Wyniki pomiarów spektrofotometrycznych zadrukowanych i niezadrukowanych elementów powierzchni podłoży drukowych zależą od wielu czynników wynikających zarówno z konstrukcji samych urządzeń pomiarowych, jak i z ich tzw. ustawień, w większości określonych w normie ISO 13655 – Spectral Measurement and Colorimetric Computation for Graphic Arts Images.
Konstrukcja samego spektrofotometru z reguły jednoznacznie określa możliwą do zastosowania geometrię pomiarową, która wg ISO 13655 powinna być 45°/0° lub 0°/45° (zgodnie z ISO 5-4), a także często determinuje rodzaj możliwych do zastosowania filtrów fizycznych, zawężając w ten sposób możliwości ich wyboru.
Wyliczane z widmowych współczynników odbicia wartości współrzędnych barw nadruków, a następnie różnice barw zależą od ustawień spektrokolorymetru, które można określić jako „programowe” (softwarowe). Podstawowymi w tej grupie ustawień są „iluminant” i „obserwator”. Wg ISO 13655 standardowy iluminant to D50, a obserwator – 2°. Wartości samych współrzędnych barw oczywiście zależą także od ustawionej w urządzeniu pomiarowym „przestrzeni kolorymetrycznej”, np.: CIELab, CIELuv, CIEXYZ, a wartości różnic między nimi dodatkowo od przyjętych formuł ich wyliczania, np.: ∆E*ab; ∆Ecmc; ∆E*94; ∆E00.
W spektrofotometrach wyposażonych w funkcje densytometryczne (spektrodensytometrach) istnieje programowa (softwarowa) możliwość ustawiania filtrów pomiarowych, np. szeroko- lub wąskopasmowych o ściśle określonych charakterystykach transmisji spektralnej wynikających z przyjętego standardu wykonywanych pomiarów gęstości cząstkowych głównych nadruków farbami procesowymi, np.: DIN 16536 (WB), DIN 16536 NB, ANSI Status T, ANSI Status I czy ANSI Status E.
Zupełnie innym zagadnieniem jest wykorzystywanie do pomiarów spektrokolorymetrycznych tzw. filtrów fizycznych, jako filtrów stałych bądź wymiennych, ustawianych na drodze optycznej wiązki promieniowania emitowanego ze źródła przyrządu pomiarowego, odbijanej następnie od mierzonej powierzchni i docierającej do elementu rejestrującego w spektrofotometrze. Filtry tego rodzaju to kolejno:
n filtr polaryzacyjny, a właściwie 2 filtry polaryzacyjne (Pol filter)
n filtr D65 (D65 filter)
n filtr odcinający promieniowanie UV (UV-cut filter)
n filtr neutralny, określany jako No filter
Standardowo wg ISO 13655 do pomiarów barw nadruków powinien być stosowany filtr neutralny (No filter), który jednak w niektórych przypadkach może zostać zastąpiony przez jeden z trzech pozostałych wymienionych filtrów.
Filtry fizyczne stosowane w barwometrii poligraficznej
Filtr polaryzacyjny
Filtr ten to właściwie dwa zespolone ze sobą filtry nakładane na głowicę pomiarową spektrofotometru, polaryzujące światło w dwu prostopadłych do siebie kierunkach. Jeden z nich polaryzuje wiązkę padającą na próbkę, drugi wiązkę już po odbiciu. Filtr polaryzacyjny wyłącza z pomiaru tę część wiązki światła, która mogłaby dotrzeć do elementu rejestrującego spektrofotometru w wyniku odbicia powierzchniowego. Analizowane jest wyłącznie światło, które wcześniej wniknęło w głąb mierzonej powierzchni, np. warstwy nadrukowanej farby i zostało częściowo rozproszone, a częściowo po powtórnej polaryzacji dociera do elementu rejestrującego spektrofotometru. Dzięki temu można praktycznie wyeliminować wpływ na wynik pomiarów wszystkich zjawisk optycznych zachodzących na powierzchni analizowanej próbki, a więc np. połysku czy też efektu brązowania, które jest wadą nadruku polegającą na selektywnej absorpcji światła przez powierzchnię zadrukowaną wskutek migracji pigmentów w kierunku powierzchni filmu farby.
Filtry polaryzacyjne są powszechnie stosowane w densytometrii, także tej realizowanej za pomocą spektrofotometrów (spektrodensytometrii). Eliminując wpływ połysku na uzyskiwane wyniki pomiarów, ułatwiają kontrolę procesu drukowania, uniezależniając wartości mierzonych gęstości optycznych od czasu schnięcia farby.
Wadą stosowania filtrów polaryzacyjnych w barwometrii nadruków jest możliwość wystąpienia rozbieżności między wynikami pomiarów spektrokolorymetrycznych a oceną obserwatora, wynikających z niezdolności wychwycenia przez urządzenie pomiarowe różnic struktur powierzchni porównywanych próbek.
Szczególnym obszarem wykorzystywania filtrów polaryzacyjnych w barwometrii poligraficznej może być recepturowanie farb graficznych. Spośród wszystkich filtrów fizycznych pomiary z filtrem polaryzacyjnym zazwyczaj umożliwiają najdokładniejsze recepturowanie farb w przypadkach, gdy struktura podłoża barwy wzorcowej i przygotowywanej (recepturowanej) jest podobna, np. obie są matowe lub z połyskiem.
Filtr D65
Filtr D65 zmienia względny widmowy rozkład energii źródła światła spektrofotometru czyniąc go zbliżonym do rozkładu światła dziennego opisanego poprzez iluminant D65. Spektrofotometr wyposażony w ten filtr interpretuje barwy w sposób podobny do tego, w jaki widzi je obserwator oglądający próbki w warunkach oświetlenia dziennego, a także „rozpoznaje” różnice struktury powierzchni próbek, np. błyszcząca-matowa. Zmiana względnego widmowego rozkładu energii światła docierającego do próbki, polegająca najogólniej rzecz ujmując na zwiększeniu udziału promieniowania krótkofalowego (w tym UV), prowadzi do zawyżenia wartości współczynników odbicia w obszarze fal dłuższych w przypadkach, gdy mierzona próbka zawiera wybielacze optyczne. Jeżeli analizowana próbka nie zawiera w składzie wybielaczy optycznych, wyniki pomiarów spektrofotometrycznych powinny być identyczne z wynikami uzyskiwanymi przy stosowaniu filtra neutralnego.
Filtr D65 może być z powodzeniem stosowany przy pomiarach różnic barw nadruków na podłożach zawierających wybielacze optyczne. Nie jest natomiast w stanie wyeliminować wpływu efektu brązowania na wyniki pomiarów barw nadruków na powierzchniach szorstkich, np. na papierach niepowlekanych. Nie zaleca się również stosowania filtra D65 w przypadku wykonywania pomiarów na rzecz recepturowania farb drukarskich.
Filtr neutralny
Filtr neutralny jest filtrem wykonanym ze szkła, które nie charakteryzuje się jakąś specjalną, w szczególny sposób modyfikowaną transmisją spektralną. Jest standardowym, wg ISO 13655 filtrem przeznaczonym do pomiarów współrzędnych i różnic barw odbitek drukarskich. Stosowanie filtru neutralnego stanowi swego rodzaju rozwiązanie kompromisowe pomiędzy stosowaniem filtru polaryzacyjnego i filtru D65. Filtr neutralny nie jest w stanie wyeliminować efektu brązowania tak jak czyni to filtr polaryzacyjny, jednak podobnie jak D65 uwzględnia różnice w strukturze powierzchni próbek. Najważniejszą między nimi różnicą jest to, że filtr neutralny w odróżnieniu od D65 w poważnym stopniu eliminuje wpływ zawartości wybielaczy optycznych w zadrukowywanym podłożu na uzyskiwane wyniki pomiarów.
W przypadku pomiarów spektrofotometrycznych wykonywanych na rzecz recepturowania farb drukarskich filtr neutralny stanowi najlepsze rozwiązanie, kiedy mamy do czynienia z wyraźnymi różnicami charakterystyk powierzchni próbek – z barwą wzorcową i z barwą recepturowaną (powierzchnia połyskliwa-matowa, podłoże chłonne-niechłonne itp).
Filtr odcinający promieniowanie UV
Filtr ten „odcina” ze spektrum światła emitowanego przez źródło urządzenia pomiarowego część ultrafioletową, czyli promieniowanie o długości fali poniżej 400 nm. Całkowicie eliminuje zatem wpływ na uzyskiwane wyniki pomiarów ew. obecnych w badanej próbce wybielaczy optycznych. Wielkość rozbieżności pomiędzy wynikami pomiarów uzyskanych z filtrem odcinającym promieniowanie UV i filtrem neutralnym świadczy o ilości wybielaczy optycznych zawartych w badanej próbce.
Filtr odcinający promieniowanie UV znajduje zastosowanie m.in. przy pomiarach spektrofotometrycznych służących recepturowaniu farb przeznaczonych do drukowania na podłożach zawierających wybielacze optyczne.
Cel badań
Celem badań było określenie wpływu, jaki na uzyskiwane wyniki pomiarów spektrofotometrycznych barw podłoży i druków opakowaniowych może mieć stosowanie określonych filtrów fizycznych.
Urządzenia wykorzystane do badań
1) Spektrofotometr Spectrolino (GretagMacbeth) z wymiennymi filtrami fizycznymi:
n polaryzacyjnym (Pol filter),
n D65 (D65 filter),
n odcinającym promieniowanie UV (UV-cut filter),
n neutralnym (No filter).
Spektrofotometr Spectrolino posiada konstrukcję umożliwiającą wykonywanie pomiarów w geometrii pierścieniowej 45°/0°. Próbkuje co 10 nm w przedziale długości fali =380÷730 nm, na powierzchni o średnicy d=4 mm.
2) Połyskościomierz/reflektometr Picogloss 503 (Erichsen).
3) Kabina do oceny i porównań barw podłoży i nadruków –PANTONE Color Viewing Light (JUST Normlicht) wyposażona w źródła światła: D50; D65; A; TL-84; UV.
Ogólna metodyka badań
Próbki nadruków wykonanych różnymi farbami, o różnym połysku oraz same podłoża z różną zawartością wybielaczy optycznych poddawano ocenie wizualnej poprzez ich porównywanie w zmiennym oświetleniu: D50 i D50+UV.
Pomiary spektrofotometryczne wykonywano przez cztery różne filtry fizyczne, a następnie wyliczano współrzędne i różnice barw (∆E*ab) w przestrzeni CIELAB, przy następujących ustawieniach urządzenia pomiarowego:
n iluminant D50
n obserwator standardowy (2°)
n pomiar absolutny
Pomiary połysku powierzchni próbek wykonywano dla kąta 60° i podawano w jednostkach GU (Gloss Units).
Wyniki badań
1) Filtry fizyczne a współrzędne i różnice barw podłoży drukowych z różną zawartością wybielaczy optycznych
Na rysunkach 1 i 2 przedstawiono krzywe reemisji spektralnej, a w tabeli 1 współrzędne (CIELAB) i różnice (∆E*ab) barw podłoży drukowych różniących się zawartością wybielaczy optycznych, wyznaczone przy stosowaniu różnych filtrów fizycznych.
Jak widać na rys. 1, krzywe reemisji spektralnej podłoża zawierającego wybielacze optyczne posiadają maksima w przedziale długości fal =430÷440 nm dla wszystkich badanych filtrów fizycznych. Wartości współczynników odbicia dla =430 nm i =440 nm są najwyższe dla filtru D65, a najniższe dla filtru UV-cut.
Dla filtru D65 reemisja spektralna w obszarze promieniowania niebieskiego znacznie przekracza 100% i wynosi ok. 113%. Podobny efekt, lecz występujący z mniejszym nasileniem (R≈100,5%) można zaobserwować dla filtru neutralnego (No filter). Przebiegi krzywych różnią się także w zakresie długości fal poniżej =410 nm. Charakterystyczne jest zróżnicowanie gradientu krzywych reem
isji spektralnej w przedziale =380÷440 nm, zdecydowanie najniższy dla filtru UV-cut i zdecydowanie najwyższy dla D65. Gradient ten, charakteryzujący „gwałtowność” zmian wartości współczynnika odbicia na pograniczu UV i światła niebieskiego, szczególnie w przypadku krzywej wyznaczanej dla filtru D65, można uznać za najbardziej czuły wskaźnik zawartości wybielaczy optycznych w składzie papieru podłożowego. Widać to wyraźnie przy porównaniu przebiegu krzywych na rys. 1 i na rys. 2.
Jak wynika z zamieszczonych w tabeli 1 wartości współrzędnych i różnic barw, rodzaj filtra fizycznego użytego do pomiarów w bardzo niewielkim stopniu wpływa na wartość kojarzonej z atrybutem jasności współrzędnej L* barwy podłoża z wybielaczem optycznym. W przypadku podłoża bez wybielaczy optycznych wartości współrzędnych L* zmierzonych przez trzy spośród czterech badanych filtrów też praktycznie nie różnią się między sobą. Wyjątkiem jest filtr polaryzacyjny, dla którego L* ma wartość zdecydowanie niższą od pozostałych. Z dwu współrzędnych a* i b* zdecydowanie większe wahania, w zależności od zastosowanego filtra pomiarowego, wykazuje współrzędna b*, której wartość w przypadku podłoża z wybielaczami optycznymi wraz ze zmianą filtrów wyraźnie przesuwa się w kierunku ujemnym w następującej kolejności: filtr UV-cut, polaryzacyjny, neutralny, D65. Barwa podłoża mierzona przez filtr D65 jest zdecydowanie bardziej niebieska od barwy tego samego podłoża zawierającego wybielacze optyczne, zmierzonej przez filtr odcinający promieniowanie UV.
Zamieszczone w tabeli 1 wartości różnic barw (∆E*ab) wyliczone na podstawie pomiarów spektrofotometrycznych wykonywanych dla dwu papierów przez różne filtry fizyczne wskazują, że:
n różnice barw papieru z wybielaczami optycznymi wyznaczane względem pomiaru przez filtr neutralny są podobne dla Pol filter i D65 (∆E*ab równe odpowiednio ok. 4,1 i 4,5). Zdecydowanie wyższą wartość różnicy barw (∆E*ab≈6,5) uzyskano przy pomiarze przez filtr UV-cut;
n różnice barw papieru bez wybielaczy optycznych wyznaczane względem pomiaru przez filtr neutralny są niewielkie i zbliżone do siebie dla D65 i UV-cut (∆E*ab równe odpowiednio 0,65 i 0,91). Zdecydowanie wyższą wartość różnicy barw (∆E*ab≈5,0) uzyskano przy pomiarze przez filtr polaryzacyjny;
n największe zmiany barw względem pomiaru przez filtr neutralny stwierdzono w przypadku stosowania filtru UV-cut, dla papieru z wybielaczami optycznymi (∆E*ab=6,53) i filtru polaryzacyjnego, dla papieru bez wybielaczy optycznych (∆E*ab=5,04);
n różnice barw papierów z różną zawartością wybielaczy optycznych w dużym stopniu zależą od rodzaju zastosowanego filtru fizycznego. Najniższą wartość uzyskano dla filtru UV-cut (∆E*ab=4,39), najwyższą dla D65 (∆E*ab=13,76).
2) Filtry fizyczne a różnice barw pól pełnych farb procesowych na podłożach z różną zawartością wybielaczy optycznych
Przedstawione powyżej spostrzeżenia zdecydowano się zweryfikować badając wpływ stosowanych filtrów fizycznych na zmiany barw nadruków farbami procesowymi: C, M, Y i K. Do badań wytypowano dwa białe podłoża wykorzystywane w systemach proofingu analogowego (Kodak Matchprint i DuPont Cromalin). Ich wybór spowodowany był zarówno łatwością wykonania standardowych wydruków obrazu kontrolnego, jak i przede wszystkim dużym zróżnicowaniem zawartości wybielaczy optycznych. Ocena wizualna i porównanie materiałów przy zmiennym oświetleniu – D50 i D50+UV wykazała zdecydowanie większą zawartość wybielaczy optycznych w podłożu Cromalin niż w podłożu Matchprint (Super White Base).
Krzywe reemisji spektralnej powierzchni badanych podłoży drukowych przedstawiono na rys. 3 i 4. Porównując przebiegi krzywych wyznaczonych przez filtr D65 i filtr UV-cut można stwierdzić, że potwierdzają one wcześniejsze wyniki uzyskane na podstawie oceny wizualnej obu podłoży przy zmiennym oświetleniu D50 i D50+UV. Podłoże Cromalin wykazuje zdecydowanie wyższe różnice wartości współczynników odbicia w przedziale długości fali =430÷440 nm niż Matchprint, które w ocenie wizualnej zostało uznane za podłoże z niewielką ilością wybielaczy optycznych.
Wyniki badań mających na celu ocenę wpływu stosowanych filtrów fizycznych na zmiany barw nadruków wykonywanych farbami procesowymi: C, M, Y i K można podsumować w następujący sposób:
1) Większa zawartość wybielaczy optycznych w podłożu drukowym zwiększa różnice barw (∆E*ab) tych samych nadruków, wyznaczane przez różne filtry fizyczne względem filtru neutralnego dla wszystkich badanych farb procesowych.
2) Największe różnice barw tych samych nadruków, wyliczane względem pomiarów przez filtr neutralny, uzyskano przy korzystaniu z filtra polaryzacyjnego, a najniższe przy korzystaniu z filtra D65, niezależnie od farby procesowej i zawartości wybielaczy optycznych w podłożu drukowym.
3) Różnice barw pól rastrowych mierzonych przez filtry D65 i UV-cut względem filtru neutralnego zmniejszają się wraz ze wzrostem pokrycia rastrowego nadruku, osiągając minimum dla pól pełnych (apla). Większe pokrycie farbą zmniejsza wpływ samego podłoża na mierzone różnice barw.
4) Różnice barw pól rastrowych mierzonych przez filtr polaryzacyjny względem filtru neutralnego w ogromnej większości przypadków były najwyższe dla pól niezadrukowanych i pól pełnych, a najniższe w tonach średnich.
5) Najwyższe różnice barw tych samych nadruków uzyskuje się zestawiając ze sobą wyniki pomiarów uzyskanych przez filtr D65 i filtr UV-cut.
Na kolejnej stronie na rys. 5 i 6 przedstawiono zmiany barw (∆E*ab) pól pełnych farb procesowych: C, M Y i K, wyznaczone przez różne filtry fizyczne (Pol, D65, UV-cut filter), względem ich barw mierzonych przez filtr neutralny (No filter) na podłożu Matchprint i Cromalin.
3) Filtry fizyczne a współrzędne barw pół pełnych farb procesowych na podłożach zawierających wybielacze optyczne
Zbadano wpływ stosowanych filtrów fizycznych na zmiany współrzędnych punktów barw pól pełnych farb procesowych na podłożu z dużą zawartością wybielaczy optycznych. Próbkami do badań były nadruki farb procesowych (C, M, Y, K) na papierze powlekanym z wzornika PANTONE. Pomiary spektrofotometryczne powierzchni tego podłoża wykazały, że współczynniki odbicia dla =440 nm przez filtry D65 i UV-cut wynosiły odpowiednio RD65 =1,1962 i RUV-cut =0,9016, a więc różnica między nimi (RD65 –RUV-cut) była równa 0,2946, czyli nieco większa niż w przypadku uznanego we wcześniejszych badaniach za zawierające największą ilość wybielaczy optycznych podłoża DuPont Cromalin (RD65 –RUV-cut=0,2506).
Na rys. 7 i 8 przykładowo przedstawiono zmiany położenia punktów barw pola pełnego nadrukowanego farbą cyan w wyniku stosowania różnych filtrów fizycznych.
Wyniki badań pokazały m.in., że:
1) Stosowanie filtru D65 skutkuje najwyższymi wartościami wiązanej z atrybutem jasności współrzędnej L* dla wszystkich badanych barw. Należy to odczytywać jako prosty efekt obecności wybielaczy optycznych w podłożu drukowym, zauważalny nawet w przypadku barw pól pełnych (apla).
2) Niższe od D65 wartości współrzędnej L* uzyskano przy pomiarach przez filtr neutralny, a najniższe przez filtr polaryzacyjny, z wyjątkiem apli koloru żółtego, która wykazała najmniejszą jasność przy pomiarze przez filtr UV-cut.
3) Filtr D65 powoduje zmniejszenie wartości współrzędnej b* wszystkich badanych barw, co jest konsekwencją ich częściowego „zniebieszczenia” spowodowanego zawartością wybielaczy optycznych w podłożu drukowym i zwiększonego udziału promieniowania UV w strumieniu pomiarowym.
4) Trudno jednoznacznie określić związek między rodzajem stosowanego filtru pomiarowego a nasyceniem mierzonych barw – Cab* = (a*2 + b*2) 1/2.
5) Wpływ stosowania różnych filtrów fizycznych na wartości współrzędnych barw nadruku farbą czarną jest najmniejszy. W
yniki pomiarów z filtrami No filter, D65 oraz UV-cut są zbliżone. Jedynie pomiary z filtrem polaryzacyjnym dają inne wyniki od pozostałych, tzn. wyraźnie mniejszą „jasność barwy” nadruku farbą czarną.
4) Filtry fizyczne a zmiany barw nadruków na podłożach powlekanych i niepowlekanych
W celu określenia wpływu rodzaju zastosowanego filtru fizycznego na wskazywaną przez spektrokolorymetr różnicę barw nadruków wykonanych tymi samymi farbami na podłożach o różnym stopniu uszlachetnienia powierzchni posłużono się próbkami wybranymi losowo z wzorników PANTONE na papierze powlekanym i niepowlekanym. Wyniki pomiarów różnic barw nadruków wykonanych farbami: PANTONE 1925, 259, 347, 3965, 306 dla wszystkich badanych filtrów fizycznych przedstawiono na rys. 9. Jak widać, różnice barw nadruków na różnych podłożach, obliczane na podstawie pomiarów wykonywanych przez filtry: neutralny, D65 i UV-cut, choć są bardzo duże, jednak różnią się między sobą nieznacznie. Wyraźnie niższe od pozostałych wartości różnic barw wykazały jedynie pomiary wykonywane przez filtr polaryzacyjny.
5) Filtry fizyczne a zmiany barw nadruków powodowane zmianami połysku powierzchni
Badaniami objęto barwy pól pełnych farb procesowych:
C, M, Y i K. W celu uchwycenia wyłącznego wpływu połysku na zmiany barw nadruków zastosowano oryginalną, opracowaną w ZTP IMiP PW, technologię niskotemperaturowego stopniowego matowienia ich powierzchni. Wszystkie inne metody badań polegające na nanoszeniu kolejnych warstw lakierów zawsze łączą się z dodatkowymi zmianami barw wynikającymi z własnego zabarwienia powłoki lakierniczej, a także z możliwych reakcji między związkami wchodzącymi w skład lakieru i szeroko rozumianych farb drukarskich. Próbki stanowiły odbitki wykonane w technologii analogowej Kodak Matchprint na podłożu Super White Base.
Wyniki badań zmian barw pól pełnych farb procesowych:
C, M, Y i K przy zmniejszającym się połysku powierzchni nadruków, mierzonych przez różne filtry fizyczne, przedstawiono na wykresach zamieszczonych na rys. 10-13.
Jak widać na wykresach (rys. 10-13):
1) Wraz ze zmniejszaniem się połysku badanych powierzchni różnica barw pól pełnych farb procesowych: C, M, Y i K rośnie w sposób zbliżony do liniowego.
2) Zmiany barw pól pełnych powodowane zmianami połysku, każdej farby procesowej z osobna, są do siebie zbliżone dla filtrów: D65; UV-cut i No filter.
3) Zmiany barw określane przez filtr polaryzacyjny (Pol filter) są zdecydowanie, nawet kilkakrotnie mniejsze od zmian określanych przez trzy pozostałe filtry.
4) Różnice barw (∆E*ab) każdej z badanych barw procesowych dla określonego filtru pomiarowego przy stałej zmianie połysku należy przypisać niepełnej równomierności przestrzeni CIELAB.
Podsumowanie
Rodzaj filtru fizycznego stosowanego podczas spektrofotometrycznych pomiarów barw nadruków i podłoży drukowych decyduje o uzyskiwanych wartościach współrzędnych barw i o ich różnicach. Wpływ ten jest tym większy, im większą zawartością wybielaczy optycznych charakteryzuje się zadrukowane podłoże i maleje wraz ze wzrostem procentowego pokrycia rastrowego nadruków. Stosowanie filtra D65, szczególnie w przypadku podłoży z wybielaczami optycznymi, wyraźnie podwyższa wartości wiązanej z atrybutem jasności współrzędnej L* i zmniejsza wartości współrzędnej b* wszystkich badanych barw, co jest konsekwencją ich częściowego „zniebieszczenia” spowodowanego z jednej strony obecnością wybielaczy optycznych, a z drugiej zwiększonym udziałem promieniowania UV w strumieniu pomiarowym. Największe różnice barw tych samych elementów nadruków mierzonych przez różne filtry występują przy zestawieniu ze sobą wyników pomiarów uzyskanych przez filtr D65 i filtr UV-cut. Porównanie przebiegów krzywych reemisji spektralnej wyznaczonych przez oba wymienione filtry dla różnych podłoży pozwala je uszeregować ze względu na zawartość wybielaczy optycznych w oparciu o różnicę gradientów tych krzywych w przedziale długości fal =380÷440 nm i różnice wartości współczynników odbicia dla =430 lub =440 nm.
Wrażliwość barw na zmiany połysku jest podobna dla trzech spośród czterech badanych fizycznych filtrów pomiarowych, tzn. filtrów: D65; UV-cut i No filter. Zdecydowanie, nawet kilkakrotnie mniejsze zmiany barw (∆E*ab) określono na podstawie pomiarów wykonywanych przez filtr polaryzacyjny. Różnice (∆E*ab) w wielkości zmian każdej z badanych barw procesowych dla określonego filtru pomiarowego, przy stałej zmianie połysku należy przypisać niepełnej równomierności przestrzeni CIELAB.
Literatura
1. Zimmermann B., D. Grob D.: Characteristics and Best Use
of Physical Filters with Ink Formulation™. Materiały GretagMacbeth, Regensdorf, January 2004
2. Dąbrowa T.: Standardowe warunki wizualnej oceny i pomiaru współrzędnych barw odbitek drukarskich oraz ich różnic / Standard conditions for visual assessment of print reproduction colour coordinates and their differences, Opakowanie nr 11/2009, s. 28-32
3. Materiały Techkon GmbH: The Use of Polarizating Filters, Königstein 2000
4. Wyszecki G., Stiles W. S.: Color Science. Concepts and methods, quantitative data and formulas, Wiley&Sons, Inc., 1967
5. International Standard ISO 3664: Viewing Conditions – Graphic Technology and Photography, 2000
6. International Standard ISO 13655: Graphic Technology – Spectral Measurement and Colorimetric Computation for Graphic Arts Images, 1996
7. How Does a UV (UV-cut) Filter Work, www.xrite.com
8. Characteristics of Physical Filters, www.xrite.com
9. Using a Polarization Filter, www.xrite.com
