STRESZCZENIE: W Internecie Rzeczy elementy świata materialnego bezpośrednio, bez ingerencji człowieka komunikują się i wymieniają dane z komputerami w celu usprawnienia przebiegu procesów, także tych w obrębie gospodarstw domowych. W przypadku produktów szybko rotujących, a szczególnie spożywczych, ciekawe i perspektywiczne rozwiązania dotyczą sfery projektowania opakowań. Rozwiązania te zapewnić mogą konsumentowi większy komfort użytkowania, zaś producentowi – bezcenne źródło wiedzy o segmentach i grupach docelowych. ABSTRACT: In the Internet of Things elements of the material world communicate and exchange data with computers in order to improve processes, including households processes. On FMCG, especially food and beverages, market especially interesting and persistent solutions are provided by sphere of packaging design. These solutions can offer greater comfort of use for consumer, and for the producer they are priceless source of knowledge about target segments and groups.
Pojęcie Internetu Rzeczy – Internet of Things (IoT) pojawiło się po raz pierwszy w 1999 roku w prezentacji pioniera nowych technologii Kevina Ashtona z Massachusetts Institute of Technology dla koncernu Procter and Gamble [1]. Miało ono opisywać rzeczywistość, w której elementy świata materialnego bezpośrednio, bez każdorazowej ingerencji użytkownika komunikują się i wymieniają dane z komputerami w celu usprawnienia przebiegu rozmaitych procesów [2].
Jeszcze na przełomie wieków idea ta wydawała się raczej koncepcją bliższą sicience fiction niż rzeczywistej nauce. Jednak w sytuacji, gdy w roku 2009 liczba urzą̨dzeń́ podłą̨czonych do Internetu przekroczyła liczbę̨ mieszkańców Ziemi [2], jasna stała się konieczność powszechnego użycia technologii zbierających z otoczenia dane, przetwarzających je i przesyłających do odbiorników pozwalających zdalnie sterować procesami, także w gospodarstwach domowych.
Zastosowanie znalazł tu komputer osobisty, z czasem także smartfon czy tablet, a najpopularniejsze wykorzystywane dotąd technologie to oczywiście WiFi oraz Bluetooth [2]. Taka dostępność oznacza, iż zastosowanie Internetu Rzeczy jest właściwie nieograniczone i dynamicznie wkracza do codziennego życia współczesnego konsumenta. Zgodnie z przewidywaniami McKinsey Global Institute wartość rynku IoT na ś́wiecie w 2025 roku osiągnąć może poziom 11 bln dolarów [2].
Ze wspomnianymi zjawiskami wiążą się bezpośrednio dwa obszary Internetu Rzeczy: tzw. inteligentne mieszkanie oraz inteligentne ż̇ycie. Pierwszy z nich, bardziej podstawowy, dotyczy sprzętów gospodarstwa domowego takich jak oświetlenie, monitoring, ale również lodówki (uzupełnianie zapasów bez bezpośredniej ingerencji właściciela), pralki czy kuchenki (zdalne ustawianie czasu i parametrów pracy). Drugi, zaawansowany, łączy się z obszarami takimi jak komfort czy bezpieczeństwo i dotyczyć może na przykład monitorowania składników żywności, ich dat przydatności do spożycia czy zawartości alergenów [2].
W obu przypadkach do wykorzystania jako nośnik informacji znakomicie nadaje się opakowanie. Internetowa lodówka, zwana także lodówką inteligentną (rys. 1.), kontroluje poziom zapasów znajdujących się wewnątrz produktów poprzez bieżące skanowanie kodów i informacje przesyłane drogą radiową (RFID) z opakowania do urządzenia, kontaktującego się następnie z kolejnymi urządzeniami w sieci rzeczy poprzez Internet. Rozwiązanie tego typu zostało wprowadzone na rynek przez koncern LG w roku 2000. Choć początkowo ze względu na skomplikowaną technologię i wysokie koszty nie cieszyło się popularnością wśród nabywców, w obecnej rzeczywistości staje się coraz powszechniejszym wyposażeniem gospodarstw domowych, torując drogę kolejnym rozwiązaniom tego typu. Analitycy twierdzą wręcz, iż w perspektywie kilku do sieci może być podłączonych 75 miliardów urządzeń na świecie, a w większości nie będą to komputery czy smartfony, ale właśnie inne przedmioty codziennego użytku [3].
Internet Rzeczy jest również rozwiązaniem ciekawym dla drugiej strony: producenta czy dystrybutora dążącego do jak najpełniejszej automatyzacji procesów realizowanych przez przedsiębiorstwo [3].
W przypadku opakowań zastosowanie Internetu Rzeczy nie jest wprawdzie tak atrakcyjne finansowo, jednak w pewnych branżach pozycja pioniera na rynku czy też skuteczne odróżnienie się od konkurencji zrównoważyć może jednak ponoszone koszty. Jest to również rozwiązanie coraz bardziej doceniane prze konsumenta, oczekującego kompleksowej obsługi, także posprzedażowej. Zastosowanie Internetu Rzeczy zapewnia opakowaniu również inną bardzo pożądaną w dzisiejszej rzeczywistości rynkowej cechę: interaktywność. Dla konsumenta oznacza ona większy komfort użytkowania, wyższy poziom emocji wynikających z kontaktu z produktem, dla producenta zaś – najbogatsze, najbardziej obiektywne źródło wiedzy o grupie docelowej, przewyższające wręcz swoją precyzją metody takie jak eye tracking (śledzenie wzroku oraz percepcji nabywcy podczas wirtualnych zakupów) i paradoksalne realizowane w rzeczywistym świecie. Warto także pamiętać, iż rozwiązania opakowaniowe bazujące na przykład na technologii fal radiowych zostały z powodzeniem wdrożone na niektórych rynkach, takich jak branża farmaceutyczna (rys. 2.).
Obok obecnej na masowymi rynku lodówki kontrolującej stan zapasów, łączącej się poprzez sieć ze sklepem i dokonującej zamówienia bez ingerencji właściciela, w przyszłości możliwe są także inne zastosowania Internetu Rzeczy z udziałem istniejących już opakowań inteligentnych. W dużej części bezpośredni lub pośredni wzór stanowią tu rozwiązania farmaceutyczne. Wspomnieć należy przede wszystkim o monitoringu świeżości produktów (na przykład mięsnych – technologia już wdrożona, niestosowana jednak w przypadku internetowych lodówek) czy autentyczności niektórych kategorii wyrobów, szczególnie z tzw. segmentu premium, jak drogie alkohole. Potencjalnie istnieje także możliwość skanowania przez urządzenia takie jak lodówka produktów spożywczych przechowywanych w gospodarstwie domowym poza nią.
Literatura
[1] strona internetowa [http://www. rfidjournal. com/articles/view? 4986], dostęp: kwiecień 2017.
[2] Raport Internet rzeczy w Polsce, IAB polska, Warszawa 2015.
[3] strona internetowa [http://www. polskieradio. pl/42/273/Artykul/1123401, Internet-rzeczy-czyli-lodowka-zrobi-nam-zakupy], dostęp: kwiecień 2017.
[4] strona internetowa [http://www. itproportal. com/2016/07/02/the-internet-of-packaging-the-future-for-consumer-brands/], dostęp: kwiecień 2017.
Joanna Kuzincow
Alfa-Print Sp. z o.o.
ul. Świętokrzyska 14A
00-050 Warszawa
