Większość konsumentów uważa, że włókna wtórne są lepsze dla środowiska niż włókna pierwotne (dziewicze), zaś większość właścicieli marek stawia sobie za cel zwiększenie ich udziału w swoich opakowaniach. Jednak bez dodawania włókien pierwotnych do obiegu recyklingowego nie ma mowy o opakowaniach z surowców wtórnych.
Co więcej, włókna dziewicze są najlepszym sposobem zapewnienia higieny i bezpieczeństwa zapakowanej żywności. Czy zatem są one gorsze dla środowiska od wtórnych? Anne Uusitalo, dyrektor ds. bezpieczeństwa produktu i zrównoważonego rozwoju w Metsä Board, oddziela fakty od fikcji.
Pierwotne czy wtórne? To się nie wyklucza
Włókna pierwotne i te pochodzące z recyklingu wzajemnie się uzupełniają – oba rodzaje znajdują swoiste zastosowania – ale należy pamiętać, że włókna wtórne nie mogłyby istnieć bez pierwotnych. Włókna drzewne nie mogą być poddawane recyklingowi w nieskończoność, więc świeże włókna są konieczne, aby nadać materiałowi wymagane właściwości – wyjaśnia Anne Uusitalo. – Włókna drzewne tracą swoje właściwości, ulegając zniszczeniu i zużyciu po każdym cyklu życia produktu, podobnie jak para dżinsów po kilku praniach nie wygląda już jak prosto ze sklepu. Używając włókien wtórnych trzeba zazwyczaj dodać do mieszanki trochę włókien pierwotnych, aby uzyskać wymagane własności wytrzymałościowe. W ten sposób włókna pierwotne możemy znaleźć na początku i w samym centrum gospodarki obiegowej.
Zalety włókien pierwotnych – bezpieczeństwo i czystość
Włókna makulaturowe mogą zawierać pozostałości farb drukarskich, klejów, lakierów i innych środków chemicznych, które nie powinny mieć bezpośredniego kontaktu z żywnością. Faktycznie w kilku krajach zabrania się stosowania włókien pochodzących z recyklingu w materiałach mających bezpośredni kontakt z żywnością, co sprawia, że włókna pierwotne stają się jedynym wyborem w przypadku zastosowań o znaczeniu krytycznym dla jej bezpieczeństwa. Co więcej, materiały z włókien pierwotnych nie zmieniają smaku żywności, która jest w nie pakowana lub w nich podawana.
Włókna pierwotne sprawdzają się również idealnie w przypadku produktów o wysokich wymaganiach jakościowych, takich jak kosmetyki, perfumy, wina i napoje spirytusowe oraz inne towary luksusowe, które zazwyczaj wymagają opakowań o dużej białości, sztywności, gładkości i połysku.
Zmniejszanie śladu węglowego
Jeśli chodzi o ślad węglowy, to łatwo jest założyć, że włókna wtórne będą bardziej zrównoważoną opcją, a analiza cyklu użytkowania (LCA) często na to wskazuje. Jednak porównując tekturę makulaturową z tekturą z włókien pierwotnych musimy koniecznie uwzględnić również gramatury obu produktów, potrzebne do uzyskania wymaganych cech jakościowych opakowania.
Według obowiązujących standardów i zaleceń analiza LCA opakowań z włókien pierwotnych rozpoczyna się już w lesie, obejmując działania związane z gospodarką leśną, pozyskiwaniem drewna, transportem do celulozowni, produkcją mas włóknistych oraz ich transportem do papierni – wyjaśnia Anne. – Te same obliczenia w przypadku włókien wtórnych rozpoczyna się od zbiórki makulatury, co oznacza, że poprzednie cykle istnienia włókien wtórnych nie są uwzględniane. Ponadto dostępne informacje na temat zbierania makulatury, jej transportu do sortowni oraz procesu sortowania nie są szczegółowe. Oczywiście włókna pierwotne mogą być ponownie użyte, ale w przypadku włókien wtórnych ich przydatność jest już ograniczona. Również pochodzenie surowca drzewnego w przypadku włókna wtórnego jest rzadko znane.
Wracając do kwestii wydajności: jeśli przetwórca, drukarnia lub właściciel marki zdecydują się na opakowania wykonane z tektury makulaturowej, będą jej potrzebować o wiele więcej niż tektury z włókien pierwotnych, aby spełnić te same wymagania wytrzymałościowe. Wytrzymałość i objętość właściwa tektur z włókien pierwotnych umożliwia stosowanie niższych gramatur, co ma korzystny wpływ na zgodność z zasadami zrównoważonego rozwoju całego cyklu życia opakowań: potrzeba mniej surowców, mniejsza jest masa opakowań podczas transportu i powstaje mniej odpadów do usunięcia na końcu łańcucha – kontynuuje Anne. – Ponadto – jak zauważyli nasi klienci – tektury z włókien pierwotnych zazwyczaj cechuje lepsza przerabialność na liniach przetwórczych i poligraficznych, co skraca przestoje i zmniejsza ilość odpadów.
Zrównoważony wybór
Z dumą stwierdzamy, że 85% fińskich lasów jest certyfikowane, w porównaniu z 10% lasów na całym świecie – dodaje Anne. – Fińscy właściciele lasów uważają je za cenne zasoby, a wszyscy wiemy, że dobrze zarządzając lasami i dbając o ich ciągły wzrost właściciele mogą uzyskać dobry zwrot z inwestycji i gospodarki leśnej. Na każde w pełni dojrzałe drzewo pozyskane w Finlandii przypadają cztery nowe sadzonki, co zapewnia wzrost prawdziwie odnawialnego surowca do produkcji zrównoważonych opakowań tekturowych.
Opracowano na podstawie materiałów firmy Metsä Board
Alfa-Print Sp. z o.o.
ul. Świętokrzyska 14A
00-050 Warszawa
