Konsolidacja polskiego rynku opakowań – Joanna Reichel-Kluczko

30 Aug 2016 09:10

Polski rynek opakowań należy do najdynamiczniej rozwijających się rynków w Europie. Czynniki takie jak innowacyjność polskich producentów, wysoka jakość oferowanych produktów w połączeniu z dodatnim tempem wzrostu polskiego PKB, a także wciąż istotnie niższym poziomem zużycia opakowań per capita względem naszych zachodnich sąsiadów oraz wysokim stopniem rozdrobnienia produkcji w kraju powodują, że polscy producenci opakowań coraz częściej stają się obiektem zainteresowania inwestorów. W okresie od 2005 roku do końca czerwca 2016 roku w Polsce doszło do 48 odnotowanych transakcji fuzji i przejęć, których przedmiotem były spółki produkujące opakowania – to średnio ponad 4 transakcje w roku. Patrząc na strukturę transakcji pod kątem grup producentów opakowań będących ich przedmiotem, 35% transakcji to przejęcia producentów opakowań kartonowych, blisko 30% to transakcje z udziałem wytwórców opakowań z tworzyw sztucznych miękkich, z kolei przejęcia producentów opakowań z tworzyw sztucznych sztywnych stanowiły 21% wszystkich transakcji dokonanych w analizowanym okresie. Przedstawiona struktura odzwierciedla poziom koncentracji poszczególnych segmentów rynku opakowań w Polsce. W analizowanym okresie połowa zamkniętych transakcji to transakcje z udziałem spółek należących do najbardziej rozdrobnionej grupy producentów – wytwórców opakowań z tworzyw sztucznych. Dla porównania: w ponad 10-letnim okresie poddanym analizie zaledwie 3 transakcje zakończone sukcesem to przejęcia, których przedmiotem byli producenci opakowań szklanych. Z uwagi na rozdrobnienie polskiej branży opakowań tekturowych oraz z tworzyw sztucznych i związaną z tym silną konkurencję, chęć właścicieli mniejszych podmiotów do włączenia się w struktury większych graczy i tym samym zapewnienia sobie lepszej pozycji negocjacyjnej, nowych rynków zbytu czy nowych klientów wydaje się w pełni uzasadniona. Wartość transakcji dokonanych w analizowanym okresie ukazuje ten trend. Spośród transakcji M&A, których wartość została ujawniona, blisko 55% to transakcje o wartości nieprzekraczającej 10 mln EUR. Duże transakcje, a zatem te, których wartość przekroczyła 50 mln EUR, to zaledwie 8% wszystkich transakcji dokonanych na rynku opakowań w Polsce. Przyglądając się dokonanym transakcjom od strony kupującej, ponad połowa z nich została przeprowadzona przez inwestora branżowego. W tej grupie dominującą rolę odgrywają duzi, międzynarodowi gracze o korzeniach europejskich, których elementem globalnej strategii jest często rozwój poprzez transakcje M&A – jak Mondi, Constantia Flexibles Group czy Zignago Holding. Inwestor branżowy spoza Europy to wciąż w Polsce rzadkość. Strateg działający w innych częściach świata, który decyduje się zaistnieć na rynku europejskim za pośrednictwem transakcji M&A, wybiera najczęściej duże podmioty z krajów Euro- py Zachodniej. Drugą najbardziej aktywną grupę inwestorów w Polsce stanowią fundusze typu private equity, które w analizowanym okresie dokonały ponad 30% transakcji. Co ciekawe, na przestrzeni lat można zauważyć wyraźny wzrost zainteresowania funduszy PE polską branżą opakowań. Najlepszym tego przykładem jest fakt, że na przestrzeni ostatnich 3,5 lat fundusze PE dokonały więcej transakcji, których przedmiotem byli producenci opakowań, niż w 8-letnim okresie 2005-2012. Naturalną preferencją inwestora decydującego się na akwizycję innego podmiotu jest zdobycie kontroli nad przejmowanym przedsiębiorstwem. Ta reguła potwierdza się również na rynku opakowań w Polsce. W analizowanym okresie 63% zamkniętych transakcji dotyczyło zakupu 100% akcji/udziałów, a 23% to przejęcia pakietów większościowych. Choć pozostałe 15% zamkniętych transakcji zostało przeprowadzonych na mniejszościowych pakietach akcji/udziałów spółek opakowaniowych, to zdecydowana większość z nich dotyczyła transakcji na akcjach spółek notowanych na giełdzie papierów wartościowych. Należy podkreślić, że przedstawione statystyki dotyczą jedynie tych transakcji na rynku opakowań w Polsce, które zakończyły się sukcesem. Rozmowy prowadzone między stronami kończą się nierzadko na wczesnym etapie procesu. Bywa też, że ustalone już warunki transakcji stają się dla jednej ze stron nieaktualne z uwagi na zajście pewnych zdarzeń mających wpływ na sytuację strony sprzedającej bądź kupującej. Czynnikiem, który często jest lekceważony, a który odgrywa istotną rolę w całym procesie transakcyjnym, są emocje. Towarzyszą one stronom transakcji przez wszystkie jej etapy, a najbardziej dają o sobie znać w kluczowych momentach, jak rozmowy na temat oferowanej ceny czy podpisywanie wiążących dokumentów. Ostatnie lata pokazują jednak, że w Polsce dochodzi do większej liczby transakcji niż miało to miejsce przed 2010 rokiem. Można oczekiwać, że trend ten nie zmieni się i konsolidacja rynku opakowań będzie postępować. Od właścicieli producentów opakowań będzie zależeć jednak to, po której stronie procesu znajdą się ich spółki.