Wiemy, jak ważnym problemem w dzisiejszych czasach jest gospodarka odpadami, które są nierozerwalnie związane z naszym życiem. W ciągu roku każdy z nas produkuje przeciętnie 300-350 kg odpadów (śmieci), zatem 3-osobowa rodzina wytwarza ich ok. 1 tony rocznie.
Ze zużytych w Polsce w ciągu roku butelek PET po napojach można byłoby zbudować dwa Pałace Kultury i Nauki. Gdyby wszystkie poddać recyklingowi, to – w porównaniu z produkcją nowych – oszczędność energii wyniosłaby 60 proc.
Według ogólnodostępnych informacji dotyczących szacowanego czasu rozpadu kilku popularnych rodzajów odpadów, w przypadku zapałki wynosi on 6 miesięcy, biletu autobusowego 4 miesiące, niedopałka papierosa z filtrem 1-2 lata, papierosa bez filtra 3 miesiące, puszki aluminiowej 10 lat, butelki z tworzywa sztucznego od 100 do nawet 1000 lat, a butelki szklanej ok. 4 tys. lat (w znaleziskach archeologicznych znajdują się koraliki szklane datowane na 2000 lat p.n.e.).
Wszystkie wytwarzane odpady powinny zostać unieszkodliwione w sposób zapewniający ochronę życia i zdrowia ludzi oraz ochronę środowiska zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju, a w szczególności zasady zapobiegania powstawaniu odpadów lub ograniczania ich ilości i negatywnego oddziaływania na środowisko, a także odzysku. Na wysypiska powinny trafiać tylko te odpady, których nie da się ponownie wykorzystać lub przetworzyć. Tymczasem w praktyce trafia tam prawie 90 proc. produkowanych przez nas odpadów.
Znaczącym producentem odpadów są imprezy masowe. Ich liczba w roku 2011 w stosunku do roku 2010 wzrosła o 7,1 proc. i wyniosła 7799, z czego 43 proc. stanowiły imprezy artystyczno-rozrywkowe, 30 proc. sportowe, a 27 proc. mecze piłkarskie. Tylko podczas meczów polskiej Ekstraklasy, które stanowiły zaledwie 3,07 proc. wszystkich imprez masowych, frekwencja wyniosła 2 091 207 uczestników. Ustawa o bezpieczeństwie imprez masowych zalicza do kategorii imprez masowych odbywających się na stadionie takie, które gromadzą co najmniej 1000 osób. W związku z tym można oszacować, że frekwencja na nich wyniosła nie mniej niż 7 559 000 osób. Zakładając frekwencję jak na meczach ekstraklasy, mogło to być nawet 69.637.193 uczestników. Tak duża liczba osób oznacza tony odpadów przez nich wytwarzane.
Temat imprez masowych jest w tym roku szczególnie aktualny, zarówno w Polsce, jak i w całej Europie. Ósmego czerwca rozpoczął się w naszym kraju turniej Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej EURO 2012. Na piętnastu meczach, które odbywają się na stadionach w Warszawie, Wrocławiu, Poznaniu i Gdańsku może zgromadzić się 726 691 kibiców. Takiej liczby osób możemy spodziewać się na samych stadionach. Poza nimi będzie ich o wiele więcej.
Wśród licznych problemów związanych z organizacją piłkarskiego święta, niebagatelną kwestię stanowi konieczność zapewnienia obsługi gastronomicznej dla dużej liczby osób, a to z kolei wiąże się z powstaniem dużej ilości odpadów opakowaniowych, głownie z tworzyw sztucznych. Będą to butelki i kubki po napojach, tacki na jedzenie, opakowania zbiorcze i wiele innych. W samej Warszawie w Strefie Kibica (przy Placu Defilad), która będzie mogła pomieścić 100 tys. kibiców w dniach meczów i 20-30 tys. w pozostałe dni (w ciągu 25 dni przez strefę kibica może przewinąć się przeszło 2 mln osób), przewiduje się umieszczenie 5 kompletów pojemników do segregacji odpadów. Organizatorzy zakładają wywózkę min. 15 kontenerów śmieci dziennie, a liczba ta może się zwiększyć nawet do 40. W każdym z nich pomieści się około 300 worków, każdy o pojemności 240 l (7 m3), tak więc objętość odpadów wyniesie od 21,5 tys. m3, do 84 tys. m3 dziennie. Taka ilość odpadów wypełniłaby Stadion Narodowy, którego kubatura wynosi 1 mln m3, w ciągu 12 dni.
Impreza typu Euro to oczywiście wielkie wyzwanie pod względem organizacyjnym i sportowym, ale przede wszystkim zagospodarowania odpadów. Naszym obowiązkiem jest zagospodarować je w taki sposób, aby w jak najmniejszym stopniu miały negatywny wpływ na środowisko. Konieczna jest ich segregacja i recykling.
Naczynia jednorazowe z tworzyw sztucznych, stosowane w barach szybkiej obsługi, kioskach gastronomicznych i innych punktach gastronomicznych serwujących napoje oraz piwo można w wielu przypadkach zastąpić opakowaniami kompostowalnymi wykonanymi z materiałów biodegradowalnych. W porównaniu z opakowaniami z tradycyjnych tworzyw sztucznych, ich podstawową zaletą jest możliwość zbiórki po zużyciu razem z odpadami organicznymi, a następnie poddanie ich procesowi kompostowania w instalacjach przemysłowych. Zgodnie z terminologią, jest to proces recyklingu organicznego.
Kompostowanie odpadów organicznych jest całkowicie akceptowane jako spełniające wymagania ochrony środowiska. Opiera się na naturalnych procesach biochemicznych, zintensyfikowanych w sztucznie wytworzonych warunkach przemysłowych dzięki zapewnieniu optymalnego środowiska do przebiegu procesów oraz możliwości sterowania tymi procesami. Jak podkreślają specjaliści, kompostowanie odpadów biodegradowalnych jest procesem znacznie tańszym niż recykling materiałowy odpadów opakowaniowych z tworzyw sztucznych. Jednak opakowania przewidziane do przetworzenia w procesach biologicznych muszą podlegać badaniom, które potwierdzą spełnienie wymagań związanych z przydatnością do kompostowania. Należy je również oznaczyć rozpoznawalnym przez mieszkańców znakiem, gdyż podlegają zbiórce razem z odpadami organicznymi, a nie systemowi zbiórki odpadów z tworzyw sztucznych. Rozwiązania tego rodzaju zastosowano już podczas organizacji Igrzysk Olimpijskich w Sydney (2000), Salt Lake City (2002), Turynie (2006), Pekinie (2008), a także zaplanowano je w 2012 w Londynie.
W przyszłości możemy spodziewać się jeszcze większej frekwencji na imprezach masowych. Po zakończeniu Euro 2012 stadiony posłużą do organizacji koncertów i innych wydarzeń kulturalno-sportowych. Frekwencja na meczach Ekstraklasy z roku na rok zwiększa się, żużel nie traci na popularności, gale bokserskie i MMA zapełniają wielotysięczne hale, gwiazdy muzyki z zagranicy coraz chętniej odwiedzają nasz kraj. Kluczowe będzie szacowanie ilości odpadów i planowanie, jak te odpady zagospodarować.
Temat logistyki odpadów opakowaniowych podczas organizacji imprez masowych i możliwość wykorzystania opakowań kompostowalnych jako innowacyjnej, zrównoważonej ekologicznie alternatywy, przedstawili na konferencji prasowej zorganizowanej 24 maja br. w Warszawie specjaliści z Centralnego Ośrodka Badawczo-Rozwojowego Opakowań oraz CMPiW Polskiej Akademii Nauk.
Opracowano na podstawie materiałów COBRO
