Leksykon terminów z zakresu opakowań – uzupełnienie – część 9.
1 Jan 1970 09:15

Sorry, this entry is only available in Polski. For the sake of viewer convenience, the content is shown below in the alternative language. You may click the link to switch the active language.

STRESZCZENIE: Niniejsza publikacja obejmuje uporządkowany alfabetycznie zbiór terminów i podstawowych pojęć z zakresu opakowań w językach polskim i angielskim wraz z definicjami lub opisem, a w niektórych przypadkach rysunkami ilustrującymi omawiane zagadnienia. Leksykon ma na celu ułatwienie komunikacji specjalistów różnych branż przemysłowych i uzgodnień technicznych związanych z produkcją oraz dystrybucją. Może być pomocny w prowadzeniu negocjacji handlowych i porozumień dotyczących charakterystyki użytkowej materiałów i opakowań oraz zamówień i produkcji.
 
ABSTRACT: This publication includes alphabetical set of terms in the field of packaging in Polish and English, with definitions or descriptions, and in some cases pictures illustrating the issues. The main aim of the lexicon is to facilitate the communication of specialists from various industry branches and technical arrangements related to production and distribution. It can be also helpful in conducting trade negotiations and agreements regarding the functional characteristics of materials and packaging, as well as orders and production.
 
***
Wytrzymałość na przebicie / Puncture resistance
Maksymalna wytrzymałość papieru lub tektury na nacisk ostrzem przebijającym działającym prostopadle do powierzchni badanego materiału.
 
Badania marketingowe a opakowanie / Marketing research and packaging
W badaniach opakowań stosuje się tradycyjne techniki i narzędzia badań społecznych i marketingowych zarówno o charakterze jakościowym, jak i ilościowym. Są to ankiety przeprowadzane osobiście, telefonicznie (CATI), internetowo (CAWI), pogłębione wywiady (IDI) czy też wywiady zogniskowane (focused group interview). Obecnie obserwuje się jednak wyraźną tendencję do uzupełniania wyników badań deklaratywnych, a więc bazujących na opiniach wyrażanych przez nabywcę, także metodami pozadeklaratywnymi, obrazującymi reakcje o charakterze biologicznym. 
 
Do takich rozwiązań stosowanych w przypadku opakowań zaliczyć należy przede wszystkim śledzenie ruchów gałek ocznych – eyetracking oraz badanie fal mózgowych EEG.
Eyetracking pozwala na:
– utworzenie map cieplnych bazujących na intensywności skupienia na danym obszarze przedmiotu, w tym przypadku opakowania;
– określenie tzw. ścieżek skanowania, opisujących kolejność postrzegania poszczególnych obszarów przedmiotu, w tym przypadku opakowania;
– określenie obszarów największego zainteresowania;
– analizy porównawcze dotyczące zarówno produktów konkurencyjnych, jak i całych obszarów punktu sprzedaży.
 
Elektroencefalografia (EEG) dzięki odczytowi fal mózgowych odbiorcy umożliwia skuteczny pomiar poziomu atrakcyjności rozmaitych obiektów, w tym także opakowania i sposobów jego prezentacji w reklamie.
Innym ciekawym rozwiązaniem informatycznym dotyczącym badania opakowania jest zastosowanie na wstępnym etapie prototypowania elementów Rozszerzonej Rzeczywistości stwarzającej możliwość wygenerowania trójwymiarowego obrazu zarówno pojedynczego opakowania, jak i opakowania w naturalnym środowisku punktu sprzedaży.
 
Barierowy materiał / Barrier material
Materiał zaprojektowany w taki sposób, aby w określonym stopniu zatrzymać przenikanie wody, olejów, pary wodnej i gazów. 
 
Biodegradowalność / Biodegradability
Zdolność do biologicznego rozkładu materiału polimerowego/pochodzenia naturalnego przez żywe mikroorganizmy (bakterie, grzyby) do substancji podstawowych takich jak: woda, dwutlenek węgla, metan, pierwiastki podstawowe i biomasa. Bardziej podatne na biodegradację są polimery zawierające w łańcuchu głównym grupy wrażliwe na hydrolityczny atak mikroorganizmów, tj. estrowe, karboksylowe, hydroksylowe, eterowe.
 
Bloking / Blocking
Spolszczony angielski termin określający podatność do wzajemnego przylegania warstw np. folii w zwoju lub arkuszy zazwyczaj giętkich materiałów opakowaniowych.
Niepożądana przyczepność pomiędzy stykającymi się warstwami materiału. Częsty problem związany z powlekanymi klejem lub drukowanymi etykietami, taśmami, foliami i papierami, szczególnie przy przechowywaniu w podwyższonych temperaturach. Może być spowodowana niedostatecznym wysychaniem farb drukarskich lub nieodpowiednim składem bądź przetwarzaniem w przypadku folii z tworzyw sztucznych.
 
Certyfikacja opakowań przydatnych do recyklingu / Certification of Packaging suitable for recycling, recyclable packaging 
Dobrowolna certyfikacja przydatności opakowań do recyklingu realizowana przez krajowe i europejskie jednostki certyfikujące w oparciu o własne kryteria lub/i normę EN 13430. 
 
Downsizing / Downsizing
Strategia obniżenia objętości opakowania lub liczby znajdujących się w nim jednostkowych produktów przy utrzymaniu dotychczasowej ceny. Działanie alternatywne wobec podwyżki ceny produktu.
 
Ekoprojektowanie opakowań / Eco design Packaging
Projektowanie opakowań zgodnie z aspektami środowiskowymi przy uwzględnieniu wymiaru społecznego i ekonomicznego, a także przestrzeganiu wymagań związanych z funkcją i rolą opakowań w łańcuchach dostaw oraz potrzeb wszystkich ogniw uczestniczących w dystrybucji (producenci, użytkownicy, konsumenci, dystrybutorzy, zakłady odzysku itd.).
Podstawowe zasady ekoprojektowania opakowań:
– wielokrotność użycia 
– przydatność do recyklingu
– wykorzystanie surowców z recyklingu 
– minimalizacja zużycia materiałów 
– ograniczanie zawartości substancji niebezpiecznych 
– odpowiedzialne wykorzystanie surowców
– wykorzystanie źródeł odnawialnych 
– ułatwienie segregacji itp.
 
Kompozycja marketingowa / Marketing mix
W tradycyjnym ujęciu autorstwa McCarthy’ego (J.E. McCarthy, Basic Marketing. A Managerial Approach, Homewood, Ill., R.D. Irwin, 1964) cztery pozostające pod kontrolą przedsiębiorstwa czynniki, które łączone są po to, by zaspokoić potrzeby i pragnienia nabywców: 
– produktem jest wszystko to, co firma oferuje nabywcom; istotne są tu takie aspekty oferowanych dóbr jak: własności użytkowe, jakość, atrakcyjność, marka czy właśnie opakowanie;
– dystrybucja to zespół działań sprawiających, że produkt jest dostępny dla konsumenta we właściwym czasie, miejscu, w odpowiedniej ilości i cenie;
– promocja to proces informowania nabywcy o danym produkcie;
– cena jest wyrażoną w określonej walucie wartością nadaną produktowi.
Mimo iż w tym ujęciu kompozycji marketingowej opakowanie ujmowane jest wyłącznie jako jeden z elementów samego produktu, w istocie wiążą się z nim wszystkie cztery czynniki. Opakowanie bezpośrednio warunkuje bowiem sposób dystrybucji (w wielu przypadkach to od sposobu opakowania zależy ostateczny wybór konkretnego kanału dystrybucji), a w przypadku kolejnych dwóch komponentów: ceny i promocji (obecnie częściej ujmowanej jako komunikacja marketingowa) to właśnie opakowanie wykorzystywane jest jako ich fizyczny nośnik. 
Zyskująca z czasem na znaczeniu rola opakowania w zarządzaniu produktem, ale także marką, a w efekcie całym portfelem przedsiębiorstwa oraz świadomość, iż opakowanie i pierwsze wrażenie, jakie ono stwarza, stoją za większością decyzji zakupowych, doprowadziły do stworzenia alternatywnej koncepcji 5P. Piąte „P” w nowej koncepcji kompozycji marketingowej to packaging – opakowanie. 
 
Koronowanie / Corona treatment
Proces krótkiego wyładowania elektrycznego na powierzchni folii w celu poprawienia napięcia powierzchniowego (polaryzacja powierzchni), dzięki czemu jest bardziej podatna na przyjęcie druku i różnych powłok. 
 
Materiał / surowiec pierwotny / Primary raw material, virgin material
Materiał/surowiec, który nigdy nie był przetwarzany na żadną formę produktu ostatecznego użytku.
 
Materiał/surowiec wtórny / Secondary raw material
Spełniający wymagania jakościowe materiał odzyskany z produktów poużytkowych lub odpadów wykorzystywany do produkcji nowych wyrobów.
 
Model komunikacji opakowania / Model of packaging communication
Autorski model opracowany przez Butkevičienè, Stravinskienè, Rutelionè (V. Butkevičienè, J. Stravinskienè, A. Rutelionè, Impact of consumer package communication on consumer decision making process, „Engineering Economics”, nr 1, 2008, s. 57-65), ujmujący trzy poziomy komunikacji, jaką przedsiębiorstwo prowadzi względem klientów czy interesariuszy przy użyciu opakowania. Poziomy te to komunikacja: werbalna, niewerbalna oraz związana z ogólnym postrzeganiem opakowania. Wszystkie one tworzą ogólne wrażenie, jakie opakowanie (a więc także produkt i szerzej marka) wywiera na nabywcę. Istotne jest, aby wszystkie elementy, w szczególności niewerbalne oraz związane z postrzeganiem, stosowane były świadomie, tak by uniknąć z jednej strony dysonansu poznawczego, z drugiej zaś niepożądanych skojarzeń u odbiorcy. Do istotnych kwestii należą między innymi kulturowe uwarunkowania postrzegania poszczególnych barw, wielkość opakowania stanowiąca wskazówkę co do okoliczności jego użycia czy zastosowany materiał lub sławny projektant opakowania, mogące na przykład kreować wizerunek produktu segmentu premium.
ELEMENTY NIEWERBALNE
ELEMENTY WERBALNE
POSTRZEGANIE OPAKOWANIA
KOLOR
KSZTAŁT
WIELKOŚĆ
ZDJĘCIA
GRAFIKA
MATERIAŁ
ZAPACH
NAZWA
MARKA
PRODUCENT/KRAJ POCHODZENIA
INFORMACJE
SPECJALNE OFERTY
INSTRUKCJE
PROSTOTA
EKOLOGICZNOŚĆ
ERGONOMICZNOŚĆ
INNOWACYJNOŚĆ
NOWOCZESNOŚĆ
MODA
ZNANY TWÓRCA PROJEKTU
 
Opakowanie biodegradowalne / Biodegradable packaging
Opakowanie ulegające biodegradacji (materiał opakowania jest wrażliwy na działanie enzymów wytwarzanych przez mikroorganizmy). Biodegradacja to proces rozkładu wywołany przez mikroorganizmy (bakterie, grzyby) w warunkach tlenowych do dwutlenku węgla, wody i soli mineralnych oraz nowej biomasy, natomiast w warunkach beztlenowych – do dwutlenku węgla, metanu, soli mineralnych i nowej biomasy. Pojęcie „opakowanie biodegradowalne” nie oznacza przydatności do kompostowania (recyklingu organicznego).
 
Opakowanie gotowe na półkę / Shelf Ready Packaging (SRP)
Typ opakowania zoptymalizowanego pod kątem efektywności magazynowania i sprzedaży. Stanowi połączenie opakowania zbiorczego, transportowego oraz konstrukcji służącej prezentowaniu produktu.
Zwykle występuje w formie pudła kartonowego, którego górna klapa jest w punkcie sprzedaży usuwana lub dzięki wcześniejszemu falcowaniu/perforowaniu formowana w atrakcyjne wizualnie elementy o walorach promocyjnych.
Opakowanie gotowe na półkę może występować w różnych kształtach i być stosowane w różnych strefach punktu sprzedaży, np.: 
– tacka albo płytkie pudło z gniazdami lub bez gniazd ustawiane na półkach sklepowych,
– tacka albo płytkie pudło z gniazdami lub bez gniazd ustawiane bezpośrednio na posadzce,
– ekspozytor w strefie kasowej (patrz: Point of Sale).
W przypadku projektowania opakowania gotowego na półkę istotne jest powielenie na nim najistotniejszych informacji zamieszczanych na opakowaniu jednostkowym, tak aby ułatwić nabywcy identyfikowanie znajdującego się wewnątrz produktu.
 
Opakowanie wielokrotnego użytku / Reusable packaging
Opakowanie, które ze względu na konstrukcję lub właściwości może być powtórnie lub wielokrotnie użytkowane. Wymagania dla opakowań wielokrotnego użycia wg EN 13429:
– wprowadzenie do obrotu w celu powtórnego użycia
– opróżnienie opakowania (wyjęcie zawartości) nie powoduje poważnego (nieodwracalnego) jego uszkodzenia
– przystosowanie do ponownego napełniania
– wszystkie czynności procesu przygotowania do ponownego napełnienia pozostające pod kontrolą w celu zminimalizowania ich negatywnego wpływu na środowisko
– ponowne napełnienie produktem niewiążące się z obniżeniem jakości tego produktu oraz ryzykiem dotyczącym zdrowia i bezpieczeństwa 
– istnienie na rynku zorganizowanego systemu odbioru opakowań 
– system zwrotności opakowań odpowiadający kryteriom systemów zamkniętych (wprowadzane są do obrotu przez określoną firmę/markę), otwartych (dotyczące opakowań znormalizowanych rotujące wśród różnych firm) i mieszanych (opakowania wielokrotnego użytku pozostające u użytkownika końcowego i u niego ponownie napełniane dostępną na rynku dozą zapasową wyrobu).
 
Orientacja dwuosiowa / Biaxially oriented
Rozciąganie folii lub butelki z tworzywa sztucznego zarówno w kierunku maszynowym (wzdłużnym), jak i poprzecznym (poprzecznym). Zmienia się struktura molekularna, co skutkuje zmianami właściwości fizycznych – ogólnie poprawą – materiału opakowaniowego.
 
POS materiały / Point of Sales Materials
Wszelkiego typu nośniki reklamy wykorzystywane w punktach sprzedaży (bezpośrednio w miejscu dokonywania zakupu lub w pobliżu), w których umieszczane są zapakowane produkty, mające na celu wspieranie ich sprzedaży. Do tej grupy należą stendy (termin spolszczony od ang. stand), ekspozytory, w tym ekspozytory przykasowe, displaye itd. Do wyrobów bezpośrednio związanych ze stendami należy zaliczyć ponadto tzw. wypełniacze, stanowiące zestaw zespolonych ze sobą półek, dostosowanych do umieszczenia wewnątrz stendu. Wśród sprzętu kwalifikującego się do POS należy wymienić także tzw. paletowiska oraz kosze zasypowe. 
Paletowiska stanowią grupę stendów zlokalizowanych obok siebie, często połączonych wspólnym motywem graficznym, tworzących dużą powierzchnię reklamową. Paletowiska umożliwiają promocję na szerszą skalę oraz sprzedaż znacznie większych ilości produktów w porównaniu z pojedynczymi stendami.
Do materiałów POS należą także bardziej skomplikowane i cechujące się walorami wizualnymi opakowania gotowe na półkę, prezentowane przede wszystkim w strefie kasowej.
 
Rozszerzona Rzeczywistość / Augmented Reality, AR 
Rozwiązanie informatyczne bazujące na połączeniu obrazu świata rzeczywistego pochodzącego z kamery z grafiką generowaną komputerowo. W przypadku opakowań Rozszerzona Rzeczywistość znajduje zastosowania zarówno praktyczne, informacyjne, jak i związane z elementem zabawy – to rozwiązanie jest szczególnie popularne w przypadku produktów dla dzieci. Naniesione na opakowanie znaczniki pozwalają zaczerpnąć i zintegrować zarówno treści dotyczące właściwości lub zastosowania produktu, jak i treści rozrywkowe. Tego typu rozwiązania mogą znacznie wzbogacić doznania związane z użyciem produktu, dobrze wpisują się więc w trend angażowania konsumenta. Są również zgodne z zasadami ekoprojektowania opakowań.
 
Symbole polimerów / kopolimerów / przykłady wyrobów opakowaniowych 
Packaging polymers /copolymers / examples abbreviations products 
– Klasyczne (ropopochodne)
APET amorficzny, termoformowalny poli(tereftalan etylenu) z kwasem izoftalowym / amorphous, thermoforable poly (ethylene terephthalate) with isophthalic acid
BOPA dwuosiowo orientowana folia poliamidowa / biaxially oriented polyamide (film)
BOPP dwuosiowo orientowana folia polipropylenowa / biaxially oriented polypropylene (film)
BOPS dwuosiowo orientowana folia polistyrenowa / biaxially oriented polystyrene (sheet)
CPET krystaliczna postać poli(tereftalanu etylenu) / crystalline poly(ethylene terephthalate)
CPP nieorientowana postać folii polipropylenowej / unoriented polypropylene (film)
E/AA kopolimer etylen-kwas akrylowy / ethylene and acrylic acid copolymer
E/EA kopolimer etylen-akrylan etylu / ethylene ethyl acrylate copolymer
E/MA kopolimer etylen-kwas metakrylowy / ethyl methacrylate/methacrylic acid copolymer
EPS spieniony polistyren / expanded polystyrene
E/VAC (EVA) kopolimer etylen-octan winylu / ethylene-vinyl acetate copolymer
E/VAL (EVOH) kopolimer etylen-alkohol winylowy / ethylene vinyl alcohol copolymer
MOPA jednoosiowo orientowana folia poliamidowa / monoaxial oriented polyamide (film)
MOPET jednoosiowo orientowana folia z poli(tereftalanu etylenu) / monoaxial oriented poly(ethylene terephthalate) (sheet)
MOPP jednoosiowo orientowana folia polipropylenowa / monoaxial oriented polypropylene (film)
MOPS jednoosiowo orientowana folia polistyrenowa / monoaxial oriented polystyrene (sheet) 
MXD6 żywica poliamidowa / polyamide resin
mPE polietylen metalocenowy / metallocene polyethylene
OPA orientowana folia / oriented polyamide film
OPET orientowana folia z poli(tereftalanu etylenu) / oriented poly (ethylene terephthalate) sheet
OPP orientowana folia polipropylenowa / oriented polypropylene (film)
Uwaga: bardzo często na rynku jako synonim dla folii BOPP stosowany jest symbol OPP (OPP=BOPP)
OPS orientowana folia polistyrenowa / oriented polystyrene sheet
PA poliamid / polyamide
PC poliwęglan / polycarbonate
PE polietylen / polyethylene
PE-HD polietylen dużej gęstości / high density polyethylene
PE-LD polietylen małej gęstości / low density polyethylene 
PE-LLD polietylen liniowy małej gęstości / linear low density polyethylene
PE-MD polietylen średniej gęstości / medium density polyethylene
PET poli(tereftalan etylenu) / poly(ethylene terephthalate)
PETG kopolimer kwasu tereftalowego z glikolem etylenowym i dwumetanolocykloheksanem / cyclohexanedimethanol terephthalic acid ethylene glycol copolymer
PP polipropylen / polypropylene
PS polistyren / polystyrene
PS-HI polistyren wysoko udarowy / high impact polystyrene
PVAC poli(octan winylu) / poly(vinyl acetate)
PVAL (PVOH lub PVA) poli(alkohol winylowy) / poly(vinyl alcohol) 
PVC poli(chlorek winylu) / poly(vinyl chloride)
PVDC poli(chlorek winylidenu) / poly(vinylidene chloride) 
 
– Biopolimery
bio PA poliamid częściowo lub całkowicie ze źródeł odnawialnych  / parts or completely from renewable sources polyamide
bio PE polietylen częściowo lub całkowicie ze źródeł odnawialnych  / parts or completely from renewable sources polyethylene
bio PE-HD polietylen dużej gęstości częściowo lub całkowicie ze źródeł odnawialnych  / parts or completely from renewable sources high density polyethylene
bio PE-LD polietylen małej gęstości częściowo lub całkowicie ze źródeł odnawialnych / parts or completely from renewable sources low density polyethylene
bio PET poli(tereftalan etylenu) częściowo lub całkowicie ze źródeł odnawialnych / parts or completely from renewable sources poly(ethylene terephthalate)
bio PTT poli(tereftalan trimetylenu) częściowo lub całkowicie ze źródeł odnawialnych / parts or completely from renewable sources polytrimethylene terephthalate
PBAT poli[(adypinian butylenu)-ko-(tereftalan butylenu)] / poly[(butylene adipate)-co-(butylene terephthalate)] 
PBS poli(bursztynian butylenu) / poly(butylene succinate)
PBSA poli[(bursztynian butylenu)-ko-(adypinian butylenu)] / 
poly[(butylene succinate)-co-(butylene adipate)]
PCL poli(kaprolakton) / poly(caprolactone)
PEF poli(furanian etylenu) / poly(ethylene furanoate) 
PES poli(bursztynian etylenu) / poly(ethylene succinate)
PHA poli(hydroksyalkanian) / poly(hydroxyalkanoate)
PHAs poli(hydroksyalkaniany) / poly(hydroxyalkanoates)
PHB poli(hydroksymaślan) / poly(hydroxybutyrate)
PHBH poli(hydroksymaślan-ko-heksanian) / poly(hydroxybutyrate-co-hydroxyhexanoate)
PHBV poli(hydroksymaślan-ko-hydroksywalerianian) / poly(hydroxybutyrate-co-hydroxyvalerate)
PLA polilaktyd, poli(kwas mlekowy) / polylactide, poly(lactic acid)
PTT poli(tereftalan trimetylenu) / poly(trimethylene terephthalate)
RCF folia z regenerowanej celulozy / regenerated cellulose film 
 
Tożsamość marki a opakowanie / Brand identity and packaging
Zestaw unikatowych skojarzeń związanych z marką, które zgodnie z zamierzeniami przedsiębiorstwa nadającego produktowi markę mają być wykreowane/podtrzymywane w świadomości nabywcy. Elementami tożsamości są wizja, misja i kluczowe wartości przedsiębiorstwa, wartości ekspresyjne (to, co marka komunikuje na temat swojego nabywcy) i funkcjonalne (korzyści wynikające z funkcji produktu), a także obszar kompetencji – specjalizacji marki. Dwa obszary tożsamości marki w szczególny sposób związane z opakowaniem to atrybuty marki, a więc cechy, elementy, które kojarzą się z marką, tworzące schemat marki w świadomości odbiorcy, a przede wszystkim sygnały emitowane przez markę: nazwa, logo, barwy, opakowanie, skojarzone dźwięki, specyficzna reklama.
Właściwie zaprojektowane, spójne z marką i wyraziste opakowanie może się stać najsilniejszym atrybutem marki, a w ten sposób współtworzyć jej tożsamość w sposób zaplanowany przez przedsiębiorstwo – kreować wizerunek produktu nowoczesnego, stylowego czy luksusowego. Za najlepszy przykład takiej strategii posłużyć może butelka Coca-Coli. Jej charakterystyczny kształt, zaprojektowany najpierw jako odwołanie do kobiecej sylwetki, a następnie jako wyraz modnego stylu streamline stało się symbolem produktu i marki o wyjątkowej sile oddziaływania na konsumenta.
 
Trendy w projektowaniu opakowań / Packaging design trends
We współczesnym projektowaniu opakowań wyróżnić można kilka głównych trendów, odzwierciedlających w istocie trendy i megatrendy obserwowane we wszelkich aspektach działalności marketingowej przedsiębiorstwa:
– minimalizm – dotyczący z jednej strony dążenia do ograniczania liczby posiadanych przedmiotów, z drugiej zaś projektowania opakowania, które nie stanowi przeszkody w procesach recyklingu
– indywidualizm – odwoływanie się do nabywcy jako osobowości, a nie jedynie postrzegania w kategoriach behawioralnych, jako konsumenta dóbr, ale również dopasowanie produktów do grup użytkowników o szczególnych potrzebach: osoby starsze, niepełnosprawne
– interaktywność – związana z tendencją do angażowania nabywcy i budowania jego lojalności, a także z ogólnym zjawiskiem przenoszenia dużej części aktywności do świata wirtualnego
– emocje – tworzenie pozytywnego obrazu i przywiązania nabywcy poprzez elementy oddziałujące na emocje, jak humor, ale niekiedy także szokowanie 
– zrównoważony rozwój – szeroka gama działań dotyczących rozwiązań wspierających ochronę środowiska oraz pozytywnego wpływu na wspólnoty ludzkie: ekologia, akcje społeczne itp.
 
Upcykling / Upcycling
Przekształcanie zużytego produktu w nowy produkt o wartości wyższej niż pierwotna wartość odpadu [G. Pauli, Upcycling, Riemann Verlag, München 1999].
W przypadku opakowania dotyczy to takiego jego projektu, który pozwala po zużyciu produktu na wykorzystanie go w całości lub jego elementów jako przedmiotu o innym przeznaczeniu: zabawki, wyposażenie gospodarstwa domowego itp. Informacja na ten temat może być umieszczana bezpośrednio na opakowaniu lub w innych materiałach promocyjnych dotyczących produktu. Zaplanowane przez producenta zastosowanie zużytych opakowań do innych niż pierwotny celów wydłuża ich cykl życia, stanowi więc interesujące rozwiązanie kwestii zgodności z zasadami ochrony środowiska i budowania przewagi konkurencyjnej.
 
Wielopak / Multipack
Rodzaj opakowania zbiorczego, zestaw kilku produktów (zwykle jednego rodzaju) sprzedawanych we wspólnym opakowaniu. Wielopaki stają się coraz powszechniejszym modelem pakowania produktu ze względu na dominujący obecnie model handlu wielkopowierzchniowego: markety, dyskonty, wpływający na skłonność do nabywania produktów w większych ilościach. 
Dwa podstawowe typy wielopaków to te tworzące integralną całość (jak przykładowo kilka opakowań jogurtu połączonych wspólnym wieczkiem – tzw. platynką ze wspólną szatą graficzną) oraz stanowiące wtórne połączenie indywidualnych opakowań jednostkowych za pomocą dodatkowego elementu (przykładowo folia termokurczliwa czy tektura).
Ze względu na fakt, iż często wielopaki stanowią element pierwszego kontaktu nabywcy z produktem, należy je projektować z uwzględnieniem elementów informacyjnych i promocyjnych właściwych dla opakowania jednostkowego. 
 
Zapobieganie odpadom opakowaniowym przez redukcję źródła
Packaging waste prevention by source reduction
Proces prowadzący do zminimalizowania masy i/lub objętości opakowań jednostkowych, zbiorczych i transportowych w ramach całego systemu pakowania określonego wyrobu, w wyniku którego uzyskuje się mniejszą masę odpadów opakowaniowych. W ramach redukcji u źródła identyfikuje się obszar krytyczny, czyli kryterium, które uniemożliwia dalszą redukcję masy i/lub objętości. Do obszarów krytycznych zalicza się: ochronę zawartości, proces wytwarzania opakowań oraz proces pakowania i napełniania wyrobem, logistykę, prezentację wyrobu, akceptację użytkownika/konsumenta, informację, bezpieczeństwo, zgodność z wymaganiami prawnymi itp. 
 
 
Bohdan Czerniawski, Hanna Żakowska, Joanna Karwowska