Hieronim Kubera, Politechnika Warszawska, Instytut Mechaniki i Poligrafii, Zakład Technologii Poligraficznych
Opakowanie, jeden z najbardziej zaawansowanych technicznie wyrobów, z którym we współczesnym świecie człowiek spotyka się na każdym kroku, jest jednocześnie kompletnie nie docenionym wyrobem. Cywilizacyjny postęp doprowadził do stanu, w którym opakowania nie tylko stanowią niezbędny element produktu, dystrybucji, marketingu, lecz również spowodował, iż stały się elementem towaru tak powszechnym i tak codziennym, że są praktycznie niezauważane.
Jednakże paradoksalnie powoduje ono, iż nabywcy bardziej skupiają swoją uwagę na opakowaniu niż na nabywanym produkcie. Jednocześnie zmienia się system dystrybucji towarów wraz z pojawieniem się i upowszechnieniem nowych technologii. W wyniku zachodzących na świecie zmian, związanych z nowymi technologiami informatycznymi, w ostatnich kilkunastu latach pojawiła się nowa forma sprzedaży – zakupy bez wychodzenia z domu (zwana też e-commerce). Jest to oczywiście rozwinięcie dawno znanej i powszechnej formy sprzedaży wysyłkowej. Jednak głównie dzięki coraz powszechniejszemu dostępowi do sieci Internet udział w rynku tej formy sprzedaży zwiększa się dynamicznie z roku na rok. Sprzedaż taka pojawiła się początkowo w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej, skąd szybko została przeszczepiona na grunt europejski w latach 90-tych XX wieku.
Rynek handlu internetowego uznać należy za jeden z najnowocześniejszych i najbardziej perspektywicznych z uwagi na wiele ciekawych aspektów. Należą do nich zarówno skala inwestycji podejmowanych przez organizacje z sektora IT, osoby indywidualne, wysokie obroty oraz rozwiązania organizacyjne w zakresie systemów zarządzania e–gospodarką. Jednym z takich aspektów jest także definiowanie i praktyczne kształtowanie wymagań i rozwiązań w zakresie jakości dostarczanych do kupującego bardzo zróżnicowanych towarów, które oczywiście muszą spełniać wszystkie wymagania nowoczesnego handlu. Badania przeprowadzone przez instytucje badawcze w USA i w Polsce wykazują jednakowe trendy wzrostowe, jednak w Polsce wolumen sprzedaży jest znacznie mniejszy – dla porównania w Stanach Zjednoczonych w 1999 roku obrót wynosił ok. 18 mld $, w Polsce w natomiast w 2008 roku kształtował się na poziomie ok. 11 mld złotych (ponad 3 mld $). W tej wartości uwzględnić należy wielkość populacji, poziom technologiczny i inne uwarunkowania.
Polska, z racji dość późnego podłączenia do globalnej sieci nie była wówczas rynkiem godnym uwagi, jednak lawinowy rozwój Internetu w Polsce, zwłaszcza w ostatnich latach spowodował, że także u nas jest to coraz powszechniejsza forma dokonywania zakupów.
Poligrafia, jako interdyscyplinarna dziedzina przemysłu i usług, zmuszona była zawsze do wdrażania postępu technicznego wraz z rozwojem i zmianami gospodarczymi, gdyż de facto zawsze były świadczone te usługi, które musiały zaspokajać aktualne potrzeby konsumentów. Dlatego zdziwienie budzi fakt, że pomimo dość powszechnie rozwiniętej sieci sklepów internetowych oraz stałej tendencji rozwoju tego sektora rynku, produkty opakowaniowe nie zostały dostosowane do tego rodzaju dystrybucji. Oczywiście można stwierdzić, że póki co, zbyt mała ilość towarów jest sprzedawana kanałami dystrybucyjnymi e-businessu. Niemniej jednak łatwo zauważalny dynamiczny rozwój sieci handlowych, umożliwiających zakupy za pośrednictwem globalnej sieci, determinuje potrzebę opracowania wytycznych do projektowania i produkcji opakowań stosowanych w handlu elektronicznym. Jednym z zasadniczych celów opakowania jest przekazanie wszystkich niezbędnych informacji, które nabywca może uzyskać mając bezpośredni kontakt z opakowanym produktem. Dotyczy to zarówno merytorycznych, jak też marketingowych informacji o produkcie, których celem jest przyciągnięcie uwagi kupującego.
Aby we właściwy sposób określić wymagania w stosunku do opakowań przeznaczonych dla e-commerce, badaniom należy poddać zarówno opakowanie, jak i system dystrybucji w handlu elektronicznym. W tym przypadku, mówiąc o opakowaniu należy je zdefiniować uwzględniając cele i wymagania oraz określić, które z informacji naniesionych na opakowanie są niezbędne dla odbiorcy, a które pełnią funkcję uzupełniającą. Definiując pojęcie handlu elektronicznego należy także wyjaśnić, jakimi kanałami komunikacyjnymi na drodze opakowanie – odbiorca przekazywana jest informacja, zbadać uwarunkowania technologiczne i porównać je z możliwościami współczesnej poligrafii.
Do realizacji omawianego celu niezbędne jest posiadanie kompleksowej wiedzy o opakowaniu oraz handlu elektronicznym, umożliwiającej określenie wspólnego obszaru uwarunkowań technologicznych. Jedynie uwzględnienie problemów technicznych i społecznych w wymienionych obszarach pozwoli zminimalizować straty powstające na monitorze komputera w procesie przekazu internetowego.
Opakowanie drukowane ma wiele parametrów decydujących o pozytywnym bądź negatywnym odbiorze przez potencjalnego klienta, zaś ich odpowiednie dobranie sprawia, że kupujący uważa opakowanie, a tym samym często i jego zawartość, za atrakcyjne. Przy bezpośrednim kontakcie w sklepie wszystkie te parametry oddziałują na kupującego w stopniu
zaplanowanym przez projektanta, natomiast przy korzystaniu z e-sklepów, w wyniku ograniczeń technicznych kanałów przesyłowych, część z nich ulega zmianie, część natomiast może być całkowicie utracona.
Wszelkie informacje zawarte na opakowaniu przekazywane są do odbiorcy za pomocą kilku wymienionych w dalszej części środków, które odpowiednio zestawione pozwalają spełnić zarówno informacyjną, jak też i promocyjną rolę opakowania.
Krój pisma, który jest podstawowym nośnikiem informacji tekstowej dla odbiorcy stanowi system umownych znaków, za pomocą których można przedstawić i utrwalić język mówiony. W poligrafii stosowana jest czcionka, czyli zestaw znaków o tych samych trzech zasadniczych parametrach: krój pisma, stopień pisma, odmiana pisma. Kroje pisma zaprojektowane są z myślą o konkretnej warstwie populacji; inny krój pisma przeznaczony jest dla dziecka, inny dla osób starszych o słabym wzroku, inny dla robotnika, a jeszcze inny dla człowieka z wyższym wykształceniem. Ze względu na fakt wyświetlania się tekstu na monitorze na stronach sklepów internetowych, bardziej czytelne są pisma jednoelementowe, gdy wzrok odbiorcy jest mniej wytężony. Pisma dwuelementowe o większych stopniach pisma (powyżej 12 punktów) są również dobrze odbierane przez oko ludzkie przy wyświetlaniu tekstu na monitorze, zaś pisanki ze względu na bogactwo szerokości linii pisma, są najtrudniejsze w odbiorze przy takim sposobie przekazu. Tu występuje konflikt pomiędzy potrzebą zainteresowania kupującego ciekawym rozwiązaniem a możliwościami reprodukcji krojów pism o bardziej złożonym charakterze. Sytuacja wymaga kompromisu i optymalizacji procesu projektowania, opartych na wspomnianej już wiedzy z zakresu opakowań, marketingu i informatyki.
Ilustracja, obraz, rysunek, fotografia, piktogram, przybliżające konsumentowi informacje o wyrobie, producencie, technologii wytwarzania, ekologii i innych, mające również na celu uzyskanie innych efektów, jak np. objaśnienie treści, uatrakcyjnienie zapakowanego towaru, czy też reklamy. Wydaje się, iż jakakolwiek dyskusja odnośnie potrzeby spełnienia skomplikowanych wymagań w stosunku do ilustracji jest bezprzedmiotowa. Ilustracja często ma do przekazania wiele informacji od producenta, skierowanych do kupującego, co powoduje, iż jej złożoność może być trudna do przedstawienia nie tylko na ekranie monitora, lecz również na odbitce poligraficznej.
Barwa, czyli wrażenie psychiczne wywoływane jest w mózgu człowieka na skutek oddziaływania promieniowania na gałkę oczną widzialnej części fal spektrum elektromagnetycznego. W literaturze poligraficznej zaznacza się tendencja do stosowania pojęcia barwa (jako pojęcia poprawnego) zamiast kolor, traktując barwę nie tylko jako wrażenie p
sychologiczne, ale też jako wielkość mierzalną o określonych danych liczbowych w przestrzeniach barwnych. Pojęcie kolor odnoszone jest do farb drukarskich, które przeniesione na podłoże drukowe dają wrażenie określonej barwy, a także do maszyn drukujących. Z pojęciem barwy w poligrafii jest bardzo ściśle związane pojęcie reprodukcji barwy, czyli otrzymanie na kopii obrazu jak najbardziej zbliżonego pod względem barwy do oryginału, przy użyciu dostępnych środków technicznych. Obecnie, od wielu lat, aby uzyskać odpowiednią barwę kopii stosuje się reprodukcję przy użyciu mieszania barw podstawowych, co jest możliwe dzięki pewnym niedoskonałościom ludzkiego oka, które odpowiednio małe szczegóły o różnych barwach, położone blisko siebie, interpretuje jako barwę wypadkową. Ze względu na inne mechanizmy, powodujące powstawanie różnic w uzyskiwania barwy, należy je uwzględnić w ocenie stanu uzyskiwanego obrazu na gotowym opakowaniu, a następnie na monitorze.
Powszechnie wiadomo, iż stosowane są dwa mechanizmy mieszania barw:
n mieszanie addytywne, polegające na dodawaniu do widma odbitego barw podstawowych: czerwonej, zielonej i niebieskiej (RGB) – stosowane w monitorach i wyświetlaczach oraz w skanerach,
n mieszanie subtraktywne, polegające na odejmowaniu od widma odbitego barw podstawowych: niebieskozielonej, purpurowej i żółtej (CMY) – stosowane w druku.
Każdy z wymienionych sposobów mieszania barw ma pewne ograniczenia liczby barw możliwych do zreprodukowania oraz różni się zakresem reprodukowanych barw. Ponadto w celu poprawienia jakości odbitek drukarskich w poligrafii stosuje się dodatkowo jako barwę podstawową kolor czarny. Spowodowane jest to niedoskonałością technologiczną produkcji barwników, których zakresy pochłaniania i przepuszczania nie są takie, jak zakłada teoria. Podstawowym problemem podczas prezentowania fotografii opakowania na stronie internetowej jest stosowanie różnych sposobów syntezy barw na poszczególnych etapach, co może spowodować pewne przekłamania w przekazywaniu barwy do odbiorcy. W teorii barwy stosuje się jako określenie przestrzeni barwnej model CIELab. Jest to przestrzeń barw, która została znormalizowana w 1976 roku przez CIE (Comission Internationale de l'Eclairage – Międzynarodową Komisję Oświetleniową).
Barwę opisują matematycznie trzy składowe:
L – jasność (luminancja)
a – barwa od zielonej do purpurowej (magenta)
b – barwa od niebieskiej do żółtej.
Między barwami systemów RGB oraz CMY zachodzi współzależność, którą ilustruje rys 1. Zestawy uzupełniają się na kole barw. Dwie barwy jednego systemu stanowią części składowe jednej barwy systemu drugiego.
Zmieszanie farby żółtej (Y) z purpurową (M) da czerwień taką, jak światło czerwone (R). Z kolei zmieszanie światła niebieskiego (B) z zielonym (G) da światło bladoniebieskie, jak barwnik cyan (C).
Sprawą zupełnie oczywistą jest to, że za pomocą addytywnej lub subtraktywnej syntezy nie jest możliwe dokonanie reprodukcji całej przestrzeni barwnej. Dodatkowo każdy rodzaj syntezy jest w stanie przekazać nieco inną przestrzeń barw. Tak więc, aby w sklepie internetowym możliwie wiernie przekazać odbiorcy informację o barwie opakowania, należy ograniczyć się przy jego projektowaniu do wspólnej części przestrzeni barw CIELab przekazywanej zarówno na drodze syntezy addytywnej, jak i subtraktywnej. Dodatkowym problemem jest oczywiście stosowanie dwóch różnych mechanizmów mieszania barw.
Połysk – wrażenie optyczne, które powstaje dzięki odbiciu i rozproszeniu światła na powierzchni ciał stałych i cieczy lub bezpośrednio nad ich powierzchnią. Zależy on od współczynnika załamania światła, absorpcji, przezroczystości i charakteru powierzchni. Również barwa i kształt powierzchni ma pewien wpływ na wizualne wrażenie połysku oraz to, czy powierzchnia oświetlana jest silnym światłem ukierunkowanym, czy też rozproszonym. Połysk jest elementem bardzo istotnym w odbiorze opakowania przez potencjalnego nabywcę, gdyż wzmacnia zastosowany efekt wizualny. Odbiorca podświadomie uważa produkt za lepszy jakościowo, co wynika z założenia, że lepsze produkty mają lepsze opakowania. W poligrafii połysk uzyskuje się poprzez: zastosowanie podłoży o wysokiej gładkości, np. tektur powlekanych bądź tworzyw sztucznych takich, jak PE, PP, PVC, PET i innych, zastosowanie farb o zwiększonym połysku, lakierowanie lakierami utrwalanymi promieniowaniem UV i jonizującym bądź lakierami dyspersyjnymi, w których stosuje się lakierowanie całopowierzchniowe lub wybiórcze. Wizualne przekazanie tego parametru odbiorcy oglądającemu obraz opakowania na stronie internetowej jest zadaniem niezwykle trudnym, gdyż efekty uzyskane poprzez stosowanie wymienionych technik są w zasadzie niewidoczne na zdjęciach prezentowanych w Internecie.
Faktura – określa strukturę powierzchni opakowania. Parametr ten ma związek z połyskiem, gdyż faktury o wysoko rozwiniętej powierzchni są matowe i charakteryzują się małym połyskiem, zaś gładkie – wysokim. Ponadto można zastosować różnego rodzaju tłoczenia wklęsłe i wypukłe, połączenia użytych materiałów, np. laminowanie tektury z folią z tworzywa sztucznego. Umiejętne połączenie różnych faktur sprawia, że opakowanie w zwykłym sklepie wzbudza zainteresowanie nabywcy. Faktura, podobnie jak i połysk jest również bardzo trudna do pokazania na fotografii, zwłaszcza biorąc pod uwagę rozdzielczość zdjęć zamieszczanych w portalach internetowych. W związku z tym większość informacji tego typu przekazywanych odbiorcy może zostać utracona. Tradycyjnie opakowania mają stałe formy, a ich odmienność wykorzystująca barwę i fakturę materiału uatrakcyjnia sprzedawany wyrób. Przedstawienie ich stanowi wyzwanie tak dla poligrafii, jak i dla systemów teleinformatycznych.
Gabaryty, czyli rozmiary opakowania determinowane są przede wszystkim wymiarami pakowanego produktu, jednakże nawet dla takich samych produktów, np. płyt DVD, projektowane są opakowania różniące się warstwą wizualną, co ma na celu wyróżnienie konkretnego tytułu na półce sklepowej. Niestety, większość portali sprzedażowych w celu ułatwienia administracji stosuje layout z jednakowymi wymiarami zdjęć produktów. Skutkiem tego może być prawie całkowita utrata zamierzonego przez projektantów wyglądu opakowania wyróżniającego go wśród innych z tej grupy.
Handel elektroniczny, obejmuje różnorodne procedury wykorzystujące środki i urządzenia elektroniczne (telefon stacjonarny i komórkowy, faks, Internet, telewizję) w celu zawarcia transakcji finansowej. Najpopularniejszą metodą handlu elektronicznego jest handel internetowy, gdzie występują transakcje handlowe pomiędzy sprzedającymi a kupującymi.
Rodzaje handlu elektronicznego:
n Bezpośredni – gdzie cala transakcja handlowa od momentu złożenia zamówienia do realizacji płatności i dostawy towaru odbywa się wyłącznie przez sieć;
n Pośredni – poszukiwanie towarów, usług, nowych kontrahentów, przesyłanie dokumentów i płatności odbywa się przez sieć, natomiast dostawa zamówionego towaru lub usługi odbywa się bezpośrednio, w tradycyjny sposób;
n Hybrydowy – stosuje się czasowo różne formy przejściowe, które powodują niedostatki w praktyce rozwoju sieci lub usług telekomunikacyjnych.
Aktualnie w Europie (w tym także w Polsce) przeważnie jest to bezpośredni rodzaj e-commerce. W niektórych branżach stosuje się rodzaj pośredni, np. często stosowana opcja odbioru własnego ze sklepu. Niezależnie od rodzaju handlu elektronicznego, stosowanego przy danej transakcji, informacja do odbiorcy dociera według poniższego schematu:
n opakowanie jednostkowe wybrane dowolnie z wyprodukowanego nakładu jest fotografowane,
n zdjęcie (lub zdjęcia) w postaci cyfrowej operator umieszcza na stronie sklepu internetowego, czasami poddając je prostej obróbce (najczęściej rozdzielczość obrazu jest dostosowywana do wymaganej p
rzez program obsługujący sklep internetowy),
n obraz fotografii jest wyświetlany na monitorze komputerowym potencjalnego nabywcy.
Obecnie wszystkie aktywne sklepy internetowe bazują na kilku popularnych rozwiązaniach programów obsługujących kupujących, które podzielić można na:
n Prosty sklep internetowy – ma podstawowe narzędzia do obsługi sklepu internetowego, obraz fotografii na liście produktów jest wyświetlany na monitorze w rozmiarze poniżej 100x100 pikseli (punktów obrazu), dopiero po przejściu na stronę przeglądową danego produktu obraz fotografii prezentowany jest w rozdzielczości ok. 300x300 pikseli, co umożliwia lepszy ogląd opakowania przez kupującego. Jego zaletami są szybkość działania (treść strony jest szybko ładowana przez komputer użytkownika nawet przy użyciu łącza internetowego o niskiej przepustowości), natomiast główną wadą jest niska rozdzielczość prezentowanych na stronie fotografii opakowania. Ponadto najczęściej prezentowane jest jedno zdjęcie opakowania, co ogranicza ilość przekazywanej informacji na drodze opakowanie – odbiorca do jednej płaszczyzny opakowania.
n Sklep internetowy wykorzystujący technologię Adobe Flash™ – jest to funkcjonalnie rozbudowana wersja opisanego powyżej sklepu internetowego prezentującego więcej fotografii opakowania przy użyciu technologii Adobe Flash™, opracowanej przez firmę Macromedia, która została wykupiona w 2005 roku przez firmę Adobe. Pozwala to na tworzenie animacji przy użyciu grafiki wektorowej na zasadzie klatek kluczowych, co w przypadku sklepu internetowego pozwala na ukazanie w atrakcyjny sposób fotografii opakowania wyświetlając je w wyższej niż w przypadku zwykłego sklepu rozdzielczości, najczęściej około 300x400 lub 400x500 pikseli, co umożliwia przekazanie przede wszystkim drobniejszych detali niż na prostszych stronach www. Wadą tego rozwiązania jest konieczność zainstalowania odpowiedniej wtyczki w przeglądarce internetowej (do darmowego pobrania ze stron Adobe) oraz wymaga większej niż proste sklepy przepustowości łącza internetowego, co w obecnych czasach oznacza wolniejsze wyświetlanie stron na urządzeniach mobilnych, takich jak np. telefony komórkowe.
Zakres niniejszego artykułu obejmuje podstawowe grupy towarowe, dla których opracowane w dalszej części wytyczne można zastosować także w innych obszarach. Kryterium wyboru stanowiły rozmiary stosowanych powszechnie opakowań oraz typowych dla danego rodzaju opakowań technologii wytwarzania, co pozwoliło na wyodrębnienie grup jak poniżej:
Produkty spożywcze, które nie występują w sprzedaży bez opakowania – w większości płyny, produkty sypkie i wysoko przetworzone, jak np. gotowe dania, wyroby mleczarskie, przetwory warzywne i owocowe;
Produkty przemysłowe, których przykładami są wydawnictwa multimedialne w postaci książek, płyt CD/DVD, kaset VHS, czy magnetofonowych, artykuły chemii gospodarczej, czyli proszki, mydła, środki czystości itp., stosowane powszechnie w gospodarstwie domowym, kosmetyki, mały sprzęt elektroniczny i AGD, np. odtwarzacze DVD, roboty kuchenne.
Klasyfikacja dokonana powyżej pozwala na analizę opakowań drukowanych papierowych, tekturowych, metalowych, z tworzyw sztucznych, szklanych oraz opakowań mających etykietę. Technologie drukowania, jakie są wykorzystywane do produkcji opakowań to druk offsetowy arkuszowy i zwojowy (wąskotaśmowy), druk fleksograficzny oraz wklęsłodruk, typooffset, tampondruk i sitodruk. Ze względu na wielkość nakładu drukowanie cyfrowe stosowane jest jeszcze praktycznie wyłącznie w celu personalizacji, głównie drukowania daty produkcji i/lub terminu ważności produktu. Jak łatwo można zauważyć, towary te są kupowane w dużej mierze na podstawie widocznego na monitorze opakowania, w jakim są oferowane.
Przeprowadzona analiza według założonej klasyfikacji pozwoliła na zilustrowanie praktycznego przebiegu procesu prezentacji opakowania drukowanego eksponowanego w sklepie internetowym. Biorąc pod uwagę uzyskane wyniki, można określić, w jakich ramach należy poruszać się, aby rzeczywiste opakowanie i jego obraz w sklepie były do siebie jak najbardziej zbliżone. Dla przejrzystości oraz wygody osób posługujących się niniejszym opracowaniem określono wymagania dla każdego z głównych etapów produkcyjnych.
Przygotowanie do druku, jako pierwszy etap produkcji poligraficznej determinuje w największym stopniu uzyskany efekt końcowy. Dlatego też w stadium tym należy przewidzieć wszelkie możliwe ograniczenia na każdym z etapów, zaś przy projektowaniu opakowań dla e-commerce również ograniczenia techniczne witryn internetowych.
Przygotowując projekt należy dopasować zakres stosowanych barw do zakresu przestrzeni wspólnej dla wybranej techniki drukowania oraz dla standardowego monitora RGB. Stosować należy barwy kontrastujące, używać liternictwa o prostej budowie litery, najlepiej jednoelementowego. Przy stosowaniu krojów pisma dwuelementowego należy wybrać krój o niezbyt cienkich liniach. Stopień pisma należy dobrać odpowiednio do użytego kroju, zaś tekst powinien być złożony w ciemnym kolorze na jasnym tle, użycie kontry uzasadnia jednoczesne zastosowanie pisma jednoelementowego, najlepiej odmiany półgrubej. Zastosowane elementy graficzne nie mogą być zbyt drobne lub zbyt małe, gdyż na zdjęciach mogą ulec zniekształceniu i/lub utracie na obrazie fotografii, wynikających ze stosowanej na stronach internetowych rozdzielczości. Ewentualne elementy wielobarwne, wielotonalne (zdjęcia) raczej nie powinny znajdować się na opakowaniu dla e-commerce, gdyż w wyniku ograniczeń technologicznych bardzo trudno zachować wierność reprodukcji, głównie z powodu ograniczonej wspólnej przestrzeni barw. Zastosowane tło – najlepsze jest tło monochromatyczne lub o płynnie zmieniającej się gęstości optycznej, jednak z zastrzeżeniem 256 stopni gęstości, gdyż zdjęcia o takiej głębi są stosowane w celu przyspieszenia działania stron internetowych.
Poza wytycznymi dotyczącymi etapu składu elektronicznego, projektując opakowanie należy także uwzględnić rodzaj podłoża zadrukowywanego, sposób przygotowania form drukowych, technikę drukowania, której wybór jest bardzo często uzależniony od rodzaju opakowania oraz technikę uszlachetniania, która może mieć znaczący wpływ na reprodukcję barw.
Proces drukowania przy zastosowaniu odpowiedniego zarządzania całym procesem produkcji poligraficznej powinien zachować stabilność parametrów w całym nakładzie, gdyż prezentacja na stronie internetowej jest dokonywana na podstawie jednego, wybranego losowo z nakładu, egzemplarza gotowego opakowania.
Procesy wykończeniowe mają niewielki wpływ na kolorystykę, jedną z możliwości jest laminowanie folią z zabarwionego tworzywa sztucznego.
Opakowania obecnie produkowane i będące w obrocie handlowym nie są dostosowane do prezentowania w sklepach internetowych w sposób zapewniający przekazanie nabywcy wszystkich wymaganych przez niego informacji o nabywanym produkcie. W dobie permanentnych przemian gospodarczych, zwłaszcza w sektorze handlu detalicznego, poligrafia musi dostosować się do potrzeb rynku, a to wymaga uwzględnienia realiów technik komputerowych i poligraficznych.
Analizując zebrany materiał i porównując otrzymane wyniki łatwo można zauważyć, że pomimo różnic w stosunku do informacji, jakich oczekuje klient, wymagania technologiczne dla opakowań są w zasadzie jednakowe.
Podsumowując można stwierdzić, że dla wszystkich opakowań, które mają być sprzedawane w handlu elektronicznym należy przyjąć kryteria, jakie zostały opisane powyżej. Walory estetyczne w przypadku opakowań stosowanych dla handlu elektronicznego w obecnej sytuacji muszą, niestety, częściowo ustąpić wymaganiom technicznym, gdyż poziom technologiczny stosowanych w e-commerce platform internetowych ma, jak na razie, pewne ograniczenia technologiczne, z których część wraz z rozwojem zostanie usunięta (np. rozdzielczość
prezentowanych zdjęć), a część pozostanie (sposób reprodukcji barw i możliwa do zreprodukowania przestrzeń barwna). Pozostają do wymiany łącza internetowe, których przepustowość jest jeszcze w wielu przypadkach bardzo niska.
W opracowaniu nie został podjęty także problem technologii wytwarzania opakowań, gdyż jak dowiodły tego przeprowadzone badania własne, przekazywanie informacji poprzez kanał dystrybucyjny sklepów internetowych zależy w zasadzie tylko od wielkości zastosowanych stopni pisma, kolorystyki wyprodukowanego opakowania oraz w niewielkim stopniu od sposobu wykończenia.
Pominięto także całą stronę problematyki ekonomicznej produkcji opakowań predystynowanych do obrotu poprzez e-business. Założono, że pomimo zmiennego tempa rozwoju handlu internetowego, wynikającego z istniejącej i rozwijającej się infrastruktury technicznej, pozwalającej na korzystanie z dostępu do globalnej sieci użytkownikom w całym kraju oraz z pewnych przyzwyczajeń, obyczajów oraz pewnego braku zaufania do sklepów oferujących sprzedaż on-line, istnieje stale powiększająca się liczba towarów, które systematycznie są wprowadzane do obrotu handlowego poprzez Internet.
Na koniec należy podkreślić, iż niniejszy artykuł nie pretenduje do miana recepty na wszystkie przypadki wizualizacji informacji na opakowaniach przeznaczonych do sprzedaży internetowej, lecz jedynie ma na celu zwrócenie uwagi na istniejący i nie rozwiązany ani w kraju, ani za granicą problem. Z pewnym prawdopodobieństwem można przyjąć, iż opracowane kryteria nie tylko pozwolą na ich wykorzystanie w praktyce, lecz również mogą spowodować obniżkę kosztów produkcji opakowań stosowanych w handlu elektronicznym. n
Literatura
[1] Gregor B., Strawiszyński M: E – commers, Oficyna Wydawnicza Brandta, Bydgoszcz – Łódź 2002.
[2] Praca zbiorowa pod redakcją Szewczyk A.: Dylematy cywilizacji informatycznej, PWE Warszawa 2004.
[3] Szpringer W.: Handel elektroniczny, Konkurencja, czy regulacja, Wyd. Difin Warszawa 2000.
[4] Bann D.: All new print production handbook, Watson-Guptill Publications, New York 2007.
[5] Cendrowska D.: Zrób to lepiej! O sztuce komputerowego składania tekstu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006.
[6] Lisińska-Kuśnierz M., Ucherek M.: Opakowania w ochronie konsumenta, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków 2006.
[7] Lisińska-Kuśnierz M., Ucherek M.: Podstawy opakowalnictwa towarów, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków 2004.
[8] źródło: http://www.wszpwn.com.pl/i10/bitmap/bm03.htm, maj 2005.
[9] Klimchuk M., Krasovec S.: Packaging Design: Successful Product Branding from Concept to Shelf, Wiley, New York 2006.
[10] Narożny Ł.: Słabe i mocne strony polskiego e-commerce, Ceneo S.A., Wrocław 2006.
[11. Stowarzyszenie Marketingu Bezpośredniego, Polski rynek e-commerce 2008, 01/2009.
[12] Szapajko M.: Jednostki miar i stopnie pisma stosowane w typografii, Warszawa 2005.
[13] Szymczak J., Ankiel-Homa M.: Aktualne tendencje w opakowaniach kosmetyków, Opakowanie, 2/2007.
[14] Szymczak J., Ankiel-Homa M.: Opakowania jednostkowe w działaniach marketingowych przedsiębiorstw, Wyd. UEP Poznań 2007.
[15] Korzeniowski A. Ankiel-Homa M. Czaja-Jagielska N.: Innowacje w opakowalnictwie, Wyd. UEP Poznań 2011.
Wykaz wykorzystanych aktów prawnych
[1] Ustawa o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny (Dz. U. 144/2008, poz. 1204).
[2] Dyrektywa 2003/89/WE w sprawie zbliżenia Państw Członkowskich w zakresie etykietowania, prezentacji i reklamy środków spożywczych.
[3] PN – EN 14182 Opakowania. Terminologia. Terminy podstawowe i definicje.
[4] BN-77/7401-15 Pismo drukarskie: podstawowe nazwy i określenia.
Autor pragnie podziękować za pomoc w przygotowaniu niniejszego artykułu inż. T. Tokarskiemu, którego badania opisane w dyplomowej pracy inżynieryjnej Zakładu Poligrafii Politechniki Warszawskiej zostały wykorzystane.
