Tym razem w Józefowie k. Warszawy w hotelu Holiday Inn po dwuletniej przerwie odbyła się w dniach 18-19 listopada 2021 roku dziesiąta konferencja „Bezpieczne Opakowanie”, zorganizowana przez redakcje czasopism „Opakowanie” i „Poligrafika”. Konferencja była dwudniowa; pierwszego dnia przedstawiono osiem referatów, a dzień drugi był przeznaczony na warsztaty poświęcone finansowaniu, które zostały przygotowane przez ekspertów z Biura Funduszy Unii Europejskiej i programów publicznych Banku Pekao SA. Sponsorami obecnej edycji konferencji były firmy: API Foilmakers, J.S. Hamilton, hubergroup, Metsä Board, Bank Pekao SA, Heidelberg, KGL oraz ML Polyolefins.
Podczas konferencji wygłoszono osiem bardzo interesujących referatów o wysokim poziomie merytorycznym. Referaty zostały podzielone na cztery bloki tematyczne, a po każdym z nich odbywała się sesja pytań i odpowiedzi. Tematyka wystąpień jak zwykle była związana z szeroko pojętym „bezpiecznym opakowaniem”.
Jako osoba prowadząca wszystkie dotychczasowe konferencje mogę stwierdzić, że tematyka prezentowana na obecnej konferencji była bardzo ciekawa, nowoczesna i na wysokim poziomie merytorycznym. Z roku na rok ten poziom zdecydowanie rośnie. Zakres pojęciowy bezpiecznego opakowania zakreśla także coraz szersze ramy.
W pierwszym bloku wygłoszono dwa referaty. Pierwszym prelegentem był Marek Chmielewski z firmy Heidelberg Polska, który przedstawił opracowany wspólnie z Tomaszem Jasińskim referat „Multidot – rozwiązanie służące potrzebom w zakresie ukrytego znakowania i zabezpieczania produktów w interesie producenta i konsumenta”. Jest to kontynuacja referatu sprzed dwóch lat z Sopotu poświęconego zabezpieczeniom w procesie drukowania, a w zasadzie rastrowania umożliwiającego zabezpieczenie produktu. Jest to polskie opracowanie innowacyjnego systemu rastrowania MultiDot Save & Security. System ten został opracowany przez konsorcjum Heidelberg Polska Sp. z o.o., Drukarnia Perfekt SA, Zakład Poligrafii Politechniki Warszawskiej. Prace zostały ukończone w połowie 2019 roku i nastąpiło jego wdrażanie, przerwane niestety przez pandemię. System ten umożliwia kodowanie informacji, które są odkodowywane przez specjalną lupę lub telefon komórkowy. Oczywiście telefon musi być zaopatrzony w odpowiednią aplikację. System MultiDot ma i inne zalety: oszczędza farbę, ogranicza odpady, podnosi jakość druku i eliminuje zjawisko Moire'y. System jest chroniony patentem. Został już wdrożony w kilku drukarniach w Polsce. Jego wdrożenie w Niemczech przerwała pandemia.
Drugą prelegentką była Katarzyna Kozińska z firmy API Folie Polska. Tytuł jej referatu to „Moda na eko a opakowania premium. Z API Foilmakers jedno drugiego nie wyklucza”. W referacie przedstawiono nowe produkty, czyli folie mające pokrycie metaliczne lub pigmentowe o grubości powłoki 2÷2 µm. Zakreślono obszar stosowania tych materiałów. Przedstawiono zrównoważoną produkcję folii w łańcuchu: produkt końcowy – odpad – proces produkcyjny. Folie API pokryte powłokami są materiałami jednoproduktowymi, tj. zawierającymi do 5% masy obcego materiału. W związku z powyższym nadają się one włącznie ze zdobionym lub uszlachetnianym materiałem do recyklingu. W końcowej części swego wystąpienia prelegentka przedstawiła wyniki badań opakowań premium, które nadają się także do recyklingu. Badano porównawczo wskaźnik koncentracji wzroku na opakowaniu czekolady w wersji standard i premium. Wskaźnik ten był znacznie wyższy dla opakowania premium, które notabene sprzedawało się lepiej.
Kolejnym referentem był Piotr Orliński z firmy Metsä Board. Przedstawił on referat „Lepsze wybory dla przyszłych pokoleń – opakowania przyszłości są odnawialne i nadają się do recyklingu”. W referacie zaprezentowano zrównoważony cykl produkcyjny tektur wielowarstwowych z włókien pierwotnych. Omówiono także wyjątkowy łańcuch wartości od lasów po tekturę. W koncernie Metsä używa się całkowicie identyfikowalnych i odnawialnych surowców drzewnych, 100 000 właścicieli lasów ma udziały w koncernie. Masy włókniste w Metsä Board i Metsä Fibre są w 100% produkowane z własnych plantacji, drewno jest oczywiście certyfikowane, efektywne wykorzystanie surowców i obniżenie gramatur tektur skutkuje 53% obniżką śladu węglowego tektur FBB w porównaniu z tekturą z recyklingu WCL. Autor przedstawił mapę drogową rezygnacji w zakładach koncernu z paliw kopalnych do 2030 roku. W roku 2020 – 83% stosowanych to paliwa bez korzystania z paliw kopalnych. Od 2009 roku zmniejszono emisję CO2 o 52%. Wszystkie te proekologiczne działania wpisują się w zrównoważony rozwój. Od 2009 roku zmniejszono zużycie wody o 26%, wartość 30% ma być osiągnięta w 2030 roku. Koncern Metsä Board dąży do zastąpienia barier wytwarzanych z tworzyw sztucznych barierami produkowanymi z naturalnych substancji. W ten sposób tektura z włókien pierwotnych zastąpi częściowo tworzywa sztuczne. Ten pomysł ma już swoje praktyczne przemysłowe realizacje.
Referat czwarty „OK Compost. C2C. Orientuj się! Wszystkie produkty hubergroup są bezpieczne. A co to naprawdę znaczy?” przygotowany przez Roberta Kuczerę, Rafała Rębeckiego i Janusza Cymanka został wygłoszony przez dwóch pierwszych współautorów. Przedstawiono politykę koncernu hubergroup w zakresie tzw. zielonej poligrafii, dotyczącą farb drukarskich ze szczegółowym rozbiciem na farby offsetowe i farby ciekłe. Hubergroup jest światowym liderem w tym zakresie, ma najwięcej certyfikatów C2C, tj. Cradle to Cradle (czyli „od kołyski do kołyski”) na różnych poziomach.
Certyfikaty te są przyznawane na pięciu poziomach (Basic, Bronze, Silver, Gold, Platinum). Ekologiczny certyfikat Cradle to Cradle opiera się na koncepcji, że certyfikowane produkty po upływie ich cyklu użytkowania mogą być przywrócone do obiegu biologicznego lub technicznego. W procesie drukowania oznacza to, że gotowe produkty mogą być włączone w procesy recyklingu lub jako odpad przeznaczone do kompostowania i tym samym włączone wstecznie w obieg biologiczny. Referat w sposób szczegółowy podaje „miejsce ekologiczne” farb produkowanych przez hubergroup, tym samym pokazuje, że praktycznie wszystkie produkty hubergroup są bezpieczne.
Kolejny referat „Opakowania dla produktów spożywczych wytwarzane zgodnie z zasadami gospodarki o obiegu zamkniętym” został wygłoszony przez Anitę Frydrych z 
KGL SA. Koncern KGL SA produkuje wg własnych opatentowanych technologii:
– opakowania PET w 100% z recyklatów (firma posiada wieżę do dekontaminacji i SSP – tj. instalację usuwającą szkodliwe substancje z tworzywa sztucznego z recyklingu wraz z aprobatą Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) dla stosowanej technologii);
– opracowano także technologię produkcji materiałów spienionych, które mają mniejszą masę, a produkowane ze spienionego PET i PP nadają się do recyklingu;
– w KGL SA stosowane są innowacyjne technologie umożliwiające produkcję opakowań monomateriałowych przy jednoczesnym zachowaniu możliwości zamykania ich foliami górnymi i/lub barierowymi.
Oprócz wymienionych KGL SA jest także producentem opakowań o podwyższonej odporności termicznej produkowanych z recyklatów PET.
Kolejne wystąpienie „Perspektywy sektora opakowaniowego w dynamicznie zmieniającym się otoczeniu regulującym i ekonomicznym” zostało wygłoszone przez Kamila Zduniuka z Departamentu Analiz Makroekonomicznych Banku Pekao SA. Referat powstał na podstawie raportu sporządzonego przez ten bank pt. „Jak opakować przyszłość? Branża opakowaniowa w czasach zielonej transformacji”. W referacie przedstawiono charakterystykę sektora opakowań w Polsce z uwzględnieniem kluczowych trendów, szans i zagrożeń uwzględniając: otoczenie regulacyjne, preferencje konsumentów, koszty pracy, energii i surowców oraz perspektywy rozwoju rynku determinowane przez popyt na opakowania. W podsumowaniu stwierdzono, że polski przemysł opakowań wyróżnia się na tle gospodarki wysokim tempem rozwoju (CAGR 7-8%), równomiernie rozłożonym pomiędzy segmenty i lata, oraz odpornością na pandemię. Polski przemysł opakowaniowy znalazł się w piątce największych producentów opakowań w UE, dynamiką wzrostu znacznie przewyższając wszystkie państwa z czołówki; posiadamy już obecnie 10% udziału w unijnym eksporcie opakowań.
Producenci opakowań osiągają bardzo dobre wyniki finansowe, wyróżniając się wysoką rentownością i komfortową sytuacją płynnościowo-zadłużeniową.
Podkreślono także duży potencjał rozwoju tego rynku, czyli że jest to atrakcyjny i kluczowy element zielonej transformacji. Niemniej wymaga on jeszcze pewnego dostosowania w obszarach, które będą decydowały o przewadze konkurencyjnej. Do tych obszarów należą m.in. łatwość recyklingu, wykorzystanie recyklatu oraz inwestycje w park maszynowy i innowacyjny design.
Kolejnym mówcą był Adam Fotek z firmy J.S. Hamilton. W swoim wystąpieniu pt. „Opakowania po pandemii – nowe wyzwania dla producentów” przedstawił statystyki za rok 2018 dotyczące produkcji tworzyw sztucznych oraz ich zbiórki i depozytu wysypiskowego, wraz z produkcją recyklatu. Na tle świata została przedstawiona także polska produkcja tworzyw sztucznych i jej odzysk.
Pandemia spowodowała w Polsce spadek produkcji w I połowie 2020 roku i wzrost w II połowie 2020 r. Prognozuje się, że poziom produkcji sprzed pandemii nie zostanie osiągnięty przed 2022 rokiem. Występują ogólnoświatowe problemy z dostępnością surowców.
W produkcji opakowań zauważa się nowe trendy ich rozwoju:
– Redukcja ilości i masy materiałów użytych do produkcji opakowania
– Zwiększanie udziału monomateriałów
– Zwiększanie udziału tworzyw sztucznych z recyklingu
– Poprawa przydatności do recyklingu
– Odchodzenie od tworzyw sztucznych w poszukiwaniu nowych rozwiązań
Do produkcji wchodzą tzw. ekoopakowania: zielone polimery tradycyjne, polimery ze źródeł odnawialnych, materiały naturalne oraz tworzywa z recyklingu.
W końcowej części wystąpienia przedstawiono zmiany prawne odnośnie do stosowania opakowań z tworzyw sztucznych i ich wdrożenia.
Ostatnim mówcą był Krzysztof Nowosielski z ML Polyolefins Sp. z o.o. W referacie pt. „Gospodarka o obiegu zamkniętym w opakowaniach z tworzyw sztucznych” przedstawił on m.in. schemat takiej gospodarki (GOZ) oraz wymagania dotyczące Europejskiego Zielonego Ładu.
Główne cele w produkcji opakowań z tworzyw sztucznych GOZ:
– Ograniczenie ilości generowanych odpadów.
– Prawidłowa zbiórka i selekcja w miejscu wytwarzania odpadów.
– Zmiana asortymentu – eliminacja opakowań nierecyklowalnych, dążenie w kierunku rozszerzenia portfolio produktów monomateriałowych.
– Eco-design – projektowanie opakowań pod kątem gospodarki cyrkularnej.
– Współpraca z recyklerami i organizacjami odzysku w celu optymalizacji portfolio i zarządzania gospodarką odpadami w zakładach produkcyjnych.
Założenia tzw. Europejskiego Zielonego Ładu:
– Minimalne proporcje użycia surowców wtórnych w produkcji butelek z politereftalanu etylenu z progami dotyczącymi minimalnego wsadu recyklatu 25% i 30% odpowiednio w 2025 i 2030 roku.
– Wyeliminowanie z użycia niektórych produktów jednorazowych z tworzyw sztucznych, m.in.: patyczków higienicznych, sztućców, słomek, mieszadełek do kawy, patyczków do mocowania balonów czy też pojemników na żywność, napoje i jednorazowych kubków.
– Nacisk na kraje członkowskie odnośnie do prowadzenia efektywnej selektywnej zbiórki odpadów i zapewnienia właściwych poziomów recyklingu.
– Walka z zalewem rynku przez butelki PET, wskazując konieczność zbiórki minimum 77% i 90% odpadów odpowiednio do 2025 i 2029 roku względem masy wprowadzonych produktów tego rodzaju na rynek w danym roku Jednocześnie zobowiązano kraje Wspólnoty do wdrożenia ustawodawstwa regulującego kwestię Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta.
– Konkluzje po nadzwyczajnym posiedzeniu Rady Europejskiej potwierdziły zamiary unijnych urzędników względem branży, proponując nałożenie podatku w wysokości 0,80 euro za każdy kilogram odpadów opakowaniowych z tworzyw sztucznych niepoddawanych recyklingowi.
Konferencja przy 8 referatach zakończyła się planowo o godzinie 17.00. Dyskusja była merytoryczna i owocna. Tym razem w konferencji wzięło udział ok. 120 uczestników.
Po kolacji odbyła się ceremonia przyznania Świadectw PCE (Packaging Circular Economy) przez firmę ML Polyolefins. Świadectwa otrzymały firmy: Amerplast, FlorekPlast, Fol-Druk, Pałucka Drukarnia Opakowań (przedstawiciele tych firm ode-brali świadectwa osobiście), Drukpol, Grafix, Mondi oraz Yanko. Wieczór umilało Trio M-Art.
19 listopada po śniadaniu odbyły się warsztaty poświęcone finansowaniu, przygotowane przez ekspertów z Biura Funduszy Unii Europejskiej i programów publicznych Banku Pekao SA. Prezentację „W jaki sposób rozwinąć skrzydła dzięki funduszom unijnym?” autorstwa Wojciecha Głowackiego w zastępstwie prowadził Jakub Fulara. Prezentacja spotkała się z dużym uznaniem słuchaczy.
Stefan Jakucewicz
Alfa-Print Sp. z o.o.
ul. Świętokrzyska 14A
00-050 Warszawa
