Najnowsze wyniki reprezentatywnego badania ludności przeprowadzonego na zlecenie Niemieckiego Instytutu Opakowań (Deutsches Verpackungsinstitut, dvi) wskazują, że konsumenci są zadowoleni z innowacji w zakresie zrównoważonego rozwoju, jakie w ostatnich latach wprowadzono w sektorze opakowaniowym.
Zdaniem blisko połowy respondentów (44%) wyraźny postęp dokonał się w kwestii przyjazności opakowań dla środowiska, a zaledwie 15,7% zauważa regres na tym polu. Co więcej, trzech na czterech respondentów (74,6%) potwierdza, że postęp ten został osiągnięty bez uszczerbku dla funkcjonalności i wygody opakowań, a nawet spowodował poprawę w tym względzie. Mimo to dvi zaleca dalsze działania mające na celu wdrożenie gospodarki obiegu zamkniętego (GOZ) w sektorze opakowań oraz wykorzystanie obiektywnych narzędzi oceny cyklu życia (LCA) przy szacowaniu skali zrównoważonego rozwoju.
Przemysł opakowaniowy i produkty, które dostarcza, są kluczowe z systemowego punktu widzenia. Higiena, zdrowie i bezpieczeństwo dostaw dla ludności mają najwyższy priorytet, szczególnie w czasach pandemii – mówi Kim Cheng, dyrektor zarządzająca Niemieckiego Instytutu Opakowań. – To dlatego nie nastąpił lockdown tej branży. Pracownicy wykonują znakomitą pracę w niezwykle trudnych warunkach pandemii. I nawet w tych okolicznoś- ciach nie cofają się o krok przy realizacji i spełnianiu oczekiwań stawianych ich produktom. Innowacyjność w branży utrzymuje się, zwłaszcza w zakresie zrównoważonego rozwoju opakowań. Chcieliśmy się dowiedzieć, jak i do jakiego stopnia jest ona postrzegana w ludzkiej świadomości? Co nasi obywatele mówią o ewolucji opakowań w zakresie zrównoważonego rozwoju, funkcjonalności i wygody?
Zrównoważony rozwój, funkcjonalność i wiele wysiłku
44% respondentów twierdzi na podstawie własnych obserwacji, że poziom zrównoważenia opakowań wzrósł w ostatnich 2-3 latach. 26,4% nie dostrzega żadnych zmian. Tylko 15,7% widzi regres w kwestii przyjazności opakowań dla środowiska, a 14,0% nie ma zdania na temat rozwoju sytuacji w tym względzie.
Poprawa stopnia zrównoważenia opakowań względem środowiska nie odbywa się kosztem ich funkcjonalności i wygody, twierdzi 49,8% ankietowanych. 24,8% dostrzega nawet znaczny postęp w zakresie higieny, ochrony produktów, bezpieczeństwa i wygodnej obsługi. Tylko 14,9% skarży się na regres w tej dziedzinie. 10,6% nie potrafi jednoznacznie odpowiedzieć na tak postawione pytanie.
Kim Cheng cieszy się, że: liczne i zróżnicowane innowacje w zakresie zrównoważonego rozwoju, jakie branża wprowadziła w ostatnich latach, są doceniane przez konsumentów. Uzyskane korzyści dotyczą zarówno oszczędności materiałów i energii, zastosowania zmodyfikowanych lub nowych materiałów, jak i ulepszonych procesów i technologii oraz inteligentnych projektów w zakresie recyklingu. Dyrektor zarządzająca dvi uważa za niezwykle istotne, aby przy całym postępie, jaki dokonał się w dziedzinie ochrony środowiska, nie stracić z oczu podstawowych funkcji opakowań. Opakowania stają się coraz bardziej zrównoważone, a jednocześnie coraz lepiej spełniają swoje zadanie. Zapewniają higienę, chronią towary przed uszkodzeniem i zepsuciem oraz sprawiają, że są one trwałe, łatwe w transporcie i bezpieczne w użyciu.
Potrzebne działania w zakresie GOZ i LCA
Musimy otoczyć opakowania szczególną troską, nie tylko dlatego, że po prostu nie możemy się bez nich obejść – mówi Cheng. – Zużyte opakowania nie powinny więc stać się ciężarem, gdy już spełnią swoje zadanie. Wręcz przeciwnie, należy je zbierać, sortować i poddawać recyklingowi. Dlatego w naszych działaniach na rzecz zrównoważonego rozwoju musimy skupić się na możliwości recyklingu opakowań. Wszystko sprowadza się do recyklingu. Potrzebujemy jednak także obiektywnego i ogólnie obowiązującego modelu oceny trwałości opakowań. Nie da się obejść oceny cyklu życia. Biorąc to pod uwagę sformułowaliśmy cztery zalecenia dotyczące potrzebnych działań.
Ocena cyklu życia
Kim Cheng: Zarówno politycy, jak i organizacje pozarządowe muszą podejmować swoje decyzje i ustalać oczekiwania w oparciu o faktyczne dane na temat ekologii. Wybór określonego materiału lub rodzaju opakowania w oparciu o jego publiczny wizerunek przynosi efekt przeciwny do zamierzonego. Działania dyktowane przez pierwsze strony gazet nigdzie nas nie zaprowadzą. Właściwa ocena cyklu życia musi obejmować, dla przykładu, kwestie materiałów wykorzystanych przy produkcji; ilości i rodzaju energii użytej w procesie wytwórczym oraz w procesach recyklingu; masy i objętości opakowania jako czynników wpływających na transport; szlaków transportowych w łańcuchu wartości; oraz zużycia wody lub chemikaliów do produkcji lub czyszczenia w przypadku opakowań wielokrotnego użytku – a wszystko to w odniesieniu, jeśli to konieczne, do wielu cyklów życia opakowania. Te LCA muszą być koniec końców prowadzone przez Federalną Agencję Ochrony Środowiska. Politycy nie mogą uchylać się od odpowiedzialności w tym zakresie. Muszą zdecydo- wać, jakie czynniki są krytyczne dla oceny zrównoważonego rozwoju i do jakiego stopnia.
Wzrost zużycia materiałów z recyklingu
Kim Cheng: Wykorzystanie materiałów pochodzących z recyklingu ma kluczowe znaczenie. Pełne zamknięcie obiegu – szczególnie w przypadku tworzyw sztucznych – jest możliwe tylko wówczas, gdy nie ograniczymy się do ich zbiórki i recyklingu, ale również wykorzystamy recyklat do produkcji nowych opakowań. Obieg można zamknąć tylko wówczas, gdy istnieje w pełni funkcjonalny rynek dla recyklatu. Ten obszar szczególnie potrzebuje trwałego politycznego zaangażowania. Istnieją różne modele promowania wykorzystania materiałów pochodzących z recyklingu. Nie będzie jednego rozwiązania, które uwzględniałoby wszystkie interesy. Niemniej ważne jest, aby jakieś rozwiązanie istniało. Potrzebujemy jasnej mapy drogowej, która da pewność planowania, zagwarantuje jakość i bezpieczeństwo produktów pochodzących z recyklingu oraz znacznie zwiększy ilość wykorzystywanego recyklatu.
Rozwój infrastruktury
Kim Cheng: Konieczny jest dalszy rozwój infrastruktury związanej z gospodarką obiegu zamkniętego. Niewiele zyskamy, jeśli opakowania będą nadawały się w teorii do recyklingu, a w praktyce recykling nie będzie realizowany. Potrzebujemy większych mocy przerobowych i innowacyjnych procesów, aby móc poddawać recyklingowi materiały, które wcześniej nie nadawały się do odzysku. Firmy z branży odgrywają swoją rolę, na przykład dzięki nowym technologiom i niewidocznym kodom, które identyfikują poszczególne materiały w opakowaniu i umożliwiają ich skuteczne i bezproblemowe sortowanie. Unia Europejska chciałaby również, by GOZ stała się motorem wzrostu zatrudnienia i wzrostu gospodarczego w ramach Zielonego Ładu. Popieramy to dążenie. Oczywiście trzeba nadal wysuwać żądania – ale zachęta jest nie mniej ważna!
Zaangażowanie konsumentów
Kim Cheng: Gospodarka obiegu zamkniętego może funkcjonować tylko zespołowo, złożona z podmiotów biznesowych, politycznych i konsumenckich. Konsumenci odgrywają tutaj kluczową rolę. Do zakładów recyklingu trafia tylko to, co w odpowiedni sposób wyrzucą do systemów zbiórki odpadów. Należałoby maksymalnie ułatwić im zadanie, wyraźnie informując na opakowaniach, jak powinni zutylizować dany produkt. Musi również istnieć możliwość łatwego oddzielenia różnych materiałowych elementów składowych tworzących opakowanie – najlepiej jeszcze w gospodarstwie domowym. Skuteczne wdrażanie zasad gospodarki obiegu zamkniętego zależy od tego, czy konsumenci docenią wygodę właściwego pozbywania się opakowań.
Tłumaczenie: TK
Alfa-Print Sp. z o.o.
ul. Świętokrzyska 14A
00-050 Warszawa
