W przyszłości opakowania będą spełniać co najmniej jedną z poniższych cech: będą wykonane z materiałów odnawialnych, będą nadawały się do recyklingu i w miarę możliwości do wielokrotnego użytku, wreszcie też będą zoptymalizowane pod potrzeby ochrony produktu, z uwzględnieniem oszczędności materiału. Te trzy trendy zmienią opakowania na dobre.
1. Minimalizm szyty na miarę
W projektowaniu opakowań przyszłości mniej będzie znaczyć więcej. Rośnie zapotrzebowanie na rozwiązania, które radzą sobie z problemem nadmiernego pakowania (overpacking). Pokazują to działania i opinie konsumentów, grup ekologicznych i ustawodawców. W Europie sklepy prowadzą kampanie, w których zachęca się klientów do zgłaszania przypadków niepotrzebnego użycia opakowań oraz do zwracania nadmiarowych opakowań do sklepów.
Właściwa ochrona produktów z jednej strony, niepotrzebne marnowanie surowców z drugiej – tak dzieje się dzisiaj. Kolejnym problemem jest tworzenie opakowań wielowarstwowych, co utrudnia ich recykling. W segmencie spożywczym i niespożywczym można znaleźć wiele przykładów, gdy preferowane przez właścicieli marek złożone materiały opakowaniowe można byłoby zastąpić znacznie bardziej zrównoważonymi rozwiązaniami, takimi jak nadające się do recyklingu, a nawet kompostowalne papiery barierowe.
Przemysł spożywczy coraz częściej skłania się ku takim właśnie rozwiązaniom. Oto przykład: mrożone wypieki wymagają opakowań o niewielkiej odporności na tłuszcze i wilgoć, które jednocześnie zachowują świeżość znajdujących się w nich produktów. Dla zapewnienia bezpieczeństwa żywności i spełnienia wymagań jakościowych, w kartonowych pudełkach stosowano dotychczas torebki z tworzyw sztucznych. Obecnie możliwe jest zastąpienie plastikowej torby papierową wkładką z wewnętrzną warstwą barierową, umieszczaną w pudełku z tektury falistej. Papier barierowy jest zgodny z europejskimi normami bezpieczeństwa żywności, i pozwala na bezpośredni kontakt wypieków z warstwą wewnętrzną.
2. Powrót opakowań wielokrotnego użytku
Nazwanie recyklowalności trendem opakowaniowym byłoby niedopowiedzeniem, jako że jest to dzisiaj główny czynnik uwzględniany przy projektowaniu opakowań. Oprócz materiałów opakowaniowych nadających się do odzysku i pochodzących z recyklingu, w przyszłości wzrośnie liczba opakowań wielokrotnego użytku. W Unii Europejskiej, zgodnie z nowym rozporządzeniem w sprawie opakowań, do 2030 r. wszystkie opakowania muszą nadawać się do recyklingu, a niektóre formaty również do ponownego wykorzystania. Dotyczy to w szczególności firm B2C. W sektorze B2B rozwiązania opakowaniowe wielokrotnego użytku są już szeroko stosowane.
Opakowania wielokrotnego użytku nie są nową koncepcją - ich początki sięgają czasów, gdy mleko dostarczano do raczkujących sklepów spożywczych w szklanych butelkach i drewnianych opakowaniach zbiorczych. W latach osiemdziesiątych XIX wieku większość opakowań w Ameryce Północnej była używana wielokrotnie. Jednak z upływem dekad rynki zostały zdominowane przez opakowania jednorazowe. W 2021 r. statystyczny mieszkaniec krajów Unii Europejskiej generował przeciętnie ponad 180 kilogramów odpadów opakowaniowych - o ponad 30 kilogramów więcej niż zaledwie dziesięć lat wcześniej.
Wielokrotne stosowanie opakowań na skalę masową będzie wymagało pewnego poziomu standaryzacji. Oznacza to, że w przyszłości wszystkie produkty w tej samej kategorii będą potencjalnie sprzedawane w identycznych opakowaniach wielokrotnego użytku. W procesach recyklingu stara etykieta będzie zmywana, a następnie zastępowana nową. Będzie to ekscytujące wyzwanie dla projektantów etykiet, ponieważ to właśnie etykiety będą grały główną rolę na opakowaniach, stanowiąc jedyny element wyróżniający produkt na półkach sklepowych. Dla przykładu firma UPM Raflatac oferuje szeroką gamę zmywalnych etykiet z przezroczystej, metalizowanej i białej folii, które można stosować w różnych projektach.
3. Wyjście poza surowce kopalne
Uwzględniając ambitne cele klimatyczne firm i prawodawstwo unijne, nie może dziwić, że zastępowanie materiałów kopalnych w opakowaniach to trend o charakterze rozwojowym. Projektanci coraz częściej poszukują alternatywnych materiałów opakowaniowych, które minimalizują szkodliwość dla środowiska przy jednoczesnym zachowaniu funkcjonalności i wydajności opakowań. Aby ułatwić im to zadanie, dostępnych jest wiele nowych opcji, takich jak tworzywa sztuczne wykorzystujące bio-surowce, jak również papiery barierowe, które mogą zastąpić tradycyjne opakowania plastikowe.
Wybór surowców odnawialnych (czyli niekopalnych) również staje się coraz łatwiejszy. Na przykład biotworzywa UPM są tak zwanymi rozwiązaniami typu drop-in, a zatem ich wdrożenie nie wymaga żadnych zmian procesowych. Możliwe jest wyprodukowanie z biotworzyw słoiczka na kosmetyki, jak i przylepianej do niego etykiety, bez żadnych zmian w maszynach, procesie pakowania lub wyglądzie i wrażeniach dotykowych opakowania.
Z punktu widzenia konsumentów przechodzenie na materiały niekopalne nie wymaga żadnej zmiany przyzwyczajeń. Zarówno biotworzywa, jak i papiery barierowe, mogą być poddawane recyklingowi w istniejących strumieniach recyklingu.
Opracowano na podstawie informacji firmy UPM
Alfa-Print Sp. z o.o.
ul. Świętokrzyska 14A
00-050 Warszawa
