Stale rosnące wymagania klientów dotyczące atrakcyjności wyglądu i funkcjonalności produktów poligraficznych powodują, że większość druków jest następnie uszlachetniana. Najczęściej stosuje się do tego celu metodę lakierowania powierzchni lub laminowanie folią.
Lakierowanie wałkiem rastrowym z raklem komorowym. Zespoły lakierujące maszyn drukujących lub lakierówki są wyposażane w wałek rastrowy z raklem komorowym. Dzięki zastosowaniu elementów techniki fleksograficznej ilość przenoszonego lakieru zależy wyłącznie od pojemności i geometrii kałamarzyków. Jest to jedyny system aplikacji, w którym można określić ilość nadawanego lakieru.
Na podłoże trafia 40-50% objętości kałamarzyków wałka rastrowego. Oznacza to, że np. z wałka o objętości przenoszenia 10 cm3/m2 na arkusz przenoszone jest 4-5 g/m2. Aby nanieść na arkusz ilość lakieru porównywalną z konwencjonalnym bezpośrednim systemem lakierowania, tzn. około 6 g/m2, nominalna objętość przenoszenia powinna wynosić 10 cm3/m2.
W takim systemie lakierowania zdarza się czasem, że lakier dyspersyjny wykazuje większą skłonność do spieniania się, ponieważ w komorze rakla poddawany jest silnej turbulencji. Należy uwzględnić to już przy zamawianiu lakieru, który powinien być wstępnie odpieniony podczas produkcji.
Klejenie lakierowanych powierzchni i lakierowanie wybiórcze. Do klejenia polakierowanych arkuszy nie zaleca się stosowania produktów na bazie rozpuszczalników. Powodują one pęcznienie warstwy lakieru, a tym samym zmniejszenie jego przyczepności do podłoża.
Polakierowane arkusze można kleić przy zastosowaniu klejów dyspersyjnych. Wszyscy producenci klejów oferują w tym celu odpowiednie produkty.
Jednak pomimo dobrej podatności lakierowanych powierzchni na sklejanie, przy produkcji opakowań kartonowych należy raczej stosować metodę lakierowania wybiórczego oszparowując miejsca, które później będą sklejane. Zapewnia to większą chłonność podłoża na klej, a tym samym mocniejszą siłę wiązania. W maszynach pakujących skraca się w ten sposób czas sklejania.
Oszparowanie powierzchni przeznaczonych do klejenia można wykonać w następujący sposób:
– przez wycinanie formy w obciągach kompresyjnych o grubej warstwie gumy,
– przez wykonanie miękkiej płyty fotopolimerowej w przypadku lakierowania bezpośredniego,
– przez wyklejenie płyty aluminiowej specjalną folią, a następnie przycięcie jej do pożądanej formy.
W przypadku lakierowania wybiórczego należy unikać nadawania zbyt dużej ilości lakieru, gdyż może to powodować zalewanie brzegów oszparowanych elementów.
Przechowywanie lakierów dyspersyjnych. Lakiery, przechowywane w zamkniętych opakowaniach, posiadają na ogół przydatność do produkcji 6 miesięcy. Po otwarciu oryginalnego opakowania należy lakier jak najszybciej zużyć. Po upływie okresu przydatności należy sprawdzić ponownie właściwości lakieru.
Przy dłuższym okresie przechowywania może dojść do podwyższenia lepkości lakieru, co spowodowane jest zmianami strukturalnymi. Lakiery zawierają składniki o różnej gęstości.
Podczas dłuższego składowania niektóre z nich, jak np. woski, mogą się oddzielać. Prawdopodobieństwo takiego zjawiska wzrasta wraz z wielkością opakowania.
Dlatego też, niezależnie od rodzaju lakieru, należy go przed użyciem bardzo starannie wymieszać. W przeciwnym wypadku mogą powstawać, szczególnie podczas drukowania większych nakładów, różnice w odporności gotowych druków na ścieranie.
W wyjątkowych sytuacjach lepkość lakieru można skorygować przez dodatek wody w ilości nieprzekraczającej 5%.
Lakiery powinny być przechowywane w miarę możliwości w temperaturze pokojowej. Należy unikać temperatury powyżej 40°C, ponieważ powoduje ona wzrost lepkości.
W przypadku lakierów specjalnych takich jak metaliczne, perłowe, blistrowe okres przydatności jest na ogół krótszy. Należy zwrócić uwagę na wskazówki producenta.
Wrażliwość na niskie temperatury. Lakiery dyspersyjne zamarzają w temperaturze poniżej -5°C (zależnie od rodzaju lakieru).
Dlatego należy zwrócić uwagę na warunki ich transportowania zimą. W przypadku podejrzenia, że lakier został przemrożony, należy go powoli doprowadzić do temperatury pokojowej i przeznaczyć do produkcji dopiero po dokładnym przemieszaniu.
Temperatura transportowania i przechowywania lakieru powinna być zawsze wyższa niż 0°C.
Problemy podczas stosowania lakierów dyspersyjnych
Odporności farb drukowych. Lakiery dyspersyjne są z reguły lekko alkaliczne. W związku z tym stosowane do drukowania farby muszą być odporne na działanie tego typu związków, ponieważ może dochodzić do zmiany ich odcienia. Dotyczy to zarówno lakierowania mokro na mokro, jak i mokro na sucho.
Wyjątek stanowi triadowa farba magenta. Pomimo niewielkiej odporności na działanie alkaliów można ją bez problemu lakierować.
Do lakierowania nie nadają się np. farby HKS® 33 i PANTONE® Purple oraz Warm Red. Nie można ich stosować także jako składników farb mieszanych.
Natomiast warunkowo, po przeprowadzeniu prób można lakierować farby HKS® 27, 43, PANTONE® Rhodamine Red, Violett, Blue 072, choć są nieodporne na spirytus, mieszanki rozpuszczalników i alkalia. Farb tych nie powinno się jednak stosować do mieszania w ilościach większych niż 15%.
W przypadku uszlachetniania powierzchni zadrukowanych ww. farbami należy zawsze sprawdzić, czy odcień druku zmienia się w warunkach stosu. W przypadku farb mieszanych należy zawsze zamawiać farby o odporności na alkalia, choć nie wszystkie dostępne pigmenty taki warunek spełniają. cdn.
Ewa Rajnsz
Artykuł sponsorowany
Alfa-Print Sp. z o.o.
ul. Świętokrzyska 14A
00-050 Warszawa
