„Bezpieczeństwo produktów bez kompromisów” to nadrzędna zasada, którą wyznają firmy działające w branży farmaceutycznej oraz współpracujące z nimi przedsiębiorstwa z sektora opakowaniowego. Z uwagi na ich odpowiedzialność za ludzkie zdrowie poddawane są surowej kontroli oraz muszą pozostawać wierne licznym specyfikacjom i wytycznym. To nie lada wyzwanie dla zainteresowanych podmiotów.
Z ekonomicznego punktu widzenia ten sektor nadal może cieszyć się perspektywami stabilnego wzrostu rynkowego. Niemiecki rynek farmaceutyczny przewodzi w Europie i – z roczną sprzedażą przekraczającą poziom 50 mld euro w 2015 r. – zajmuje czwarte miejsce w skali globalnej. Ale także tutaj przemysł musi podążać za zmianami. Rosnąca przewidywana długość życia, większa skłonność do chorób przewlekłych oraz wprowadzanie nowych i często bardzo drogich procedur leczniczych odpowiadają za szybki rozwój rynku w ostatnich kilku latach. Coraz więcej chorób jest wyleczalnych. Rośnie liczba leków przeznaczonych do leczenia nawet rzadkich schorzeń z relatywnie niewielką liczbą przypadków, muszą być więc coraz bardziej złożone i produkowane w coraz mniejszych nakładach. Istnieje trend odchodzenia od standaryzacji ku bardziej zindywidualizowanemu leczeniu. Potrzeba elastyczności oraz umiejętności szybkiego przezbrajania maszyn, jakich rynek wymaga od producentów leków i dostawców systemów pakujących, nieustannie rośnie.
Firma Medipak Systems, wchodząca w skład Körber Group, właśnie z myślą o spełnianiu takich potrzeb oferuje swym klientom rozwiązania, które opisuje jako modułowe skalowalne platformy, pomagając producentom we wprowadzaniu zmian niezbędnych do produkcji w małych nakładach i z wykorzystaniem zróżnicowanych opakowań. Inwestycje naszych klientów w procesy produkcyjne i opakowaniowe są prowadzone na ogromną skalę. Potrzebują oni rozwiązań, które mogą być wykorzystywane do obsługi szerokiej gamy produktów, są przystosowane do szybkiego przezbrojenia oraz umożliwiają wydłużenie ich cyklów życiowych – wyjaśnia dyrektor generalny Clemens Berger.
W przyszłym Przemyśle 4.0 pojedyncze maszyny lub samodzielne rozwiązania nie będą już wystarczać. Jedynie zintegrowane systemy, które uwzględniają całe łańcuchy wartości, mogą konkurować na rynku w dłuższym okresie. Klient pragnie redukcji kosztu opakowania w całym procesie, a to oznacza konieczność dokonania przez dostawców usprawnień w zakresie efektywności produkcji. Dla klienta najważniejsze są zatem dostęp do niezawodnego producenta z wydajnymi maszynami oraz stale wysoka jakość produkcji.
Wzrost w sektorze farmaceutycznym jest kompensowany w wielu krajach przez redukcję kosztów w systemach ochrony zdrowia poprzez stosowanie pułapów cenowych, obowiązkowych obniżek oraz cen opartych na zyskach lub zwrocie kosztów. Na świecie wzrasta również liczba wymogów regulacyjnych narzucanych przez organy nadzoru. Na producentów leków oraz opakowań nakłada to stale zaostrzane żądania dotyczące łańcucha produkcji jako całości.
W tym samym czasie na rynku rozwija się sektor leków generycznych, czyli farmaceutyków, których składniki aktywne są identyczne jak w oryginalnych preparatach, ale sprzedawane po znacznie niższych cenach. Ta konkurencja zachęca posiadaczy wydajnych technologii i procesów do kompensowania sobie wysokiej presji cenowej na rynku farmaceutyków generycznych.
Innowacje we wzornictwie opakowań
Nowe, innowacyjne koncepcje opakowań powstają pomimo – czy raczej w efekcie – konkurencji ze strony leków generycznych. Wprowadzenie na rynek w 2014 r. nowej generacji aspiryny, gdy Grupa Bayer zdecydowała się na rozwinięcie swej klasycznej koncepcji opakowania, to jeden z najnowszych przykładów. Niewiele leków może pochwalić się tak długą tradycją: popularny lek przeciwbólowy utrzymuje się z powodzeniem na rynku od ponad 115 lat. We współpracy z Romaco Group firma opracowała nową technologię opakowaniową, która została dostosowana do zmieniających się potrzeb użytkowników. Tabletki są zamykane i perforowane w oddzielnych saszetkach, które tworzą kształt czterolistnej koniczyny. Wspomniane opakowania składają się z aluminiowo-papierowego laminatu, który efektywnie chroni tabletki przed zewnętrznym wpływem światła i wilgoci. Jeśli chodzi o wzornictwo, projektanci przywiązali dużą wagę do łatwego dostępu – co staje się coraz istotniejsze w sytuacji, gdy w rozwiniętych populacjach rośnie udział osób w podeszłym wieku.
Na targach interpack 2017 w Düsseldorfie, które odbędą się w dniach 4-10 maja 2017 r., zwiedzający będą mogli zapoznać się z innowacyjnymi rozwiązaniami dla sektora opakowaniowego, które pozwalają spełnić rosnące wymagania wynikające z obowiązujących przepisów prawnych oraz potrzeb konsumentów. Dodatkowo towarzysząca imprezie wystawa „components – special trade fair by interpack” pozwoli na interesujący wgląd w najnowsze technologie produkcji. Ta ostatnia jest skierowana przede wszystkim do dostawców dla przemysłu opakowań oraz firm oferujących technologie napędu, kontroli i sensoryki, produkty dla przemysłowych systemów wizyjnych, urządzenia transportu wewnętrznego, oprogramowanie i systemy komunikacji przemysłowej, a także kompletne systemy automatyki dla maszyn opakowaniowych.
Inteligentne pakowanie
Tego, że ulotki informacyjne dla pacjentów w opakowaniach na leki nie zawsze muszą mieć drukowaną postać, dowodzi najnowsze rozwiązanie w dziedzinie technologii opakowań, którego realizacja stała się po raz pierwszy możliwa dzięki zastosowaniu technologii NFC (near-field communication). NFC, która umożliwia płatności bezgotówkowe oraz otwieranie samochodu bez użycia klucza, jest już obecna w naszym codziennym życiu na dużą skalę. Dzięki powszechnemu wykorzystaniu smartfonów bezdotykowa i bezprzewodowa wymiana danych między urządzeniami na małych dystansach także zaczęła być interesująca dla sektora opakowaniowego. Możliwe sposoby jej wykorzystania to m.in. odczyt ulotek dla pacjentów, automatyczne zamawianie leków, a nawet przekazywanie bardziej szczegółowych informacji na ich temat.
Także elektronika drukowana rozwija się w błyskawicznym tempie pod hasłem „inteligentnych opakowań”. Przewodzące tworzywa sztuczne, drukowanie na foliach z tworzyw sztucznych, foliach metalizowanych, papierze i szkle, w połączeniu z ekstremalnie cienkimi, giętkimi i przezroczystymi elementami elektronicznymi – plus interaktywne wyświetlacze, efekty świetlne oraz czujniki – już teraz przemieniają współczesne opakowania w produkty high-tech. W przyszłości opakowania inteligentne zaspokoją praktycznie wszystkie potrzeby i staną się nieodzowną integralną częścią całościowej strategii e-Zdrowia. Opakowania smart wiedzą, jaką dawkę leku ma zażyć pacjent, podają właściwy medykament w odpowiednim czasie dzięki wsparciu technologii kontrolowanego dostępu oraz uruchamiają alarm, gdy czas zażycia leku zostaje zignorowany. To nowoczesne rozwiązania, które są w stanie poprawić bezpieczeństwo pacjentów.
Bezpieczeństwo pacjentów najwyższym priorytetem
Innym globalnym wyzwaniem dla sektora jest problem fałszowania produktów. Światowy obrót podrabianymi farmaceutykami to wielomilionowy biznes, powodujący odczuwalne straty dla przemysłu farmaceutycznego i – co jeszcze istotniejsze – narażający zdrowie wielu ludzi na niebezpieczeństwo. Wspólnym celem sektorów opakowań i farmaceutycznego musi być w tych okolicznościach ograniczanie dystrybucji podrabianych leków.
Surowsze instrukcje i lepsza identyfikacja produktów są kluczowe dla ochrony pacjentów. W wielu krajach już teraz są one wdrażane lub ma to nastąpić w najbliższym czasie. Przykładem jest unijne rozporządzenie delegowane Komisji Europejskiej (EU) 2016/161 z wiążącymi przepisami wymierzonymi w proces wdrażania podrabianych leków w legalny łańcuch dostaw. Stwierdza ono, że wszystkie leki na receptę muszą być wyposażone w unikalne identyfikatory i urządzenia zabezpieczające opakowania przed nieuprawnionymi manipulacjami.
Wchodząc w szczegóły, wspomniane porozumienie oznacza, że leki, których dotyczy, od lutego 2019 muszą być oznaczane jednostkowymi numerami seryjnymi i nie mogą nosić widocznych śladów uszkodzenia – wyzwanie, którego realizacji firmy farmaceutyczne i producenci opakowań podjęli się już przed laty. Firma Uhlmann-Pac-Systeme zajmuje się skomplikowanym problemem serializacji od 2005 r. i – w świetle tych wyzwań – wyewoluowała w dostawcę kompletnych rozwiązań. Aktualizacje, nowe wersje oprogramowania oraz powiązane usługi wsparcia stanowią integralne elementy współczesnego biznesu. Fakt, że serializacja wpływa na wiele procesów w firmie, nie powinien być przeceniany. To tutaj liderzy projektów powinni wdrażać prawdziwe zmiany w zarządzaniu – wyjaśnia Kathrin Günther, odpowiedzialna za sprzedaż oprogramowania i zautomatyzowanych rozwiązań w Uhlmann.
Wielu producentów ucieka się nie tylko do identyfikacji, ale również do stałego kontrolowania położenia swych produktów, z wykorzystaniem zintegrowanych rozwiązań typu track&trace. W tym obszarze firma oferuje szeroką gamę technologii druku oraz możliwość aplikacji etykiet, inteligentne systemy inspekcyjne, a także rozwiązania do druku i znakowania. W zależności od potrzeb elementy można ze sobą łączyć, a nawet integrować w maszynach oraz zakładach produkcyjnych.
W kwestii rozwiązań zabezpieczających przed piractwem rozwiązania producentów są zróżnicowane. Hologramy, syntetyczne DNA oraz kody laserowe, a także specjalne atramenty do druku są w pewnych przypadkach niewykrywalne gołym okiem. Nienaruszalne plomby – znane także jako etykiety zabezpieczające – mogą być przymocowywane do opakowań z lekami lub mocowane po napełnieniu produktu.
Rondo, firma wchodząca w skład Medipak Systems Group, radzi sobie bez użycia etykiet zabezpieczających oraz klejów. Podczas procesu zamykania u podstawy oraz na wieku umieszczane są perforacje, które na pierwszy rzut oka pokazują, czy opakowanie było wcześniej otwierane. Opakowanie jest otwierane i zamykane równie łatwo i bez problemu jak konwencjonalne pudełko składane. Kolejną zaletą jest to, że arkusze można obrabiać bez ograniczeń na istniejących liniach pakujących.
Z prognoz wynika, że do końca 2018 r. ponad 75% wszystkich leków na receptę – globalnie – będzie zabezpieczanych przez podobne przepisy prawne, a ich wdrożenie stanie się w efekcie kluczowe dla całego łańcucha dostaw.
Oprócz bezpieczeństwa pacjenta i produktu nowe opakowania farmaceutyczne poprawiają także sytuację samych firm farmaceutycznych. Dzieje się tak, ponieważ unikalna możliwość identyfikacji jednostkowego leku może wyraźnie ograniczyć ilość pracy powodowanej przez przesyłki zwrotne oraz reklamacje.
Emocjonalne oddziaływanie w POS
Opakowania farmaceutyczne muszą spełniać wiele zadań. Nie tylko zaspokajają skomplikowane potrzeby oraz ograniczenia technologii i bezpieczeństwa, ale także zapewniają lepszą rozpoznawalność produktu w punktach sprzedaży na tle produktów konkurencyjnych. Jest to szczególnie prawdziwe w przypadku leków bez recepty, choć presja konkurencyjna w segmencie leków na receptę wzrosła znacząco z uwagi na rozwój leków generycznych. Tym, co czyni różnicę, są wzornictwo i prezentacja marki. Podobnie jak w przypadku innych opakowań konsumenckich, również opakowania na leki muszą oddziaływać bezpośrednio na konsumentów, stymulować ich emocje i precyzyjnie trafiać w ich potrzeby.
Z myślą o rozpoznawaniu marki dostawcy opakowań stosują ujednolicone wzornictwo, które pokazuje wszystkie produkty danego producenta jako zuniformizowany blok na półce sklepowej i w efekcie odróżnia je od rozmaitych produktów konkurencji. Uwaga kupującego jest przyciągana przez prosty przekaz, jednoznaczną nawigację z pomocą wzornictwa oraz ulokowanie tekstu bez użycia odstręczającego żargonu farmaceutycznego.
W ostatnich kilku latach przemysł pakowania leków udanie radził sobie z rozmaitymi wyzwaniami stawianymi przez sektor farmaceutyczny oraz stworzył stosowne strategie dla tego wysoce specjalistycznego biznesu. Dzięki swej ogromnej innowacyjności przemysł dostaw dla tego sektora jest dobrze wyposażony na przyszłość.
Melanie Streich
tłumaczył Tomasz Krawczak
Alfa-Print Sp. z o.o.
ul. Świętokrzyska 14A
00-050 Warszawa
