STRESZCZENIE: Ostatnia nowelizacja Ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi opłatą recyklingową objęła również pozostałe torby o grubości materiału równej 50 mikrometrów i większej. Nowy przepis obowiązuje od 1 września 2019. Stawka opłaty recyklingowej wynosi 0,20 zł za sztukę torby na zakupy z tworzywa sztucznego. Bezpłatne pozostaną jedynie bardzo lekkie torby handlowe.
ABSTRACT: The current amendment to the Management of packaging and packaging waste act charge other bags with a wall thickness of 50 microns and more recycling fee. New regulations enter into force on September 1, 2019. The rate of recycling fee is PLN 0.20 per one plastic bag. Only very lightweight bags will remain free.
Torby na zakupy z tworzywa sztucznego
Zgodnie z zapisami Ustawy o gospodarce opakowaniami i odpada-
mi opakowaniowymi [1] torby na zakupy, z uchwytami lub bez uchwytów wykonane z tworzywa sztucznego, które są oferowane w jednostkach handlu detalicznego lub hurtowego, obejmują:
a) bardzo lekkie torby o grubości materiału poniżej 15 mikrometrów, które są wymagane ze względów higienicznych lub oferowane jako podstawowe opakowanie żywności luzem, gdy pomaga to w zapobieganiu marnowaniu żywności;
b) lekkie torby o grubości materiału od 15 mikrometrów do grubości poniżej 50;
c) pozostałe torby o grubości materiału równej 50 mikrometrów i większej.
Pod pojęciem tworzywo sztuczne należy rozumieć polimer (substancję składającą się z cząsteczek stanowiących sekwencję jednego lub kilku rodzajów jednostek monomeru), do którego mogły zostać dodane dodatki lub inne substancje i który stanowi główny składnik strukturalny toreb na zakupy [2].
Opłata recyklingowa
Ustawa o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi wprowadziła od 1 stycznia 2018 r. opłatę recyklingową na lekkie torby na zakupy z tworzywa sztucznego (o grubości folii od 15 do 50 mikrometrów). Natomiast ostatnia nowelizacja [3] dodatkowo objęła opłatą recyklingową również pozostałe torby o grubości materiału równej 50 mikrometrów i większej. Nowy przepis obowiązuje od 1 września 2019. Stawka opłaty recyklingowej wynosi 0,20 zł za jedną sztukę torby na zakupy z tworzywa sztucznego [4]. Bezpłatne pozostaną jedynie bardzo lekkie torby handlowe.
Opłatę recyklingową od nabywającego torbę na zakupy z tworzywa sztucznego jest obowiązany pobrać przedsiębiorca prowadzący jednostkę handlu detalicznego lub hurtowego, w której są oferowane torby na zakupy z tworzywa sztucznego przeznaczone do pakowania produktów oferowanych w tej jednostce.
Pobrana opłata recyklingowa jest wnoszona na odrębny rachunek bankowy prowadzony przez marszałka województwa do dnia 15 marca roku następującego po roku kalendarzowym, w którym została pobrana.
Wpływy z tytułu opłaty recyklingowej powiększone o przychody z oprocentowania rachunku bankowego i pomniejszone o dochody budżetu samorządu województwa (w wysokości 1%) marszałek województwa przekazuje na rachunek dochodów budżetu państwa, w terminie do dnia 30 kwietnia każdego roku kalendarzowego.
Stanowisko Ministerstwa Środowiska
Minister Środowiska Henryk Kowalczyk, uzasadniając nowe regulacje, stwierdza, iż nowe przepisy to konieczność w obliczu obchodzenia obecnych przepisów przez sklepy. Te bowiem wydawały klientom torby grubsze – nieobjęte opłatą recyklingową. Efektów ekologicznych nie osiągnęliśmy. Stąd decyzja, aby objąć wszystkie foliówki powyżej 15 mikrometrów opłatami, żeby rzeczywiście zachęcić ekonomicznie wszystkich do porzucenia foliówek, by wreszcie używano toreb wielokrotnego użytku na zakupy. Zgodnie z szacunkami resortu, w Polsce zużywamy nawet 11 miliardów foliówek rocznie; to od 250 do 300 toreb na mieszkańca. Po roku działania ustawy okazało się, że zużycie toreb na jednego mieszkańca spadło do ośmiu toreb na rok, co stawiałoby nas w czołówce europejskiej. Z naszych analiz wynikało jednak, że jest to niemożliwe. Producenci zaczęli produkować grubsze toby, z których zaczęli korzystać. Po aktualizacji prognoz – dotyczących wpływów z opłat recyklingowych za foliówki – do budżetu ma wpłynąć 1,2 miliarda złotych za 2020 rok. Dla porównania, w 2018 roku było to 80 milionów złotych. Mam nadzieję, że wpływy z opłat będą niższe, co oznaczałoby, że Polacy rezygnują z używania jednorazówek. Taki właśnie cel ma ta opłata, to nie fiskalizm, a zachęta do bardziej ekologicznego życia [5].
Podsumowanie
Jednorazowe torby handlowe z tworzywa sztucznego stosowane na masową skalę zaśmiecają środowisko. W wielu przypadkach nieuzasadnione jest ich użycie i należy z nich rezygnować. Nie myśląc o tym, co dzieje się z torbami po wykorzystaniu, wielu użytkowników niefrasobliwe wyrzuca je do pojemników przewidzianych na odpady komunalne, bez świadomości, że trafią na składowisko odpadów, chociaż można je poddać recyklingowi. Niektórzy po prostu wyrzucają je w sposób nieodpowiedzialny (do lasu, na pobocze dogi itp.) [6].
Podstawowe zasady jakie powinny obowiązywać w odniesieniu do tych toreb handlowych, to:
– Ograniczenie ich ilości, czyli stosowanie tylko tam, gdzie są niezbędne. Im mniej toreb, tym mniej opadów wymagających zagospodarowana. Z tego względu wskazane są wszelkie działania mające na celu wyrabianie u konsumentów nawyków korzystania z toreb wielokrotnego użycia.
– Torby handlowe powinny być wytwarzane z materiałów, które stanowią surowiec do recyklingu materiałowego w krajowych zakładach przetwórczych i są przedmiotem zbiórki w ramach gminnych systemów pozyskiwania odpadów opakowaniowych.
– Z pewnością torby wielokrotnego użycia są korzystniejsze dla środowiska, gdyż stają się odpadem znacznie później niż jednorazowe. Te opakowania powinny być również wykonane z materiałów przydatnych w kraju do recyklingu materiałowego.
Literatura
1. Ustawa z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi (t. j. Dz. U. z 2019 r. poz. 542 z późn. zm.).
2. Rozporządzenie (WE) nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów (REACH), utworzenia Europejskiej Agencji Chemikaliów, zmieniającego dyrektywę 1999/45/WE oraz uchylającego rozporządzenie Rady (EWG) nr 793/93 i rozporządzenie Komisji (WE) nr 1488/94, jak również dyrektywę Rady 76/769/EWG i dyrektywy Komisji 91/155/EWG, 93/67/EWG, 93/105/WE i 2000/21/WE (Dz. Urz. UE L 396 z 30.12.2006, str. 1, z późn. zm.).
3. Ustawa z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2019 r. poz. 1579).
4. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 sierpnia 2019 r. w sprawie stawki opłaty recyklingowej (Dz. U. z 2019 r. poz. 1639).
5. Od niedzieli zmiana przepisów w sprawie toreb foliowych w sklepach. Minister wyjaśnia [https://tvn24bis. pl/z-kraju, 74/oplata-za-foliowki-w-sklepach-od-1-wrzesnia-niemal-wszystkie-torby-platne, 965638. html].
6. Żakowska H.: Ekologiczne torby handlowe?, „Opakowanie” nr 11/2007, s. 16-21.
Hanna Żakowska
Alfa-Print Sp. z o.o.
ul. Świętokrzyska 14A
00-050 Warszawa
