Przez dziesięciolecia branża opakowań działała niejako w cieniu, mimo że z jej produktami mamy styczność właściwie codziennie. Jednak fakt, że czegoś nie widać, nie oznacza, że to nie istnieje. Przemysł opakowaniowy, często jeszcze opierający się na maszynach i procesach sprzed 50 lat, zaczyna wkraczać w światła reflektorów i stoi w obliczu znaczących zmian, które na dodatek zbiegły się w jednym czasie.
Zbieżność elementów koniunkturalnych i strukturalnych przekształca branżę opakowań. Chociaż elementy te mogą nie stanowić fundamentalnego wyzwania dla branży znanej ze swojej odporności, zmuszają one wszystkich graczy do zmierzenia się ze zmianami.
Przeanalizujmy widoczne czynniki koniunkturalne, które bez wątpienia mają znaczący wpływ na marże i zyski.
Wzrost cen energii i surowców. Znaczne podwyżki cen, nawet jeśli są przenoszone na klientów, w dłuższej perspektywie nie są możliwe do utrzymania. Stąd silny imperatyw do wdrożenia energo- oszczędnych linii produkcyjnych. Równie ważna jest kontrola jakości i redukcja odpadów. W przypadku producentów maszyn, po wprowadzeniu znaczących podwyżek cen w 2021 i 2022 r., reorganizują oni swoją ofertę pod jednym prostym hasłem: automatyzacja. Przyjrzymy się temu bliżej w dalszej części artykułu.
Niedobór siły roboczej i kwalifikacji pracowników. Branża opakowań pozostaje stosunkowo mało znana ogółowi społeczeństwa. Gdybyśmy przeprowadzili ankietę wśród osób, które nie mają zawodowych lub rodzinnych powiązań z branżą, prawdopodobnie postrzegałyby ją jako tradycyjny i hałaśliwy sektor. Co więcej, opakowania są często postrzegane jako zanieczyszczające i nieprzyjazne dla środowiska. Jednak pojawienie się maszyn cyfrowych i sztucznej inteligencji stwarza producentom opakowań możliwości oferowania nowych ścieżek kariery i zmiany wizerunku branży w celu przyciągnięcia nowych talentów.
Przejdźmy do aspektów strukturalnych.
Powszechność małych nakładów. Ocenia się, że rynek małych nakładów druku znacząco się powiększy w nadchodzących latach. Marki zarządzają coraz bardziej zróżnicowanymi portfelami produktów, a prognozowanie sprzedaży stało się bardziej złożone. Koncepcja „produkcji na żądanie” staje się normą. Do tego trendu przyczyniają się również opakowania promocyjne i eventowe, które często charakteryzuje krótka żywotność. Co więcej, częste zmiany w przepisach wymagają od marek aktualizowania informacji na opakowaniach, co każdorazowo wiąże się z koniecznością wykonania nowych nakładów i w rezultacie stosowania nowych płyt drukowych.
Ewolucja roli opakowań. Opakowanie nie służy już tylko do ochrony; odgrywa kluczową rolę w przyciąganiu klientów, informowaniu konsumentów i optymalizacji łańcucha dostaw. W wyniku tej zmiany nowe projekty, personalizacja, kody QR i serializacja stają się coraz bardziej powszechne. Nowe wymagania prowadzą do stale zmieniających się nakładów, przyczyniając się do konieczności skracania serii we wszystkich rodzajach opakowań.
Projektowanie i miniaturyzacja. Wygląd opakowania ma coraz większe znaczenie zarówno dla konsumentów, jak i dla marek. Atrakcyjny design przyciąga konsumentów, a miniaturyzacja zmniejsza zużycie materiałów, wpływ na środowisko i koszty. Trendy te wymagają częstszych zmian wzornictwa i wydajniejszych maszyn, zdolnych do produkcji bardziej złożonych formatów.
Nowe przepisy. Marki i sprzedawcy detaliczni są zobowiązani do zachowania przejrzystości w zakresie składu i pochodzenia swoich opakowań. Informowanie o materiałach wykorzystanych w produkcji, zawartości surowców wtórnych i możliwości recyklingu może sprawić, że niektóre rodzaje opakowań i produkujące je maszyny staną się zbyt przestarzałe. Wielu właścicieli dużych marek zobowiązało się do wprowadzenia opakowań nadających się do recyklingu do 2025 roku. Zegar tyka.
Odpowiedzialność za środowisko. Wraz z rosnącymi obawami o wpływ opakowań na środowisko następuje stopniowe odejście od plastiku na rzecz papieru/kartonu. Obserwujemy także rozwój nowych podłoży jednoskładnikowych, które zapewniają łatwiejszy recykling.
Wyzwaniem jednak jest sama infrastruktura związana z recyklingiem. Producenci opakowań muszą wdrożyć przemysłowe procesy produkcyjne zdolne do obsługi nowych materiałów w zakresie powlekania, metalizacji próżniowej, drukowania i laminowania opakowań z odpowiednimi funkcjami uszczelniania i otwierania.
Co dalej?
Łącząc elementy koniunkturalne i strukturalne, widzimy, że przemysł opakowaniowy ma przed sobą wiele poważnych wyzwań. Musi ewoluować, aby stać się bardziej elastycznym i zdolnym do adaptacji. Jakie są możliwości i nadchodzące zmiany w tym kontekście?
Automatyzacja i kontrola jakości. Rosnący trend związany z automatyzacją pozwala zredukować kosztowną i wykwalifikowaną siłę roboczą. Pomaga również zminimalizować błędy i – co za tym idzie – ilość odpadów. Maszyny wyposażone w systemy kontroli jakości mogą korygować niedociągnięcia lub wstrzymywać produkcję. Wraz z implementacją sztucznej inteligencji systemy te poczynią znaczne postępy, umożliwiając operatorom maszyn nadzorowanie wielu urządzeń przy bardzo ograniczonej interwencji fizycznej.
Cyfryzacja. Podczas gdy cyfryzacja w segmencie etykiet stała się powszechna, sektory opakowań z kartonu składanego, tektury falistej i opakowań giętkich wciąż są stosunkowo niejednolite pod tym względem. Globalny próg 100 maszyn cyfrowych do opakowań z tektury falistej został przekroczony z końcem 2022 r., co wskazuje jednak na przewagę przyjęcia trendu cyfryzacji. Ogólna cyfrowa transformacja opakowań wykracza poza druk i zaczyna obejmować także zdobienie oraz cięcie. Chociaż obecne rozwiązania mogą jeszcze nie dorównywać poziomom wydajności konwencjonalnych technologii, to są one niezbędne do optymalizacji ogólnej produkcji i pozwalają konwencjonalnym urządzeniom skupić się na tym, do czego zostały zaprojektowane, czyli na średnich i dużych nakładach.
Rozwój technologii cyfrowych nie jest zagrożeniem, a niesamowitym narzędziem uzupełniającym w inteligentny sposób konwencjonalne technologie, które utrzymają się w branży jeszcze przez dziesięciolecia. Będziemy również świadkami powstawania rozwiązań hybrydowych, łączących najlepsze cechy obu światów. Wiele firm zajmujących się przetwarzaniem etykiet i drukiem komercyjnym może już potwierdzić zalety technologii cyfrowej, więc powiedzenie „boimy się tego, czego nie znamy” wydaje się prawdziwe także i w tej branży.
Zarządzanie przepływem pracy. Stało się ono głównym powodem zmartwień producentów opakowań. Od składania zamówień po przygotowanie do druku, produkcję, kontrolę jakości i fakturowanie – optymalizacja przepływu produkcji i procesów oraz opanowanie zarządzania przepływem pracy mają fundamentalne znaczenie. Obecnie, w celu zwiększenia elastyczności oraz skrócenia czasu wprowadzania produktów na rynek, potrzebne są procesy oparte na danych, prowadzące do większej wydajności operacyjnej i zoptymalizowanej alokacji zasobów. Pojawienie się sztucznej inteligencji jeszcze bardziej zwiększy skuteczność oprogramowania i maszyn, zapewniając konserwację prewencyjną i większą elastyczność procesów. Wyzwanie w tym obszarze polega na zdolności pracowników do efektywnego zarządzania dostarczanymi informacjami oraz gotowości kadry zarządzającej do zatwierdzania zaleceń inteligentnych systemów. Podczas targów drupa na wielu stoiskach będzie można bliżej zapoznać się z tego typu procesami i podejrzeć, jak w tej sferze będzie wyglądać przyszłość.
Web-to-pack i nowe modele biznesowe. Cyfryzacja i automatyzacja stopniowo prowadzą nas w kierunku fabryk zarządzanych przez roboty pracujące dzień i noc przy minimalnej interwencji człowieka. Najwięksi producenci sprzętu do pakowania inwestują w tę dziedzinę lub przejmują firmy zajmujące się robotyką, np. Durst i Bobst. W czasie krótszym niż pięć lat fabryki produkujące opakowania w formacie Przemysłu 4.0 staną się rzeczywistością. Chociaż te wyludnione fabryki będą zajmować się tylko niewielką częścią produkcji, trend został już ustanowiony. Co więcej, nowe technologie umożliwią nowym graczom tworzenie innowacyjnych modeli biznesowych, oferujących usługi niedostępne wcześniej.
Nowe podmioty i konsolidacja. Branża opakowań stanowi okazję dla przedsiębiorców z podupadającej branży druku komercyjnego do eksplorowania nowych rynków. Drukarnie te są dobrze zorientowane w świecie cyfrowym i potrafią zarządzać zaawansowanymi przepływami pracy przy zoptymalizowanych marżach. Choć mogą one nie mieć całego niezbędnego sprzętu do masowej produkcji opakowań, ich uwaga skupi się na małych i spersonalizowanych nakładach, typowych dla druku komercyjnego. Co więcej, konsolidacja w branży opakowań będzie postępować. We wszystkich sektorach wymagane są znaczne inwestycje, a wiedza specjalistyczna będzie musiała zostać wzbogacona o nowe umiejętności, co ułatwi przejęcia i fuzje.
Tabela obrazuje dynamikę rynków opakowań. Niedawno udostępnione dane na dscoop pokazują ogólny globalny rozwój, przy czym technologie cyfrowe wykazują bardziej wyraźny wzrost.
Na rozwijającym się globalnym rynku producenci sprzętu będą wspierać drukarnie i przetwórców za pomocą bardziej połączonych, zdigitalizowanych i zautomatyzowanych maszyn. drupa 2024 upłynie pod znakiem weryfikacji nowych kierunków i znaczenia innowacji, które odpowiadają na wyzwania branży. Na targach drupa 2024 cztery słowa: łączność, cyfryzacja, automatyzacja, zrównoważony rozwój będą wszechobecne. Nie można zapomnieć o tematyce związanej ze sztuczną inteligencją, która ostatecznie sprawi, że drupa stanie się drupAI.
Kluczowymi wyzwaniami dla wszystkich związanych z branżą opakowań będzie zarządzanie rozwojem tego segmentu, zajmowanie się bardziej złożonymi formatami opakowań, przezwyciężanie ograniczeń środowiskowych, wdrażanie nowych przepisów, przyciąganie nowych talentów do branży, opracowywanie nowych modeli biznesowych, takich jak web-to-pack, oraz witanie nowych przedsiębiorców ze świata druku komercyjnego.
Panie i panowie, obstawiajcie. Kończymy przyjmowanie zakładów.
Na podstawie artykułu Francois Martina
opracowała AŁ
Alfa-Print Sp. z o.o.
ul. Świętokrzyska 14A
00-050 Warszawa
