Wpływ na środowisko opakowań plastikowych oraz powlekanego papieru o zbliżonych funkcjach jest podobny – wynika z badań przeprowadzonych przez polskie, niemieckie, a także belgijskie instytuty badawcze i uczelnie.
Dobiega końca REPAC² – projekt badawczy, którego celem jest wspieranie wdrażania funkcjonalnych i nadających się do recyklingu powlekanych materiałów papierowych i tekturowych do zastosowań w opakowaniach żywności. W to przedsięwzięcie zaangażowane są instytucje specjalizujące się w badaniu i rozwoju opakowań z kilku krajów. Polskę reprezentują Stowarzyszenie NATUREEF i Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny.
Ocena wpływu opakowań na środowisko
W trakcie projektu wytypowano i zebrano powlekane materiały opakowaniowe z papieru i tektury, oferowane przez europejskich producentów w komercyjnej sprzedaży. Materiały zostały poddane wszechstronnym testom sprawdzającym, jak chronią żywność przechowywaną w wyprodukowanych z nich opakowaniach oraz w jakim stopniu nadają się do recyklingu.
Ważnym aspektem było zbadanie, czy mogą one zastępować odpowiedniki ze stosowanego na szeroką skalę laminatu z tworzywa lub laminatu z udziałem papieru. Aby to ustalić, uczestnicy projektu zbadali i porównali ze wspomnianymi odpowiednikami ich wpływ na środowisko w całym cyklu życia – od produkcji po recykling. Analiza obejmowała sześć opakowań popularnych produktów takich jak trufle czekoladowe, czekolada, żelki owocowe (tzw. fruit rolls), herbata, krojone salami oraz krakersy. W analizie wykorzystano zaawansowane oprogramowanie SimaPro i bazę Ecoinvent, która służy do analizowania przepływów materiałowych. Zbadano każdy aspekt wpływu produktów na środowisko. I tak w przypadku transportu przeliczano pokonane przez pojazdy kilometry na ślad węglowy, oceniano jego wpływ na powiększanie się dziury ozonowej, uwzględniano także procesy eutrofizacji (czyli nadmiernego rozrostu glonów w zbiornikach wodnych), zużycie wody i zasobów. Uwzględniono również potencjał recyklingu opakowań. Efektem tych prac jest pojedynczy wskaźnik w postaci ilości wyemitowanego CO2 lub zestaw wskaźników.
Wnioski z przeprowadzonych badań
Pierwszy wniosek, jaki płynie z analizy: opakowania, zarówno z dotychczas stosowanych materiałów, jak i z powlekanego papieru, mają stosunkowo nieduży udział w presji na ekosferę, wynoszący od 2% do 15% całego wyrobu. Wniosek drugi: różnice w śladzie środowiskowym między opakowaniami są bardzo niewielkie.
Z badania wynika również, że przydatność do recyklingu ma niezbyt duży wpływ na całościową ocenę opakowania. Korzyści w postaci mniejszego śladu węglowego lub środowiskowego stają się bardziej zauważalne, jeśli do produkcji opakowania użyjemy recyklatu. Znaczenie dla śladu środowiskowego i węglowego ma również gramatura papieru. Większa masa opakowania oznacza więcej papieru i większe obciążenie środowiska przez transport. Z kolei cieńszy i pozbawiony wystarczającej barierowości papier nie chroni produktów w sposób wystarczający i również może wpływać negatywnie na ślad środowiskowy, generując straty produktu.
Podsumowanie
Podczas wrześniowego webinarium Stowarzyszenie NATUREEF opublikowało raporty z przeprowadzonych badań dotyczące oceny cyklu życia opakowań z papieru powlekanego i tworzyw sztucznych. Końcowym rezultatem projektu będą rekomendacje dla producentów opakowań i żywności na temat tego, jak dobierać opakowania, aby zapewnić zmniejszenie śladu węglowego. Uwzględnione w nich zostaną parametry techniczne i recyklowalność opakowań oraz trwałość żywności (tzw. shelf life), która jest w nie zapakowana. Całość badań projektu REPAC², współfinansowanego przez NCBiR w ramach Inicjatywy CORNET, zostanie opublikowana w Białej Księdze.
Cieszy nas zaangażowanie firm w projekt i możliwość pracy na komercyjnie dostępnych produktach. Co prawda nie mieliśmy dostępu do 100% informacji o parametrach materiałów z uwagi na tajemnicę przedsiębiorstw, ale dzięki modelowaniu i tak udało nam się na bezprecedensową skalę przeanalizować wpływ badanych opakowań na środowisko – mówi Jaśmina Solecka, prezes Stowarzyszenia NATUREEF. – Widzimy duże zainteresowanie przemysłu wynikami REPAC², w tym firm zrzeszonych w stowarzyszeniu. Są one dla nich ważną wskazówką sugerującą, jakie opakowania i w jakich okolicznościach warto wdrażać. Okazuje się, że nie ma tu prostej odpowiedzi, a pod uwagę trzeba brać wiele czynników, m.in. dostępność materiałów i parametry technologiczne opakowania.
Projekt REPAC² jest współfinansowany przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju w ramach Inicjatywy CORNET.
Opracowano na podstawie materiałów Stowarzyszenia NATUREEF
Alfa-Print Sp. z o.o.
ul. Świętokrzyska 14A
00-050 Warszawa
