Obecnie trudno wyobrazić sobie świat bez tworzyw sztucznych. Są one bardzo powszechne w otoczeniu gospodarczym i ze względu na swoje właściwości oraz łatwość przetwarzania znalazły zastosowanie w wielu dziedzinach. W dobie troski o środowisko naturalne i rozwoju koncepcji zrównoważonego rozwoju do tworzyw sztucznych przylgnęły jednak pejoratywne skojarzenia, a plastik wielu osobom kojarzy się głównie z materiałem odpowiedzialnym za zanieczyszczenie środowiska. Racjonalna gospodarka odpadami wskazana również przez dyrektywy Unii Europejskiej może być odpowiedzią na wyzwania współczesnego świata.
Tworzywa sztuczne są ważnym wynalazkiem w historii ludzkości. Łatwość przetwórstwa, mnogość zastosowań oraz wartości użytkowe pozwalają na wykorzystanie ich w szerokiej gamie różnych produktów. Dzięki swoim cechom odpowiadają na wiele społecznych potrzeb – pozwoliło to na duży rozwój branży, co potwierdzają statystyki. W europejskim sektorze tworzyw sztucznych działa ponad 55 tysięcy przedsiębiorstw. Są to zarówno producenci, przetwórcy, jak i recyklerzy. Obroty tych podmiotów to ponad 350 miliardów euro. Według danych przedstawionych w raporcie „Tworzywa sztuczne – Fakty” Stowarzyszenia Producentów Tworzyw Sztucznych Plastics-Europe tylko w Europie w 2019 roku wyprodukowano 58 milionów ton tworzyw przy zapotrzebowaniu europejskich przetwórców na poziomie 50,7 mln ton.
Główne segmenty, do których trafiają tworzywa sztuczne, to branża opakowaniowa, budownictwo oraz sektor motoryzacyjny. Natomiast najczęściej wykorzystywanymi materiałami są poliolefiny – polipropylen i polietylen.
Nie da się ukryć, że tworzywa sztuczne mimo wielu swoich zalet mogą też mieć negatywny wpływ na środowisko – szczególnie biorąc pod uwagę czas ich rozkładu i nadmierne ilości odpadów. Unia Europejska, starając się znaleźć zrównoważone rozwiązanie tego problemu, w 2019 roku przyjęła dyrektywę w sprawie ograniczenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych. Cała unijna strategia wzrostu, czyli Zielony Ład ma sprawić, że do 2050 roku Europa stanie się pierwszym neutralnym dla klimatu kontynentem.
Największym odbiorcą tworzyw sztucznych w Unii Europejskiej jest sektor opakowań. Trafia tam około 40% wszystkich wykorzystywanych w UE tworzyw. Unijna strategia zakłada, że do 2030 roku wszystkie opakowania z tych materiałów będą nadawały się do recyklingu. Nowe przepisy muszą więc być bodźcem do zmiany wewnętrznych zasad panujących u producentów i powinny skłaniać do przebudowania oferty produktowej tak, aby znalazły się tam materiały recyklowalne.
ML Polyolefins jako przedsiębiorstwo recyklingowe współpracuje głównie z drukarniami czy producentami folii, od których odbieramy odpady poliolefinowe giętkie, a później przetwarzamy je na recyklaty. Jesteśmy na rynku od ponad 20 lat i to doświadczenie pozwala nam na kompleksową obsługę naszych dostawców – mówi Robert Fydryszewski, menedżer ds. kluczowych klientów w ML Polyolefins.
Tworzywa sztuczne to grupa różnorodnych materiałów. W przypadku przemysłu fleksograficznego najczęściej wykorzystywane są folie polietylenowe i polipropylenowe. Opakowania wielomateriałowe zyskały w tej branży dużą popularność, ponieważ umożliwiały lepsze zabezpieczenie produktu.
Kluczem powinno być jednak odchodzenie od nich na rzecz monomateriałów.
W przypadku opakowań giętkich w kolejnych latach podstawą powinno być eliminowanie wyrobów wielomateriałowych z uwagi na brak możliwości ich recyklingu. Będą one zastępowane przez opakowania monomateriałowe lub laminaty wielotworzywowe, jednak o podobnych parametrach przetwórczych, tak jak połączenia poliolefin, które są stosunkowo łatwo przetwarzalne – wskazuje Katarzyna Kędzior-Ulanowska, specjalista ds. zakupów ML Polyolefins.
W związku z tym przyspieszeniu powinny ulec prace związane z ekoprojektowaniem opakowań. Już na etapie pomysłu podmioty wprowadzające je na rynek powinny brać odpowiedzialność za cały cykl życia produktu i umożliwić ponowne jego wykorzystanie jako surowiec wtórny. Praktyki eco-design skupiają się na kilku kwestiach: wykorzystaniu opakowań wielokrotnego użytku, wydłużeniu czasu użytkowania produktu, zmniejszeniu masy opakowań czy też oznaczeniu, które wskazuje konsumentowi, jak postępować z danym odpadem opakowaniowym. Tutaj właśnie podkreśla się również konieczność stosowania jednorodnych materiałów, które w łatwy sposób można poddać recyklingowi.
Pomagamy naszym dostawcom zagospodarować odpady w różny sposób – wspólnie wypracowujemy sposoby postępowania związane z sortowaniem w miejscu, gdzie powstaje odpad, oferujemy specjalistyczny sprzęt (m.in. belownice czy prasokontenery), a także szkolenia pracowników naszych partnerów. Jednym słowem, przybliżamy te przedsiębiorstwa do realizacji celów zrównoważonego rozwoju i gospodarki o obiegu zamkniętym – podkreśla Robert Fydryszewski.
Podstawą przetwórstwa tworzyw sztucznych jest właściwe sortowanie odpadów już w miejscu ich powstawania. Umożliwia to maksymalizację odzysku, a także daje źródło dobrego surowca, który może być wykorzystany do produkcji wysokiej jakości recyklatów. Materiały mocno zadrukowane czy metalizowane, mimo że są recyklowalne, mogą znacznie obniżyć wartość wsadu surowcowego.
Unijne przepisy wymuszają na producentach opakowań zastosowanie materiałów nadających się do recyklingu. Produkty takie – po uprzednim sortowaniu – można przetworzyć na recyklat, który w wielu przypadkach charakteryzuje się wysoką jakością umożliwiającą zastąpienie tworzyw oryginalnych.
ML Polyolefins przetwarza odpady głównie na regranulat polipropylenowy. Wsad do produkcji przez długi czas działalności stanowiły głównie odpady post-industrial. Obecnie jednak firma przetwarza także odpady pokonsumpcyjne.
Na rynku widoczny jest wzrost zainteresowania recyklatami. Nie da się ukryć, że w dużej mierze wynika to z regulacji unijnych określających minimalne poziomy ich wykorzystania. Recyklerzy to ważne ogniwo w cyklu życia tworzyw, ponieważ nadają odpadom drugie życie – zaznacza Katarzyna Kędzior-Ulanowska.
Często trudno stwierdzić, czy opakowania kupionych przez nas produktów nadają się do recyklingu. Wiele osób zastanawia się też, czy recykling w ogóle ma sens, czy trud w to włożony nie pójdzie na marne przez nieodpowiedzialne praktyki innych i zmieszanie różnych odpadów. Nie jesteśmy w stanie wykluczyć w pełni tworzyw sztucznych z naszego życia, ale możemy znacząco zminimalizować ich ilość. Tutaj z pomocą przychodzi właśnie recykling.
Recykling się opłaca. Pozwala na ochronę zasobów naturalnych i minimalizuje negatywny wpływ działalności człowieka na środowisko, a ponadto odpady po przetworzeniu są wykorzystywane do produkcji nowych wyrobów. Jest to korzystne zarówno pod względem ekologicznym, jak i ekonomicznym – dodaje Katarzyna Kędzior-Ulanowska.
Zasady wprowadzane przez Unię Europejską dotyczą wszystkich przedsiębiorstw funkcjonujących na terenach państw członkowskich. Ze względu na wielkość branży opakowaniowej duża odpowiedzialność spoczywać będzie na producentach, którzy w najbliższym czasie muszą tak zmodyfikować swoje produkty, aby nadawały się one do recyklingu. Z drugiej strony jednak konsumenci powinni dokładać starań w kwestii segregacji odpadów. Aby motywować do selektywnej zbiórki odpadów, potrzebna jest edukacja społeczeństwa na temat idei gospodarki o obiegu zamkniętym. Przełoży się to na wyższą jakość odpadów pokonsumpcyjnych, które staną się cenniejszym wsadem do produkcji recyklatów. Upowszechnienie odzysku odpadów i ich recyklingu to klucz do poprawy wizerunku tworzyw sztucznych.
Opracowano na podstawie materiałów firmy ML Polyolefins
Alfa-Print Sp. z o.o.
ul. Świętokrzyska 14A
00-050 Warszawa
