i dobrego samopoczucia, są wesołe i kojarzą się z wiosną. Dodatkowo służą do odróżnienia na półce rodzajów pestek, gdzie każdemu dedykowana jest oddzielna barwa. Umieszczone na opakowaniu ziarenka wraz z dymkami wskazującymi na ich działanie mają na celu zwiększenie świadomości odbiorcy i zbudowanie asocjacji, nauczenie go, jak wygląda dane ziarenko oraz połączenie go z konkretną funkcją i sposobem użycia. Dzięki takiemu zabiegowi konsument uczy się na przykład, że siemię lniane wspomaga trawienie i odchudzanie, a w przyszłości będzie potrafił je rozpoznać i będzie wiedział, jak go użyć. Również podczas zakupu pieczywa wybierze np. to z ziarnami słonecznika, zamiast sięgać po suplement diety na zdrowe paznokcie. 

Obecnie pestki kojarzone są jako produkt zdrowy. Mało kto wie jednak, do czego służą i w jaki sposób powinno się je spożywać, jeśli nie posiada się konkretnego przepisu z ich wykorzystaniem. Stąd pomysł na przejrzyste i jasne umieszczenie funkcji na opakowaniu w postaci komiksowych dymków i krótkich haseł. Pestki mówią do nas, jak mogą nam pomóc i dają propozycje, w jaki sposób możemy je stosować.

Wygoda korzystania i ergonomia

„Zdrowie to Pestka” to jednak przede wszystkim wygoda korzystania. Dostępne obecnie na rynku opakowania na ziarna, nawet te z wielorazowym zamknięciem, są niefunkcjonalne, powodują rozsypywanie się produktu, trudno jest za ich pomocą nasypać zamierzoną przez nas ilość ziarenek. Zazwyczaj wsypuje się za mało produktu, po mocniejszym przechyleniu z kolei już za dużo, co zazwyczaj zniechęca odbiorcę do ich używania. Ponadto trudno jest ich używać w drodze i schować bezpiecznie do torebki. Także w pracy wygodne spożywanie ich w formie przekąski jest nie lada wyzwaniem, trzeba je bowiem przesypać najpierw do miseczki. To generuje dodatkowy wysiłek użytkownika, a także wpływa na brak higieny, gdy podczas częstowania innych pracowników produkt bezpośrednio styka się z nie zawsze czystymi rękoma. Te wszystkie czynniki sprawiają, że pestki i ziarna, mimo ich niesamowitych korzyści dla zdrowia, nie wydają się odbiorcy atrakcyjne. 

Dobre opakowanie powinno być zakorzenione w codzienności, odpowiadać na potrzeby wynikające z praktyki i użytkowania produktu w jego naturalnych warunkach. Dlatego podstawą projektu była dla projektanta funkcja dozowania, wygoda i komfort korzystania. Dzięki nietypowej konstrukcji „Zdrowie to Pestka” umożliwia łatwe i precyzyjne dozowanie prosto z pudełka. Jeden ruch powoduje otwarcie pudełka i umożliwia użycie, a wielkość i ergonomiczny kształt zapewniają wygodę. 

Opakowanie jest wielokrotnego użytku, podstawa opakowania została zaprojektowana bez klejenia tak, by można było swobodnie uzupełnić brakujący produkt. Wielość ścianek natomiast daje możliwość różnych ustawień pudełka, a także ułożenia kilku względem siebie – pozwala to na dodatkową zabawę bryłą.

Podsumowanie

Opisany powyżej przykład realizacji projektowej pokazuje, jak za pomocą opakowania można „opakować” produkt oraz jak za jego pośrednictwem można wpłynąć na ewentualną zmianę nawyków odbiorcy. Dzięki spójności przekazu oraz funkcjonalności projektu dajemy narzędzie do zapewnienia sobie zdrowia i dobrego samopoczucia. Zdrowie jest więc na wyciągnięcie ręki!

Dzięki ciekawej formie i jasnej kolorystyce opakowanie pozytywnie oddziałuje na człowieka i jego otoczenie. Forma i materiał nawiązują do inspiracji naturą. Funkcjonalny system precyzyjnego dozowania prosto z pudełka oraz ergonomia korzystania sprawiają, że chętnie sięgamy właśnie po to opakowanie. Przystępna grafika w czytelny sposób komunikuje odbiorcy o różnorodności metod stosowania pestek oraz o ich niezastąpionych walorach zdrowotnych.

Na powyższym przykładzie widzimy, jak za pomocą różnych środków wyrazu, tj.: bryły, grafiki, materiału, konstrukcji, można wyrazić konkretne treści i idee. Opakowanie jest narzędziem komunikacji naszych czasów. Za jego pomocą możemy wpływać na społeczeństwo, poszerzać świadomość i zmieniać zachowania oraz nawyki ludzi. W tym przypadku są to nawyki dotyczące żywienia i dbania o dobre samopoczucie.

Traktowanie opakowania jako znaku, nośnika treści i wartości daje nowe możliwości. W połączeniu z myśleniem globalnym oraz wrażliwością na potrzeby człowieka, świata i otoczenia otwiera przed nim nowe funkcje. Opakowanie staje się już nie projektem konkretnego fizycznego przedmiotu, lecz projektem procesu użytkowego i skutku, jaki może wywołać w społeczeństwie.

Poza ułatwieniem transportu, ochroną, przechowywaniem, porcjowaniem i informacją opakowanie może być także nośnikiem wyższej idei, może wpływać na rozwój człowieka, otoczenia i świata, za co jako projektanci jesteśmy odpowiedzialni. Jest to innowacyjne podejście do projektowania opakowań.

Agnieszka Andruszkiewicz, Magdalena Witkowicz, 

Wyższa Szkoła Sztuki i Projektowania w Łodzi, Wydział Wzornictwa, 

Pracownia Projektowania Konstrukcji Opakowań