Sitodruk, nazywany również serigrafią, jest jedną z najbardziej wszechstronnych technik drukarskich, stosowaną zarówno na płaskich powierzchniach, jak i obiektach cylindrycznych czy stożkowych. Dzięki dużym możliwościom modyfikowania i adaptacji technologii do różnych kształtów sitodruk znalazł zastosowanie w wielu branżach, od tekstylnej po produkcję opakowań. Poniżej opisano techniczny proces sitodruku oraz wymagane narzędzia i materiały do jego przeprowadzenia.
Rodzaje siatek i ich wpływ na jakość druku
Siatka jest kluczowym elementem decydującym o jakości nadruku. Wybór siatki zależy od rodzaju wzoru oraz materiału, na którym będzie wykonywany nadruk. Dostępne są:
– siatki poliestrowe – najczęściej stosowane, trwałe i odporne na uszkodzenia mechaniczne, zapewniają wysoką stabilność wymiarową;
– siatki nylonowe – elastyczne, idealne do drukowania na zakrzywionych powierzchniach. Nylon ma wysoki współczynnik elastyczności, ale może być podatny na wilgoć, co wpływa na trwałość nadruku;
– siatki ze stali nierdzewnej – wybierane do szczegółowych projektów, wymagających precyzyjnego odwzorowania detali.
Przygotowanie sita
Proces sitodruku wymaga idealnie napiętej siatki oraz stabilnej ramy, by nadruk był precyzyjny. Przebieg przygotowania siatki obejmuje:
– napinanie siatki – odpowiednie napięcie jest kluczowe dla uzyskania równomiernego nadruku;
– nakładanie emulsji światłoczułej – emulsję nakłada się równomiernie na siatkę, najczęściej w ciemnym pomieszczeniu, aby uniknąć jej przypadkowego utwardzenia. W procesie automatycznym stosuje się systemy, które precyzyjnie kontrolują grubość nakładanej warstwy;
– suszenie emulsji – emulsję należy wysuszyć przed naświetlaniem w kontrolowanych warunkach temperatury i wilgotności.
Naświetlanie wzoru
Naświetlanie emulsji to kluczowy etap, który decyduje o precyzji odwzorowania wzoru na sicie:
– w kopioramie – wzór w postaci przezroczystego pozytywu umieszcza się na przygotowanej siatce pokrytej emulsją. Za pomocą lampy UV naświetla się emulsję, co powoduje utwardzenie miejsc nieosłoniętych wzorem;
– w naświetlarce CTP – sito umieszcza się w naświetlarce CTP, gdzie laser precyzyjnie naświetla obszary zgodne z projektem cyfrowym, utwardzając emulsję w miejscach, które mają pozostać nieprzepuszczalne dla farby.
Po naświetleniu sito spłukuje się wodą, co usuwa nieutwardzoną emulsję i tworzy otwory, przez które w późniejszych etapach przepływa farba.
Proces sitodruku
Proces sitodruku, niezależnie od kształtu podłoża, obejmuje kilka wspólnych etapów, takich jak:
– aplikacja farby – na górną część sita nakłada się odpowiednią ilość farby sitodrukowej;
– przetłaczanie farby przez sito – za pomocą rakla farba jest równomiernie przetłaczana przez otwarte oczka sita na podłoże, tworząc pożądany wzór;
– suszenie nadruku – po zakończeniu druku materiał z nadrukiem poddaje się procesowi suszenia, aby utrwalić wzór.
Różnice w procesie sitodruku na powierzchniach płaskich i cylindrycznych oraz stożkowych
• Sitodruk na powierzchniach płaskich:
– przygotowanie materiału – materiał umieszcza się na stabilnej, płaskiej powierzchni, zapewniając jego unieruchomienie podczas druku;
– pozycjonowanie sita – sito z naświetlonym wzorem precyzyjnie ustawia się nad materiałem, aby zapewnić dokładne odtwarzanie wzoru;
– ruch rakla – rakiel przesuwa się po sicie, przetłaczając farbę na nieruchome podłoże.
• Sitodruk na powierzchniach cylindrycznych i stożkowych:
– mocowanie przedmiotu – przedmiot umieszcza się na specjalnych rolkach lub uchwytach, które umożliwiają jego równomierny obrót podczas druku;
– pozycjonowanie sita – sito jest ustawione w taki sposób, że podczas obrotu przedmiotu wzór jest nanoszony równomiernie na całą powierzchnię;
– ruch rakla i przedmiotu – rakiel często pozostaje nieruchomy, a przesuwające się sito powoduje obrót przedmiotu;
– dostosowanie kąta – w przypadku powierzchni stożkowych konieczne jest precyzyjne dostosowanie kątów obrotu oraz punktu, wokół którego porusza się sito.
Dobór farby do rodzaju podłoża
Dobór farby jest uzależniony od rodzaju materiału, na którym będzie wykonywany nadruk, a także od wymogów wytrzymałościowych i estetycznych. Do wyboru są:
– farby rozpuszczalnikowe – zawierają rozpuszczalniki organiczne, co sprawia, że są bardziej odporne na wodę i chemikalia;
– farby utwardzane promieniami UV – schną szybko pod wpływem promieniowania UV, zwiększając wydajność procesu drukowania. Są trwałe i odporne na działanie chemikaliów;
– farby silikonowe – stosowane do druku na materiałach o wysokiej odporności na temperaturę i działanie chemikaliów;
– farby ceramiczne – stosowane na szkle, ceramice, metalu, czy powierzchniach emaliowanych. Po poddaniu procesowi hartowania stają się integralną częścią materiału;
– farby specjalne – obejmują m.in. farby odblaskowe, fosforyzujące, fotochromowe czy puchnące, pozwalając uzyskać unikalne efekty.
Sitodrukarki ręczne
Dzięki drukarkom ręcznym możliwe jest tworzenie projektów na mniejszą skalę, bez potrzeby skomplikowanego ustawiania parametrów maszyny. Operator za pomocą rakla ręcznie nakłada farbę i przemieszcza sito wzdłuż przedmiotu. Drukarki ręczne są mniej wydajne niż ich automatyczne odpowiedniki, jednak pozwalają na większą kontrolę nad procesem.
Automatyzacja procesu sitodruku
W przemyśle stosuje się maszyny półautomatyczne i w pełni automatyczne, co zwiększa wydajność i jakość produkcji:
– maszyny półautomatyczne – wymagają obsługi operatora, który podaje i odbiera przedmioty, ale cały proces nanoszenia farby jest zautomatyzowany. To rozwiązanie idealne do średnich serii produkcyjnych;
– maszyny automatyczne – stosowane przy dużych seriach, automatyczny proces obejmuje podawanie, nakładanie farby i suszenie.
Przykładowe zastosowania sitodruku na przedmiotach
– Opakowania i pojemniki: Umożliwia nanoszenie wzorów na plastikowe i szklane pojemniki, zwiększając ich estetykę i wartość marketingową. Popularny w branżach spożywczej, chemicznej i kosmetycznej.
– Szkło użytkowe i dekoracyjne: Druk na kubkach, kieliszkach czy wazonach cechuje się odpornością na ścieranie i mycie, idealny dla produktów codziennych i branży HoReCa.
– Gadżety reklamowe: Długopisy, breloki czy pendrive’y często zdobi się trwałym nadrukiem logotypów, wspierając kampanie marketingowe.
– Przyciski i panele kontrolne: W elektronice sitodruk zapewnia trwałe oznakowanie przycisków i paneli, gwarantując czytelność i trwałość w trudnych warunkach.
Więcej informacji na stronie: www.sitoplus.pl
Maciej Tryburcy
Tampotechnika sp. z o.o.
tampotechnika.pl
Alfa-Print Sp. z o.o.
ul. Świętokrzyska 14A
00-050 Warszawa
