10 listopada 2020 r. odbyło się webinarium pt. „Rozszerzona Odpowiedzialność Producenta – od zapisów dyrektywy do modelu implementacji”, zorganizowane przez ZP EKO-PAK. W debacie uczestniczyło grono znamienitych gości, ekspertów o międzynarodowej renomie.
Jako pierwsza swoją wiedzą na temat ROP ze słuchaczami podzieliła się Francesca Stevens, dyrektor generalna EUROPEN, która uczestniczy we wszystkich procesach legislacyjnych i koncepcyjnych na szczeblu europejskim. Podczas swego wystąpienia przedstawiła ramy prawne już obowiązujące w zakresie gospodarki odpadami opakowaniowymi oraz spodziewane regulacje, których publikacji możemy się spodziewać w niedalekiej przyszłości.
Joachim Quoden, wiodący ekspert w dziedzinie mechanizmów Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta, członek Grupy Eksperckiej OECD oraz zespołu eksperckiego powołanego przez Komisję Europejską, a także dyrektor zarządzający EXPRA, zaprezentował przegląd rozwiązań stosowanych w różnych krajach UE wraz z oceną ich efektywności i zgodności ze znowelizowaną dyrektywą ramową w sprawie odpadów (WFD 2018/851).
Trzecim uczestnikiem dyskusji był Krzysztof Baczyński, prezes zarządu ZP EKO-PAK, od ponad dekady związany merytorycznie z obszarem gospodarki odpadami komunalnymi i opakowaniowymi, angażujący się w procesy legislacyjne i analityczne, których celem jest wskazanie najlepszych praktyk oraz rozwiązań systemowych w obszarze gospodarki odpadami opakowaniowymi w GOZ.
O tym, jak ważna i oczekiwana była merytoryczna debata na temat reformy systemu Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta, świadczy zainteresowanie listopadowym wydarzeniem. Do udziału w webinarium zgłosiło się ponad 170 uczestników: przedstawiciele Parlamentu RP, reprezentanci Ministerstwa Środowiska i Klimatu oraz Rozwoju, Pracy i Technologii, organizacji samorządowych, branżowych, pozarządowych, naukowcy, aktywiści, dziennikarze, przedsiębiorcy.
Oto najważniejsze konkluzje wynikające z wystąpień i debaty:
– obecnie obowiązujące regulacje, wynikające ze znowelizowanego w 2018 r. pakietu dyrektyw, stanowią pierwszy krok wyznaczający kierunek dalszych, bardzo głębokich zmian w niedalekiej przyszłości;
– wytyczne dotyczące projektowania opakowań i opłaty modulowanej zostaną opublikowane w najbliższym czasie. Na razie są to dokumenty niewiążące, jednak bardzo prawdopodobne, że konkluzje w nich zawarte zostaną wpisane do projektu nowelizacji dyrektywy ws. opakowań i odpadów opakowaniowych lub opublikowane w formie rozporządzenia, które obowiązuje w każdym kraju członkowskim wprost;
– harmonizacja wymagań w zakresie ROP ma prowadzić do unifikacji systemów i metod kalkulacji oraz raportowania w całej Wspólnocie. Dziś, z powodu różnorodności systemów i algorytmów, dane są nieporównywalne;
– wszystkie kraje członkowskie muszą dostosować swoje systemy do nowych wymagań;
– systemy oparte na mechanizmie daniny publicznej, w tym podatkowe, nie spełniają brzegowych kryteriów wskazanych dyrektywą. Państwa stosujące takie mechanizmy winne są je zreformować, by były zgodne z dyrektywą ramową ws. odpadów;
– mechanizm ROP ma na celu przeniesienie ciężaru odpowiedzialności z mieszkańców i gmin na producentów wprowadzających na rynek produkty w opakowaniach, dlatego powinien być realizowany z ich zaangażowaniem, pod czujnym okiem i kontrolą instytucji państwowych;
– mechanizm ROP nie został stworzony po to, by w bardzo prosty sposób pozyskać dodatkowe źródło finansowania systemu odpadowego. ROP ma na celu poprawę efektywności systemu, jego realną reformę jakościową, która spowoduje, że wprowadzający będą znali całą drogę ich produktu w cyklu życia i będą w stanie reagować szybko, na każdym etapie – od projektowania produktów i opakowań po ich finalne zagospodarowanie (docelowo w procesie recyklingu);
– mechanizm ROP, aby był zgodny ze znowelizowanym art. 8a dyrektywy ramowej ws. odpadów i gwarantował efektywność, powinien być realizowany na podstawie częściowej lub pełnej odpowiedzialności operacyjnej wprowadzających;
– konieczne jest zapewnienie przejrzystości systemu oraz platformy realnego dialogu;
– rekomendacją dla Polski jest wzorowanie nowych rozwiązań na doświadczeniach austriackich.
Opracowano na podstawie materiałów ZP EKO-PAK
Alfa-Print Sp. z o.o.
ul. Świętokrzyska 14A
00-050 Warszawa
