30 czerwca br. przedstawiciele firm zajmujących się zbiórką i recyklingiem szkła oficjalnie uruchomili szeroko zakrojony program „Close the Glass Loop”, który łączy wysiłki państw UE na rzecz odzysku opakowań szklanych w ramach wspólnego europejskiego ekosystemu i w efekcie do 2030 r. ma umożliwić osiągnięcie 90% poziomu zbiórki zużytego szkła.
Ta decyzja wpisuje się w wysiłki podejmowane przez kraje unijne na rzecz stworzenia gospodarki o obiegu zamkniętym, czego elementem jest opracowanie i wdrożenie Europejskiego Zielonego Ładu – nowego programu Unii Europejskiej promującego zrównoważony rozwój. „Close the Glass Loop” jako paneuropejska platforma działań to oddolne, oparte na współpracy partnerstwo publiczno-prywatne, którego celem jest zwiększenie wskaźnika zbiórki i recyklingu szkła z obecnych 76% do 90% do 2030 r. Inicjatywa skupia 12 europejskich federacji reprezentujących producentów i przetwórców szkła, producentów dóbr, organizacje zajmujące się odzyskiem opakowań oraz jednostki samorządowe.
W gronie założycieli nowej inicjatywy znalazły się: Europejska Federacja Opakowań Szklanych (FEVE); Europejska Federacja Recyklerów Stłuczki Szklanej (FERVER); Europejski Komitet Przedsiębiorstw Winiarskich (CEEV); Europejska Federacja Wody Butelkowanej (EFBW); organizacja producentów alkoholi spiritsEUROPE; Europejska Organizacja Producentów Napojów Bezalkoholowych (UNESDA); stowarzyszenie EXPRA (Extended Alliance Responsibility Alliance); alians PROsPA (Producer Responsibility Organisations Packaging Alliance) reprezentowany przez francuską organizację zbiórki odpadów CITEO; ACR+, czyli sieć miast i regionów działających na rzecz wdrażania gospodarki obiegu zamkniętego; Eurocities, organizacja skupiająca miasta europejskie; organizacja reprezentująca interesy firm samorządowych wobec Parlamentu i Komisji Europejskiej (MWE), Europejskie Stowarzyszenie Soków Owocowych (AIJN) oraz Europejskie Stowarzyszenie Przetwórców Owoców i Warzyw (PROFEL).
Platforma „Close the Glass Loop” będzie blisko współpracować z narodowymi partnerami w każdym kraju członkowskim UE i pomagać im we wdrażaniu działań i rozwiązań dopasowanych do lokalnych warunków.
Inauguracja w sieci
Oficjalne uruchomienie platformy miało miejsce 30 czerwca w trakcie uroczystego wydarzenia odbywającego się – z uwagi na trwającą pandemię koronawirusa – w internecie. Ponad 200 uczestników, w tym przedstawiciele stowarzyszeń założycielskich oraz reprezentanci 11 krajów UE (Francji, Niemiec, Włoch, Polski, Portugalii, Hiszpanii, Wielkiej Brytanii, Austrii, Belgii, Szwecji oraz Irlandii) spotkali się za pośrednictwem sieci, by oficjalnie uruchomić platformę i podpisać Europejskie Plany Działań.
Uczestniczący w wydarzeniu Virginijus Sinkevičius, Europejski Komisarz ds. Środowiska, Oceanów i Rybołówstwa, chwalił europejską branżę producentów szkła: Szkło to doskonały przykład materiału cyrkularnego. Już teraz osiągacie wyjątkowe wyniki w zakresie zbiórki i recyklingu odpadów, ale dzisiaj pokazujecie, że chcecie zrobić jeszcze więcej, że napędza Was determinacja, by podnieść poziomy zbiórki w całej Unii Europejskiej i znaleźć obszary, które można jeszcze poprawić. Nie mam wątpliwości, że zrealizujecie tę misję i uczynicie z platformy „Close the Glass Loop” katapultę, która wyniesie kwestie zbiórki odpadów na wyższe poziomy.
Europejski Plan Działań, zaprezentowany w trakcie spotkania przez Michela Giannuzziego, prezesa organizacji FEVE, ma na celu rozwiązanie problemów strukturalnych w łańcuchu zbiórki i recyklingu szkła, które występują w większości krajów UE. Partnerzy „Close the Glass Loop”, uznając kluczową rolę jednostek samorządowych przy mobilizowaniu do zbiórki odpadów, zamierzają nawiązać silne partnerstwo z lokalnymi władzami i w ten sposób zwiększyć skalę segregacji odpadów szklanych, poprawić ich zbiórkę w dużych miastach i obszarach turystycznych, a także zagwarantować, że odbiór i recykling pojemników szklanych będą realizowane sprawniej na wszystkich etapach użytkowania dzięki wspólnym wytycznym oraz narzędziom. Wśród działań o charakterze lokalnym, do których przymierzają się uczestnicy, znajdą się m.in. imprezy typu roadshow na poziomie gminnym oraz warsztaty uczące najlepszych praktyk w zakresie odzysku szkła, wsparcie pilotażowych projektów zbiórki odpadów w obszarach gęsto zaludnionych lub turystycznych, a także stworzenie mapy drogowej działań w celu podniesienia jakości stłuczki szklanej i wzmocnienie współpracy między interesariuszami platformy na poziomie narodowym. Pełen plan działań można znaleźć na stronie www.closetheglassloop.eu.
W swym wystąpieniu Michel Giannuzzi zwrócił uwagę, że obecnie w krajach Unii Europejskiej nadal co czwarte opakowanie ze szkła nie jest poddawane recyklingowi; można to zmienić dzięki systemowym działaniom i współpracy partnerskiej. Naszą przewagę stanowi praca z materiałem, który jest z natury całkowicie i nieskończenie cyrkularny i który dowiódł już swych zalet dla zrównoważonego rozwoju. Im więcej szkła recyklujemy, tym mniej śmiecimy oraz mniej polegamy na surowcach pierwotnych, a jednocześnie dostarczamy opakowania wyjątkowe z punktu widzenia zachowania jakości produktów, zdrowia i bezpieczeństwa konsumentów. Obecnie na rynku UE zbieranych i poddawanych recyklingowi jest 76% opakowań szklanych – ale pozostało jeszcze wiele do zrobienia. Musimy w pełni wykorzystać zalety zapewniane przez szkło, poddawać recyklingowi jeszcze więcej i lepiej. W tym celu potrzebujemy aktywnego zaangażowania interesariuszy z całego łańcucha wartości. Poziom dotychczasowego zaangażowania w tworzenie platformy „Close the Glass Loop” stanowi obiecujące podwaliny sukcesu i nie mogę doczekać się pozytywnego wpływu, jaki stworzy w przyszłości.
Giannuzzi zaprezentował również logo inicjatywy (stanowiące graficzne odzwierciedlenie różnokolorowych fragmentów szkła tworzących okrąg) oraz stronę internetową projektu: https://closetheglassloop.eu.
W trakcie spotkania odbyła się także prezentacja Narodowych Planów Działań przygotowanych przez przedstawicieli organizacji zaangażowanych w uruchomienie platformy z Austrii, ze Szwecji, z Hiszpanii i Francji, którzy podzielili się także historią sukcesu w budowie systemów recyklingu szklanych opakowań w swoich krajach. Podkreślili oni różnorodność podejść do problemu zbiórki w różnych krajach członkowskich UE oraz konieczność zapewnienia planów działań dopasowanych do indywidualnych potrzeb na szczeblu lokalnym, ale bez zapominania o koordynacji na poziomie paneuropejskim, wymianie najlepszych praktyk i poprawie jakości recyklowanego szkła. Większa podaż wysokojakościowej stłuczki szklanej przekłada się bowiem na bardziej zasobooszczędne procesy produkcji oraz pozwala na skuteczniejsze wykorzystanie surowców w produkcji systemem „bottle-to-bottle” (w którym odpady po opakowaniach szklanych są przetwarzane w nowe, wysokiej jakości opakowania o klasie nie gorszej niż opakowania pierwotne, z których powstał odpad).
Opakowania szklane produkowane z surowców występujących powszechnie w przyrodzie: piachu, sody kalcynowanej, zrecyklowanego szkła oraz piaskowca nadają się do 100% recyklingu bez końca i wytwarza się je w jednoetapowym procesie pod jednym dachem. Większość zebranych butelek i słoików ze szkła można na okrągło wykorzystywać do produkcji nowych opakowań szklanych nadających się do kontaktu z żywnością w systemie zamkniętej pętli. Każda zużyta butelka lub słoik przetworzone w nowy pojemnik oszczędzają energię i surowce oraz przyczyniają się do ograniczenia emisji CO2. W krajach Unii Europejskiej dzięki recyklingowi szkła co roku oszczędzanych jest ponad 12 mln ton surowców i zapobiega to wypuszczaniu do atmosfery ponad 7 mln ton CO2 – czyli tyle, ile emitują 4 mln samochodów na naszych drogach. Każde 10% zrecyklowanego szkła to oszczędność 2,5% energii i 5% CO2.
***
Komentarz Magdaleny Woronowicz, dyrektor ds. sprzedaży na Europę Środkowo-Wschodnią w O-I Glass: Koncepcja gospodarki obiegu zamkniętego zakłada, że surowce, zamiast stawać się odpadami, powinny pozostawać w obiegu jak najdłużej. Takiej gospodarki nie uda się jednak zbudować bez kompleksowego podejścia do kwestii zbiórki i ponownego przetwarzania opakowań, w tym opakowań szklanych. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że recykling szkła to nie tylko korzyść środowiskowa związana z redukcją zużycia surowców. Korzystanie ze szkła z recyklingu w procesie produkcji pozwala znacznie ograniczyć zużycie energii koniecznej do wytworzenia nowego opakowania. Oszczędność energetyczna sięga nawet 40%.
Cel europejskiej inicjatywy „Close the Glass Loop” został sformułowany bardzo konkretnie. Firmy zrzeszone w Europejskiej Federacji Opakowań Szklanych (FEVE European Container Glass Federation) oraz inni partnerzy zaangażowani w inicjatywę dążą do tego, żeby w 2030 roku 90% opakowań szklanych wyprodukowanych w Unii Europejskiej zostało ponownie przetworzonych. Wzrosnąć ma także jakość trafiającego do recyklingu szkła, tak aby jak największa jego część mogła zostać ponownie przetworzona. Chodzi więc o uszczelnienie systemu, zamknięcie surowcowej pętli. Aby to osiągnąć, konieczne są współpraca branży i konsekwentna edukacja konsumentów, aby ich rosnące zaangażowanie w recykling było jak najbardziej efektywne.
Platforma „Close the Glass Loop” jest próbą kompleksowego, ogólnoeuropejskiego podejścia do tego tematu, który wraz ze wzrostem świadomości konsumentów staje się jednym z centralnych zagadnień naszej branży. Podążamy w tym kierunku od lat, ale analizując dane z poszczególnych rynków widać wyraźnie, że znajdujemy się w różnych miejscach tej drogi, bo poziom recyklingu szklanych opakowań różni się w zależności od kraju.
Z danych FEVE wynika, że w Europie w 2017 roku (najświeższe dane) 76% opakowań zostało ponownie przetworzone. W Polsce ten współczynnik jest niższy – wynosi 62%, ale wartość ta na przestrzeni lat wyraźnie wzrosła. Jeszcze w 2013 roku w naszym kraju ponownie przetwarzane było jedynie 43% szklanych butelek i słoików.
To zróżnicowanie wpływa bezpośrednio na naszą działalność.
O-I Glass jest największym na świecie użytkownikiem szkła poużytkowego. Globalnie wyroby szklane naszej firmy zawierają średnio 38% szkła pochodzącego z recyklingu. Na niektórych europejskich rynkach jesteśmy w stanie produkować butelki wykonane
ze szkła pochodzącego nawet w 90% z recyklingu. W Polsce ten współczynnik jest niższy – w naszym zakładzie w Poznaniu w granicach 35%, wynika to jednak tylko i wyłącznie z dostępności (lub raczej niedostępności) surowca, jakim jest stłuczka szklana.
Szkło to najbardziej ekologiczny i bezpieczny dla zdrowia materiał opakowaniowy. Produkowane jest z trzech naturalnych składników – piasku, sody i wapienia. Jeśli jednak dostępność stłuczki na rynku nie będzie rosła, to nawet powszechne wykorzystywanie szkła, które można przetwarzać i ponownie wykorzystywać w nieskończoność, bez straty właściwości, nie pomoże w realizacji ambitnych celów gospodarki cyrkularnej. Platforma „Close the Glass Loop” ma pomóc w wykorzystaniu zielonego potencjału szklanych opakowań.
Na podstawie materiałów FEVE opracował TK
Alfa-Print Sp. z o.o.
ul. Świętokrzyska 14A
00-050 Warszawa
